"Texasda bu məsələni tənzimləmək üçün tətbiq edilən əsas mexanizmlərdən biri "Accountability Rating System" (Hesabatlılıq Qiymətləndirmə Sistemi) adlanır. Bu sistem məktəblərin və şagirdlərin performansını qiymətləndirərkən yalnız nəticələrə deyil, həm də sosial-iqtisadi amillərə, resursların mövcudluğuna və digər kontekstual faktorlara diqqət yetirir. Sistem belə bir prinsipə əsaslanır: eyni resurslara və imkanlara malik olmayan məktəbləri və şagirdləri eyni qiymətləndirmə standartlarına tabe etmək ədalətsizdir".

Son.az xəbər verir ki, bunu təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib:

"Texasda məktəblər və şagirdlər qiymətləndirilməzdən əvvəl onların yerləşdiyi bölgənin sosial-iqtisadi vəziyyəti, məktəbin resurs təminatı və müəllim heyətinin keyfiyyəti kimi amillər nəzərə alınır. Bu yanaşma "Relative Growth" (Nisbətən İrəliləyiş) metodu adlanır. Bu metod, daha zəif təhsil imkanlarına malik şagirdlərin irəliləyişlərini, yüksək resurslara malik olan şagirdlərin nailiyyətləri ilə müqayisə edərkən fərqli qiymətləndirmə meyarları tətbiq edir.

Məsələn, kənd yerlərindəki məktəblərdə təhsil alan şagirdlərin nailiyyətləri qiymətləndirilərkən həmin şagirdlərin məktəblərində laboratoriyaların olmaması, müəllim çatışmazlığı və ya rəqəmsal təlim vasitələrinin məhdudluğu nəzərə alınır. Bu yanaşma yalnız şagirdlərin əldə etdiyi nəticələrə deyil, onların hansı şərtlərdə bu nəticələrə nail olduqlarına diqqət yetirir. Məsələn, zəif resurslarla fəaliyyət göstərən bir məktəbdən məzun olan şagirdin orta nəticəsi, daha yüksək imkanlara malik məktəbdən gələn eyni nəticəli şagirddən fərqli dəyərləndirilir.

Sosial-iqtisadi statusun təsiri

Texas təcrübəsində "Socioeconomic Disadvantage Adjustment" (Sosial-İqtisadi Mənfi Təsirlərin Tənzimlənməsi) yanaşması da tətbiq olunur. Şagirdlərin qiymətləndirilməsi zamanı onların ailələrinin gəlir səviyyəsi, təhsil imkanları və məktəbin resurs təminatı kimi amillər nəzərə alınır. Tədqiqatlar göstərir ki, aşağı gəlirli ailələrdən olan şagirdlər, daha yüksək resurslara malik məktəblərdə oxuyan həmyaşıdları ilə müqayisədə akademik nailiyyətlərə çatmaq üçün daha çox çətinliklərlə üzləşirlər. Buna görə də, Texas təhsil sistemində bu cür şagirdlərə nailiyyətlərinin fərqli kontekstdə əldə edildiyini vurğulayan xüsusi qiymətləndirmə yanaşması tətbiq edilir.

Nəticələrin dəyərləndirilməsi: "Success Points" sistemi

Texas ştatında "Success Points" (Uğur Balları) sistemi tətbiq edilir. Bu sistem çərçivəsində şagirdlərin mütləq nəticələri deyil, onların inkişaf tempi və şəraitə uyğun irəliləyişləri əsas götürülür. Bu yanaşma, müxtəlif imkanlara malik şagirdlərin ədalətli müqayisəsini təmin etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Məsələn, resurs çatışmazlığı olan məktəblərdə təhsil alan şagirdlərin 20%-lik irəliləyişi, yüksək imkanlı məktəblərdə oxuyan şagirdlərin 10%-lik irəliləyişindən daha yüksək dəyərləndirilir.