Bəs, orta məktəblərdə təhsilin keyfiyyətini daha da yaxşılaşdırmaq üçün nələr etmək olar?

Hansı xarici praktikaları təhsil sistemimizə tətbiq etmək daha müsbət nəticələrə gətirib çıxarar?

Son.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı Trend-ə danışan Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Təhsildə Təhlil və Kommunikasiyalar Mərkəzinin rəhbəri Kamran Əsədov bildirib ki, Azərbaycanda orta məktəblərdə təhsilin keyfiyyətinin artırılması üçün kompleks yanaşma tələb olunur:

"Bunun üçün müəllimlərin peşəkarlığının artırılması, kurikulumun müasir tələblərə uyğunlaşdırılması, infrastrukturun təkmilləşdirilməsi, qiymətləndirmə sisteminin daha effektiv olması və beynəlxalq təcrübədən yararlanaraq innovativ tədris metodlarının tətbiqi vacibdir. Hazırda təhsilin keyfiyyəti müxtəlif problemlərlə üzləşir və bu problemlərin aradan qaldırılması üçün strateji və praktik həll yollarına ehtiyac var.

Müəllimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsində əsas faktorlardan biridir. Müəllimlərin davamlı peşəkar inkişafı təmin edilməli, onlara müasir tədris metodları, texnologiyaların istifadəsi və psixoloji hazırlıq sahəsində əlavə təlimlər keçirilməlidir. Finlandiya və Sinqapur kimi ölkələrdə müəllimlərin davamlı təkmilləşdirilməsi dövlət siyasətinin ayrılmaz hissəsidir. Bu ölkələrdə müəllimlər yalnız tədris edən deyil, eyni zamanda tədqiqat aparan və şagirdlərə fərdi yanaşan pedaqoqlar kimi yetişdirilir. Azərbaycanda da müəllimlərin ixtisasartırma proqramları daha praktik və innovativ şəkildə təşkil edilməli, onlar üçün real iş təcrübəsinə əsaslanan təlimlər keçirilməlidir. Eyni zamanda, müəllimlərin əməkhaqqısının artırılması və onların sosial rifahının yaxşılaşdırılması vacibdir. Statistik göstəricilər göstərir ki, yüksək maaş alan müəllimlər təhsilə daha ciddi yanaşır və şagirdlərin nəticələri daha yaxşı olur".

O qeyd edib ki, Təhsil kurikulumunun müasir tələblərə uyğun yenilənməsi də vacibdir.

"Hazırkı kurikulum çox vaxt nəzəri biliklərə üstünlük verir və praktik bacarıqların inkişafına kifayət qədər yer ayrılmır. Halbuki dünya təcrübəsində kurikulumlar əsasən analitik düşüncə, problem həll etmə və real həyat bacarıqlarının inkişafına yönəldilir. Məsələn, Estoniya və Kanadada şagirdlərə təkcə nəzəri biliklər deyil, həm də real problemləri həll etməyə yönəlmiş layihə əsaslı tapşırıqlar verilir. Azərbaycanda da STEAM (Science, Technology, Engineering, Art, Mathematics) təhsili genişləndirilməli, şagirdlərin praktik bacarıqları artırılmalıdır. Həmçinin, dərs materiallarının şagirdlərin yaş səviyyəsinə uyğun olması təmin edilməlidir ki, onlar öyrəndiklərini real həyatda tətbiq edə bilsinlər.

Məktəb infrastrukturu və maddi-texniki bazanın təkmilləşdirilməsi də təhsilin keyfiyyətinin yüksəlməsində mühüm rol oynayır. Məktəblər müasir laboratoriyalar, kitabxanalar və texniki avadanlıqlarla təchiz edilməlidir. Xüsusilə bölgələrdə məktəblərin maddi-texniki vəziyyətinin yaxşılaşdırılması vacibdir. İnkişaf etmiş ölkələrdə məktəblər interaktiv lövhələr, sürətli internet və rəqəmsal resurslarla təmin edilir. Məsələn, Cənubi Koreyada bütün məktəblər rəqəmsal tədris materialları ilə təmin olunub və şagirdlər dərslərini internet üzərindən də izləyə bilirlər. Azərbaycanda da məktəblərdə rəqəmsal tədrisin inkişafı, şagirdlərə onlayn təhsil imkanlarının yaradılması keyfiyyətin yüksəlməsinə ciddi töhfə verə bilər.

Qiymətləndirmə sisteminin təkmilləşdirilməsi də vacib məsələlərdən biridir. Hazırkı sistem əsasən test əsaslı qiymətləndirməyə söykənir və şagirdlərin real bacarıqlarını tam ölçə bilmir. İnkişaf etmiş ölkələrdə qiymətləndirmə sistemləri şagirdlərin tənqidi düşünmə, yaradıcılıq və analitik təfəkkür bacarıqlarına əsaslanır. Məsələn, Finlandiya və Almaniyada şagirdlərin yalnız imtahan nəticələri deyil, həm də layihə tapşırıqları, sinifdəki aktivliyi və tədqiqat bacarıqları qiymətləndirilir. Azərbaycanda da qiymətləndirmə metodları daha inklüziv və praktik olmalı, şagirdlərin inkişafına real töhfə verən mexanizmlər yaradılmalıdır",- deyə o əlavə edib.

K. Əsədova bildirib ki, təhsil texnologiyalarının tətbiqi təhsilin keyfiyyətini artırmaq üçün effektiv vasitələrdən biridir:

"İnteraktiv təhsil platformaları, virtual laboratoriyalar, rəqəmsal dərs materialları təhsili daha effektiv edir. Məsələn, ABŞ və Böyük Britaniyada şagirdlər dərslərini onlayn platformalar üzərindən izləyə və müəllimlərlə interaktiv şəkildə işləyə bilirlər. Azərbaycanda da onlayn resursların artırılması, şagirdlərin dərslərə interaktiv qoşulması üçün şərait yaradılması vacibdir.