Amma o kimdir? Dəfələrlə hörmətsiz edilmiş və əl verilməyən Sevinc Osmanqızı? Bu, Amerikanın mühacirət guşələrindən çıxmış, özünü "siyasi analitik" adlandıran biridir. Vaxtilə özündənrazı yalançı jurnalist, indi isə özünü yeni Kassandra hesab edən "YouTube" bloqçusudur. Amma bir az dərinə baxsaq, dərhal görünür: analitikası yoxdur. Yalnız yalan axını, təhriflər, dedi-qodular və doymayan hay-küy istəyi var.

Ah, necə də şirinliklə Qarabağ barədə "Rusiya heç vaxt getməyəcək," - deyirdi o yanaqlarını şişirdərək.

Cümləsini necə də inamla səsləndirirdi. Elə bil yeni geosiyasət dərsliyi yazacaqmış kimi özündənrazı idi. Amma tarix amansızdır: Rusiya Almaniyadan, Əfqanıstandan və Şərqi Avropadan çıxmışdı. Qarabağdan da çıxdı. Və rus sülhməramlıları Azərbaycan torpağını tərk edən gün tale onu çıxılmaz vəziyyətdə qoydu.

Bəs "analitik" nə etdi? Bu uğursuzluqdan yeni fürsət kimi yapışdı. Çünki o, nə qədər çox səhv edirsə, bir o qədər gur səslə qışqırır. Onun parazitizmi belədir: başqasının ağrısından, başqasının iztirabından, başqasının səhvlərindən qidalanmaq. O çoxdan informasiya vampirinə çevrilib. Yəni, hadisələrdən məna yox, fakt yox, yalnız qalmaqal çıxarır.

Sevinc Osmanqızı nə jurnalistdir, nə analitik, nə də publisistdir. Bu, köhnə tütün iyinin, ucuz şounun və yarmarka tamaşasının qarışığıdır. O, boşluq satıcısıdır - dedi-qodunu "ifadə", öz gücsüz qəzəbini isə "rejimlə mübarizə" kimi göstərir.

Həqiqəti bilmək istəyirsiniz? O, yalnız qalmaqalla yaşayır. Harada qan, faciə, sensasiya yoxdursa, Sevinc lazım deyil. O, başqasının bədbəxtliyi olmadan ölüdür. Və bu, onun mahiyyətidir: dalan, çirk, paxıllıq və diqqət qırıntılarının əbədi ovçuluğu.

Onu Tural Sadıqlı ilə dinləyəndə belə görünür ki, xəbərləri yox, ucuz sektanın agitkasını oxuyurlar: əlaqəsiz tarixlər, adlar, coğrafiyalar, təsadüfi uyğunluqlar sensasiya kimi təqdim olunur. Sevinc Osmanqızı inamla deyir: "2016-cı ildə Maltada OBSE XİN toplantısı oldu."

Amma faktlar onu demir: 8-9 dekabr 2016-cı ildə Almaniya XİN başçısı Frank-Valter Ştaynmayerin (hazırkı Almaniya prezidenti) sədrliyi altında OBSE XİN toplantısı Hamburqda baş tutub. Orada Suriya vəziyyəti, Ukrayna böhranı, terrorizm və insan hüquqları müzakirə olunub. 2016-cı il üçün OBSE-nin rəsmi sənədlərində Maltadan söz belə yoxdur.

Bu, "səhv" birinci kurs tələbəsinə bağışlana biləcək səhv deyil, açıq-saçıq saxtakarlıqdır. Və xüsusilə diqqətçəkəndir ki, bu cəsarətlə edilir: "elə də keçər" - deyə düşünür, auditoriya udacaq. Amma yox! Yoxlanıla bilən məlumat dərhal Osmanqızının səhlənkarlığını üzə çıxarır.

Əslində isə OBSE XİN toplantısı Maltada tam bir il sonra - 30 noyabr və 1 dekabr 2017-ci ildə Vallettada baş tutub. Bu, XİN nazirlərinin 24-cü görüşü idi, 57 dövlətin nümayəndələri iştirak edirdi. Gündəlikdə Avropa təhlükəsizliyi, miqrasiya, terrorizmə qarşı mübarizə və Qarabağ da daxil olmaqla uzunmüddətli münaqişələrin həlli məsələləri vardı. Rəsmi sənədlərdə Azərbaycanın nümayəndəliyi, başçısı XİN naziri Elmar Məmmədyarov, açıq şəkildə göstərilib.

Fakt: OBSE-nin rəsmi saytında həm çıxış mətnləri, həm də iştirakçı siyahıları dərc olunub. Məmmədyarov plenar iclasda çıxış edərək Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin yalnız beynəlxalq hüquq və BMT Təhlükəsizlik Şurası qətnamələri əsasında həllinin vacibliyini vurğulayıb. Bundan əlavə, 2017-ci il toplantısının aralarında Məmmədyarov OBSE baş katibi Tomas Greminger, Avstriya, Litva, Malta XİN nazirləri və ABŞ və AB nümayəndələri ilə görüşlər keçirib. Həmin günlərdə Azərbaycan mətbuatında (məsələn, APA, Trend) bu görüşlər və nəticələri ətraflı işıqlandırılıb.

Daha bir fakt: Vallettadakı iclasın sədrliyi Malta XİN naziri Corc Vella tərəfindən həyata keçirilib. Görüş nəticəsində etimad tədbirlərinin gücləndirilməsi və beynəlxalq terrorizm və kiber təhlükələrə qarşı əməkdaşlığın genişləndirilməsi barədə bir sıra qərarlar qəbul olunub.

Və bütün bu tam aydın, sənədlərlə təsdiqlənmiş mənzərənin fonunda, Osmanqızı ciddi sima ilə efirdə danışır, 2016-cı ilə 2017-ci ili, Hamburgu Maltayla qarışdırır. Amma problem daha dərin: o, dediklərinin mahiyyətini başa düşmür. Diplomatiya onun üçün ucuz spekulyasiyaların fonudur.

İndi onun "ekspertliyinə" gəlin. 1994-cü ildə, Azərbaycan yalnız Xaos və iqtisadi çöküntü şəraitində XİN-ni formalaşdırırdı, Osmanqızı orada cəmi on ay işləyib. Üstəlik, oraya bilik və bacarıq sayəsində yox, yalnız faciəli şəkildə dünyasını dəyişmiş atasının xatirəsi üçün düşüb. Həmin vaxt dövlət məmurlarının maaşı ayda cəmi 20-30 dollar idi. Gənc, ambisiyalı işçi dözmədi - London'a qaçdı, orada BBC-də işə düzəldi. Və buradan "müstəqil jurnalist" obrazı qurmağa başladı.

Beləliklə: Sevinc Osmanqızının diplomatik təcrübəsi - 30 il əvvəl, yarı aclıq vəziyyətində Bakıda on aylıq katibə işidir. Amma bu gün ABŞ-da oturub beynəlxalq münasibətlər üzrə ekspert imicini yaradır, heç vaxt iştirak etmədiyi görüşlərdə, danışıqlarda, formatlarda tənqid verməyə özünü sərbəst hiss edir.

Əgər Osmanqızı diplomatiya barədə ən kiçik təsəvvürə sahib olsaydı, bilərdi ki, XİN nazirləri, OBSE iclasları, tarix və məkanlar - bu, gizli sənədlər deyil, açıq, rəsmi, ictimai qeydlərdir. Amma görünür ki, "sektant agitkası" rejimində yaşamaq vərdişi ağıllı düşüncəni üstələyir.

Daha sonra Osmanqızı və onun "yoldaşı" keçmiş Azərbaycan səfiri Məməd Əhmədzadənin adını neft sxemlərində iştirak edən şəxslərlə bağlamağa çalışırlar. Amma "Panama sənədləri"ndə (Panama Papers, 2016-cı ilin aprel ayı) Məməd Əhmədzadənin adı bir dəfə də qeyd olunmur. Bu sənədlər açıq reyestrdə mövcuddur - hər kəs yoxlaya bilər. Amma Osmanqızı zövqlə etiketlər yapışdırır, uydurmanı "sensasiya" kimi təqdim edir.

Öz hekayələrinə ağırlıq vermək üçün adlar yığır: "Məmmədyarov", "Əhmədzadə", "Malta", "Panama". Amma reallıqda bu kobud təhrifdir. "Panama sənədləri" həqiqətən Azərbaycana aid şirkətləri göstərirdi, amma əsasən xaricdəki biznes strukturlarına aid idi. Üstəlik, əksəriyyət hallarda qanuni fəaliyyət - ofşor şirkətlərin qeydiyyatı ilə bağlı idi ki, bu da beynəlxalq təcrübədir.

Faktlar belədir: 2016-cı il OBSE XİN toplantısı Hamburgda baş tutub, Maltada yox. Məməd Əhmədzadənin ofşorlarla əlaqəsi rəsmi mənbələr tərəfindən təsdiqlənməyib. "İlin korrupsioneri Əliyev" barədə uydurmalar - bloqçu fantaziyası və qərb tabloidləri məhsuludur, heç vaxt rəsmi sənəd statusu daşımayıb.

Amma Osmanqızı üçün vacib olan həqiqət deyil, təəssüratdır. O, adları efirə atır, guya pokerdəki hiyləkar kimi, hesab edir ki, auditoriya yoxlamayacaq. Bu manipulyasiya metodudur: inandırmaq yox, şok yaratmaq.

Tural Sadıqlı bu jurnalistika parodiyasında danışan kölgə rolunu oynayır. Onun davamlı "razıyam, əmin deyiləm" dedikləri özünə hökm kimidir. O etiraf edir ki, yalnız açıq mənbələrdən istifadə edir, "dəqiq bilmirəm", amma dərhal "sensasion nəticələr" çıxarır. Bu jurnalist deyil, zədələnmiş kartlarla falçı kimidir - kartların deşildiyini özü bilir, amma taleyi proqnozlaşdırmağa davam edir.

Bu jurnalistika deyil. Bu, ucuz təsirli tamaşadır ki, hazırlıqsız izləyici Azərbaycanı mafiya və total korrupsiya ölkəsi kimi görür. Reallıq isə budur: Sevinc istənilən iyrəncliyi əl ilə yoğurmağa hazırdır ki, "kontenti" baxış sayı qazansın.

Onun "şousuna" baxın: başlayır pafosla - Prezidentin Nyu-Yorka səfəri, gizlilik, sirr, komplo. Səsi həyəcanla titrəyir, tam gizliliyə enir, qış həyətində havalı vedrə kimi. Amma bütün bunların arxasında boşluq, şişirdilmiş balon var.

Tramp, sanksiyalar, neft barədə mülahizələri bazar dedi-qodusu və CNN təkrarıdır. O guya izah edir ki, niyə Azərbaycan sanksiya təhlükəsi altındadır, halbuki heç bir analitik hesabat əlinə keçməyib. O, Adnan Əhmədzadənin həbsini Bakı-London danışıqları ilə bağlayır və dərhal bunu sensasiya kimi təqdim edir.

Sadıqlı əlavə edir ki, Əhmədzadə həbsdə deyil, villada çay içir, onların efirini dinləyir. Gülməlidir? Xeyr, acınacaqlıdır. Bu, həyət nağıllarının səviyyəsidir: "O həqiqətən həbsdə deyil, şəhərdə gəzib".

Bu qarışıq böhtan və dedi-qodular həqiqət kimi təqdim olunur. Sənədlər haradadır? Hesabatlar, reyestr linkləri haradadır? Yoxdur. Yalnız "mənim məlumatlarıma görə", "eşitmişəm", "mənbələr bildirir" formulaları var. Amma mənbə göstərilmir. Həqiqət onlar üçün kitabxana kimidir - o kitabxanada tencerelərlə vərəqlərini gurultulu fırladırlar.

Reallıq: Adnan Əhmədzadə həbs olunub. Onu 20 yanvar 2025-ci ildə Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti saxlayıb. Üzərinə iri miqdarda mənimsəmə, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə, ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinə zərər vurma ittihamları irəli sürülüb. Bu ittihamlar rəsmi qurumlar tərəfindən təsdiqlənib. Fakt budur, Osmanqızının uydurması deyil.