Ağ Evdə kimin olması Azərbaycanın maraqlarına uyğundur? Tramp, yoxsa Harris...


Siyasət 01 Noy 2024 00:13:00 105 0

Ağ Evdə kimin olması Azərbaycanın maraqlarına uyğundur?  Tramp, yoxsa Harris...

Prezidentin kim olması xarici siyasətdə ABŞ maraqlarının təmin edilməsi prioritetini dəyişdirmir, fərq hansı metodlardan istifadə edilməsi və hansı tərəflərlə işləməkdədir. Bu kontekstdə Azərbaycan üçün Tramp və Harrisin - respublikaçılarla demokratların yanaşması əsasdır, xüsusilə Ermənistana və erməni diasporu/lobbisinə olan münasibət fonunda. Məsələyə iki aspektdən yanaşmaq olar.

Son.az xəbər verir ki, bu barədə siyasi şərhçi Asif Nərimanlı qeyd edib. Birincisi, tarixi xronologiyaya istinad;

XX əsrin əvvəlində ortaya atılan "böyük ermənistan" xülyası Vudro Vilsonun "yeni dünya xəritəsi" ilə "rəsmiləşmişdi". Paris Sülh Konfransında Topçubaşovun AXC-nin tanınması istəyini rədd edən Vilson xəritəsində də Azərbaycana yer ayırmamışdı. Bu, dövrün yeni qurulan geosiyasi şərtlərində ABŞ-ın planı olsa da, Vilsonun demokrat olması mənfi detal kimi tarixə həkk olunub.

70 il sonra Azərbaycan yenidən müstəqil olanda məlum "907-ci düzəliş" respublikaçıların dövründə qəbul edilib, hərçənd, Konqresdə demokratların - dövlət katibi olmuş Con Makkeyn və hazırki prezident Co Baydenin xüsusi fəallığı da unudulmamalıdır.

1997-ci ildə Heydər Əliyevin ABŞ-a səfəri Bakı-Vaşinqton münasibətlərində müsbət dönüş yaratdı. Həmin vaxt Ağ Evdə demorkatlar sahiblik edirdi, lakin Heydər Əliyevin respublikaçı Buşla səmimi görüşü, hətta evində qonaq olması da maraqlı məqam idi. Həmin illər beynəlxalq müstəvidə Qarabağ məsələsi ətrafında balansın Azərbaycanın xeyrinə dəyişməyə başlandığı dövr kimi qiymətləndirilir. Ermənistanın keçmiş prezidenti Levon Ter-Petrosyan iddia edir ki, balansın dəyişməsi Texas lobbisinin dəstəyi ilə mümkün oldu. Respublikaçıların üstünlük təşkil etdiyi Texas amili maraqlı detaldır.

Respublikaçı (oğul) Buşun prezidentliyi dövründə Bakı-Vaşinqton münasibətləri kifayət qədər müsbət olub. Burada 2001-ci ildən sonra ABŞ-ın "terror təhlükəsi"nə qarşı başladığı şərq ekspedisiyası həlledici amil olsa da, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Vaşinqtonun xarici maraqlarının həyata keçirilməsində Azərbaycanla əməkdaşlıq xəttini seçdiyi faktdır.

Demokrat Obamanın dövründə Bakı-Vaşinqton münasibətlərində "soyuq küləklər" daha çox müşahidə edilib. Bu, müəyyən mənada başı "ərəb baharına" qarışan Obama administrasiyasının Cənubi Qafqaza daha az diqqət ayırmasından da qaynaqlanırdı.

Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinin, yaxud Vaşinqtondan Bakıya olan yanaşmanın tamamilə "respublikaçı-demokrat" seçimi üzərindən etmək doğru olmasa belə - erməni lobbisinin aktiv üzvləri arasında respublikaçılar da yer alır -, tarixi xronologiya bizim maraqlarımız baxımından respublikaçıların müsbət obrazını önə çıxarır.

İkincisi, son səkkiz ilin reallıqları - Tramp və Bayden administrasiyalarının müqayisəsinə istinad;

Trampın Qarabağdan gedən ermənilərlə bağlı "120 min xristian dəhşətli şəkildə təqib edilib" açıqlaması bu obrazla bağlı fikirləri qarışdırdı, hərçənd, bunun daha çox seçki mübarizəsinin elementi kimi irəli sürüldüyü aydın görünür. Bu, həm ABŞ-da əsasən demokratların namizədini dəstəkləyən erməni icmasının səsinə "elçi" düşmək, həm də Harrisin səslərini azaltmaq üçün xristianlıq kartından istifadə etməyə hesablanıb. Trampın seçiləcəyi təqdirdə, erməni maraqlarını prioritet tutacağını isə demək çətindir. 2017-2021-ci illərdə - Trampın prezidentliyi dövründə ABŞ-da erməni diasporu/lobbisinin çətin vəziyyətə düşməsi də bu fikri gücləndirir.

- 2017-ci ildə erməni diasporu Trampın qəbuluna düşməkdə ciddi çətinliklə üzləşmişdi, hətta həmin vaxt Ermənistan prezidenti olan Serj Sarkisyanın zənglərinə də Ağ Evdə cavab verilmədiyi haqda məlumatlar vardı; - Trampın gəlişindən dərhal sonra "Qarabağdakı separatçılara" mina təmizləmə adı altında ayrılan maliyyə ilə bağlı tədqiqat başlanılmışdı; - Daha sonra separatçılara ayrılan maliyyə vəsaitinin ixtisar edilməsi haqda qərar qəbul olundu;

Seçki mübarizəsində erməni diasporunun Trampa qarşı çıxması da bundan qaynaqlanır.

Trampın prezidentliyi dövründə Azərbaycanla münasibətlər normal məcrada davam etdiyi halda Baydenin gəlişindən sonra sərtləşdi, xüsusilə Xankəndidə separatizmin ləğvinə aparan proses və anti-terror tədbirləri zamanı demokratların erməni maraqlarının müdafiəsi məqsədilə Azərbaycana hücumları fonunda. Ağ Evdə mövcud administrasiyanın Cənubi Qafqazda Ermənistanı platforma kimi görməsi də maraqlarının təmin edilməsində hansı tərəfi seçdiyinin nümunəsidir.

Ağ Evdə "əl dəyişərsə", bu, Vaşinqtonun regional siyasətinin tamamilə dəyişməsi ilə nəticələnməsə belə, tarixi xronologiya və son 8 ilin müqayisəsi Trampın - respublikaçıların Azərbaycan maraqlarına daha uyğun olduğunu deməyə əsas verir. Son.az Xəbərlərimizi WhatsApp kanalımızdan da oxuyun

8 min Şimali Koreya əsgəri Kurska yerləşdirildi like
  • 01 Noy 00:09  
Dünya 8 min Şimali Koreya əsgəri Kurska yerləşdirildi

ABŞ Rusiyanın Kursk bölgəsində hazırda 8 min Şimali Koreya əsgərinin ol

arrow Ətraflı
30 qəpiklik möcüzə: xərçəng hüceyrələrini məhv edir like
  • 01 Noy 00:04  
Digərləri 30 qəpiklik möcüzə: xərçəng hüceyrələrini məhv edir

Həkimlər sarımsağın tərkibində olan allisin maddəsinin güclü antimikro

arrow Ətraflı
Günün qoroskopu: Nikbin və qətiyyətli olun like
  • 01 Noy 00:01  
Digərləri Günün qoroskopu: Nikbin və qətiyyətli olun

Milli.Az dünyanın nüfuzlu və məşhur ulduz falları portalları "Horoscope"

arrow Ətraflı
Seneqalda baş nazirin kortejini daşa tutdular like
  • 31 Okt 23:57  
Dünya Seneqalda baş nazirin kortejini daşa tutdular

İşərisində Seneqalın Baş naziri Usman Sonkonun olduğu avtomobil karvanı

arrow Ətraflı
Rusiyada kirayə mənzillər kəskin bahalaşdı like
  • 31 Okt 23:48  
Digərləri Rusiyada kirayə mənzillər kəskin bahalaşdı

Üçüncü rübün sonunda Rusiyada kirayə mənzillərin qiymətləri pik hədd

arrow Ətraflı
"Oxuyuram və çox əsəbiləşirəm" like
  • 31 Okt 23:39  
Şou-biznes "Oxuyuram və çox əsəbiləşirəm"

Əməkdar artist Yusif Mustafayev TikTok sosial şəbəkəsinə üsyan edənlər

arrow Ətraflı
Pakistan Prezidentinin başına iş gəldi  təyyarədən düşərkən... like
  • 31 Okt 23:23  
Dünya Pakistan Prezidentinin başına iş gəldi təyyarədən düşərkən...

Pakistan Prezidenti Asif Əli Zərdari Dubay Beynəlxalq Hava Limanında təyyar

arrow Ətraflı
Sumqayıtda avtomobil mağazaya girdi like
  • 31 Okt 23:21  
Digərləri Sumqayıtda avtomobil mağazaya girdi

Sumqayıtda idarəetməni itirən "Kia" markalı avtomobil yol kənar�

arrow Ətraflı
Zədələnmiş pulu harada və necə dəyişək? like
  • 31 Okt 23:06  
Digərləri Zədələnmiş pulu harada və necə dəyişək?

Bəzən pullarımız müxtəlif səbəblərdən yararsız vəziyyətə düşür.

arrow Ətraflı
"Hizbullah" lideri: "Müharibəni aylarla davam etdirməyə hazırıq" like
  • 31 Okt 22:53  
Digərləri "Hizbullah" lideri: "Müharibəni aylarla davam etdirməyə hazırıq"

"Hizbullah"ın yeni baş katibi Nəim Qasım ilk çıxışında bildir

arrow Ətraflı
Dünya ixrac reytinqi: Bakı və İrəvan neçəncidir? like
  • 31 Okt 22:40  
Digərləri Dünya ixrac reytinqi: Bakı və İrəvan neçəncidir?

2023-cü ildə qlobal miqyasda bütün ölkələrin ixracı 23,267 trilyon dolla

arrow Ətraflı
BinəqədiBalaxanı şosesində ucubucağı görünməyən tıxac like
  • 31 Okt 22:16  
Digərləri BinəqədiBalaxanı şosesində ucubucağı görünməyən tıxac

Binəqədi-Balaxanı şosesində ağır tıxac yaranıb.

arrow Ətraflı
Noyabrın ən təhlükəli tarixləri  özünüzü qoruyun like
  • 31 Okt 22:08  
Digərləri Noyabrın ən təhlükəli tarixləri özünüzü qoruyun

Noyabr ayında geomaqnit vəziyyəti barədə məlumat verilib. 

arrow Ətraflı
Gədəbəydə yük avtomobili aşdı  ölən və yaralanan var like
  • 31 Okt 21:56  
Digərləri Gədəbəydə yük avtomobili aşdı ölən və yaralanan var

Gədəbəydə yük avtomobili aşıb, ölən və yaralanan var.

arrow Ətraflı