Həftələrdir bu suala cavab aranır.

Şayiələr, iddialar həddən ziyadədir.

İsrail və ABŞ-ın guya İrana qarşı müharibəyə başlamağa hazır olduqları barədə şayiələr çoxalıb. Səbəb İranın uranın 84 % zənginləşdirilməsinə nail olmasıdır ki, bu da tam nüvə bombası yaratmaq üçün hələlik yetərli deyil. Amma çox təhlükəli situasiyadır.

İran nüvə bombası əldə edərsə, həmin bombanın kimə qarşı istifadə ediləcəyi bəllidir: Tehrandakı molla rejimi bu bombanı İsrailin üzərinə atacağını heç vaxt gizlətməyib.

Beləliklə, İrana qarşı müharibə onun nüvə bombası istehsalını dayandırmağın yeganə yolu kimi nəzəri və praktikada mümkündürmü?

Nəzəri olaraq, bəli. 

Həm ABŞ, həm də İsrail dəfələrlə nümayiş etdiriblər ki, daha az potensial təhlükə hərbi əməliyyat üçün səbəb ola bilər. Məsələn, Səddam Hüseynin dövründə İraqda olduğu kimi - onun kimyəvi kütləvi qırğın silahı yaratmaq təhlükəsi, sonradan məlum olduğu kimi, xəyali idi. Yaxud İsrailin Suriyadakı İran silahlılarının bazalarını müntəzəm olaraq bombalaması. 

İndisə müharibənin səbəbi daha əhəmiyyətli miqyaslı bir sifarişdir.

Bəs praktik olaraq? 

ABŞ leqal şəkildə, İsrail isə de-fakto nüvə silahlarına malikdir.

İranla müharibə etməyin ən sürətli və etibarlı yolu molla rejiminin nüvə mərkəzlərinə nüvə bombası atmaqdır. Birləşmiş Ştatlar çətin ki, etik səbəblərə görə bu barədə qərar versin, xüsusən də Rusiya-Ukrayna münaqişəsi zamanı onlar bir neçə dəfə nüvə silahından istifadənin yolverilməzliyi barədə danışıblar.

Lakin İsrail üçün onun özünün yaşaması etikadan və dünyanın bu barədə nə düşünməsindən daha vacibdir. İsrail uzun müddətdir ki, dünya rəyinə və BMT-nin qətnamələrinə əhəmiyyət vermir - bu, Qolan təpələrinə, Fələstindəki yəhudi məskənlərinə və bir çox başqalarına aiddir. "Yəhudilərin həyatı vacibdir" prinsipi var.

Xüsusən ona görə ki, İsrailə düşmən ölkələr İsrailin hərbi-texniki imkanlarına malik olsaydılar, yəhudi dövlətini dərhal məhv edəcəklərini dəfələrlə deyiblər. Üstəlik, Yaxın Şərqdə siyasi yaşamın ənənəvi qaydası var: "Özünüzü zəif kimi göstərə bilməzsiniz, burada zəifləri əzirlər".

Odur ki, İran nüvə bombası hazırlamaq üçün maksimum hazırlığa yaxınlaşarsa, İsrailin nüvə hücumu variantını nəzərə almaq olmaz.

Bəs əgər nüvə silahı deyil, ənənəvi üsullarla müharibə? Aydındır ki, belə bir müharibəni ancaq genişmiqyaslı, intensiv hava və raket zərbələri ilə aparmaq gərəkdir.

Quru əməliyyatı hücum edən tərəf üçün çox bahalı və potensial olaraq çox böyük tələfatlı olacaq. İstər ABŞ, istərsə də İsrail minlərlə əsgərinin həyatını qurban verməyə hazır deyil. İranın qonşularından yalnız Türkiyə və Azərbaycanı hücum etmək üçün nisbi müttəfiq kimi tanımaq olar, lakin çətin ki, Ankara ilə Bakı anti-İran koalisiyasına üzv olmağa razılaşsınlar. Daha doğrusu, belə razılıq olmayacaq.

Yeri gəlmişkən, ABŞ uzun müddətdir ki, bir neçə ölkədən ibarət koalisiya yaratmadan və eyni zamanda yerli qüvvələri cəlb etmədən irimiqyaslı əməliyyatlar keçirmir. 

Xatırladım ki, onların son əməliyyatlarında Əfqanıstanda 50-dən çox ölkənin koalisiyası olub.

İrana qarşı belə bir koalisiya yaratmaq çətin olacaq, xüsusən ona görə ki, ABŞ-ın NATO-dakı ən sadiq müttəfiqləri hazırda Ukrayna istiqamətində məşğuldurlar - onlar üçün bu, artıq imkanlarının son həddidir.

Qalır raket və təyyarələrin hücumu. 

Birləşmiş Ştatlar 1,5-2 min "Tomahawk" qanadlı raketləri buraxmaqla dərhal zərbə endirmək qabiliyyətinə malikdir. İsraillə birlikdə isə habelə 500-ə qədər müxtəlif tipli təyyarələri, həmçinin yüzlərlə PUA-nı səmaya qaldırmaq mümkündür.

ABŞ və İsrailin birgə hava-raket zərbələri İranın nüvə mərkəzlərini məhv edə bilərmi? Bu, artıq kəşfiyyatçılar üçün sualdır - bu cür hədəflərin koordinatları ümumiyyətlə məlumdurmu və onlar yerin dərinliklərində deyilmi?

Bəlkə bəli, bəlkə də yox - yalnız təxmin edə bilərik.

Elçin Alıoğlu Son.az