Türkiyənin müstəqil xarici siyasəti və artan beynəlxalq nüfuzu


Siyasət 14 Apr 2023 18:36:00 340 0

Türkiyənin müstəqil xarici siyasəti və artan beynəlxalq nüfuzu

XX əsrin ilk illərindən dünya yeni müharibələr, rəngli inqilablar və maliyyə böhranları ilə çalxalanmağa başlamışdı. Gərgin vəziyyət xüsusilə keçmiş sovet dövlətlərində və Yaxın Şərqdə müşahidə olunurdu. Dövlətlər xarici siyasətlərini elə incəliklə tərtib etməli idilər ki, təlatümlü proseslərdən yan keçməyi bacarsınlar.

Son.az Trend-ə istinadən xəbər verir ki, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərlik etdiyi Türkiyə Cümhuriyyəti son 20 il ərzində xarici siyasətində bu incəliklərə xüsusi diqqət yetirib. Müstəqil xarici siyasət yürüdən Rəcəb Tayyib Ərdoğan heç bir dünya liderinin diqtəsi ilə qərar verməyib, Türkiyənin hansısa ölkənin poliqonuna çevrilməsinə şərait yaratmayıb. Rəsmi Ankara dünyaya dəfələrlə nümayiş etdirib ki, xarici qüvvələrin diqtəsi ilə qərar vermir. Qərarların verilmə mərkəzi başqa ölkələrin paytaxtı deyil, Ankaradır.

Bu qətiyyət Türkiyəni dünyada təsiredici dövlətə, həlledici məqamlarda qərarverici gücə çevirib. Təbii ki, Türkiyənin müstəqil siyasəti münaqişəli bölgələrdə üz-üzə gələn qlobal güclərin diqqətini cəlb etməyə bilməzdi. Bu səbəbdən, artıq qlobal güclər Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərlik etdiyi Türkiyənin beynəlxalq problemlərdə vasitəçi dövlət kimi qəbul edir.

Türkiyə İsrail-Fələstin, Rusiya-Ukrayna, Suriya, Liviya münaqişələrinin, həmçinin keçmiş Qarabağ probleminin həllində əsas vasitəçilərdən biri olub. Rəsmi Ankara hazırda Cənubi Qafqazda, Orta Asiyada, Afrikanın Şimalında və xüsusilə Yaxın Şərqdə söz sahibidir. Məsələn, Ərdoğan xüsusilə şəxsi nüfuzundan istifadə edərək, Türkiyənin Ukrayna-Rusiya müharibəsində vasitəçilik rolunu artırıb.

Rusiya və Ukrayna liderlərinin Türkiyə Prezidentinə olan xüsusi ehtiramı sayəsində 2022-ci il İyulun 22-də İstanbulda Ukrayna limanlarında gözləyən taxılın daşınması sazişinin imzalanma mərasimi baş tutub. Mərasimdə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Birlәşmiş Millәtlәr Tәşkilatının Baş katibi Antonio Quterreş, Rusiya və Ukrayna nümayəndə heyətləri iştirak edib.

Türkiyənin səyləri ilə əldə olunan tarixi razılaşma nəticəsində dünyada taxil böhranının qarşısı alınıb. Həmçinin Türkiyə Rusiya-Ukrayna qarşıdurmasında sülhyaratma missiyasını da öz üzərinə götürüb. Ötən dövr ərzində dəfələrlə Ukrayna və Rusiyanın nümayəndələri Türkiyənin vasitəçiliyi ilə danışıqlar aparıblar, müəyyən razılıqlar əldə ediblər.

Bundan başqa, Türkiyə Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda kəskinləşən Şərq-Qərb qarşıdurmasında öz müstəqil mövqeyini qoruyub saxlamağı bacarır. Rəsmi Ankara bu qarşıdurmada tərəf tutmamaqla, sülhpərvər manevrləri ilə təsir gücünü artırmaqdadır. Məsələn, Türkiyə NATO üzvü olsa da, Moskva ilə sıx əlaqələr qurur, birgə layihələr həyata keçirir, hərbi arsenalina Rusiya istehsalı silahlar daxil edir. Həmçinin Türkiyə Çin və İran kimi əks qütbdə yerləşən dövlətlərlə də siyasi-iqtisadi əlaqələrini genişləndirməkdədir.

Təbii ki, Türkiyənin müstəqil siyasət yürütməsinin kökündə ilk növbədə Prezident Rəsəb Tayyib Ərdoğanın peşəkar siyasətçi olması, həmçinin ölkənin iqtisadi qüdrəti dayanır.

Afaq Bəşirqızı: “Aktyorlar üçün qəbiristanlıq yaradılsın”  VİDEO like
  • 14 Apr 18:24  
Şou-biznes Afaq Bəşirqızı: “Aktyorlar üçün qəbiristanlıq yaradılsın” VİDEO

"Neçə vaxtdır deyirəm ki, aktyorlar üçün qəbristanlıq yaradılsın

arrow Ətraflı
Tərtərdə qaza görə abonentlərə əlavə borc yazılıb?  VİDEO like
  • 14 Apr 18:12  
Digərləri Tərtərdə qaza görə abonentlərə əlavə borc yazılıb? VİDEO

Tərtər rayonunun Səhlabat kəndinin sakinləri qaza görə onlara əlavə bor

arrow Ətraflı
Bu bürcdən olanlar subay qala bilər  Sevgidə ən şanssız bürclər like
  • 14 Apr 18:00  
Digərləri Bu bürcdən olanlar subay qala bilər Sevgidə ən şanssız bürclər

Bəzi insanlar doğru insanı tapmaqda çətinlik çəkir.

arrow Ətraflı
Sahibə Qafarova növbəti dəfə Ermənistan parlamenti spikerinin yalanlarını like
  • 14 Apr 17:50  
Siyasət Sahibə Qafarova növbəti dəfə Ermənistan parlamenti spikerinin yalanlarını

Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova aprelin 14-də Rusiya Federasiyasının

arrow Ətraflı
“50 qonaq çağırdım, 120 nəfər gəldi” like
  • 14 Apr 17:48  
Şou-biznes “50 qonaq çağırdım, 120 nəfər gəldi”

Rəqqasə Fatimə Fətəliyeva ad günü məclisinə çağırıb da iştirak etm

arrow Ətraflı
Bu il axtarışda olan 1572 nəfər tutulub, 170 cinayətkar qrup zərərsizləşdirilib like
  • 14 Apr 17:46  
Digərləri Bu il axtarışda olan 1572 nəfər tutulub, 170 cinayətkar qrup zərərsizləşdirilib

Bu ilin birinci rübündə yerli və dövlətlərarası axtarışda olan 1572 t�

arrow Ətraflı
Ermənistan sülh sazişi üzrə danışıqlara qayıtmalıdır  XİN like
  • 14 Apr 17:44  
Siyasət Ermənistan sülh sazişi üzrə danışıqlara qayıtmalıdır XİN

Ermənistan əsassız bəyanatlar vermək əvəzinə sülh sazişi üzrə danı�

arrow Ətraflı
Smartfonları sındıran oyunun adı açıqlandı  FOTO like
  • 14 Apr 17:36  
Dünya Smartfonları sındıran oyunun adı açıqlandı FOTO

"Call of Duty" divarlar, tavanlar və şəxsi əşyalar üçün ən da

arrow Ətraflı
Səfərbərlik Xidmətinin Naxçıvan üzrə baş idarəsinə rəis təyin olundu like
  • 14 Apr 17:22  
Digərləri Səfərbərlik Xidmətinin Naxçıvan üzrə baş idarəsinə rəis təyin olundu

Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin (SH

arrow Ətraflı
Ramiz Novruzun oğlu: “Atam maşınla oğlumu vurdu”  Sirrin üstü açıldı like
  • 14 Apr 17:12  
Şou-biznes Ramiz Novruzun oğlu: “Atam maşınla oğlumu vurdu” Sirrin üstü açıldı

Mərhum Xalq artisti Ramiz Novruzun oğlu Cavidan Novruz atasının xəstəliyi

arrow Ətraflı
İlin ən nüfuzlu 100 adamı  Haluk Levent addan imtina etdi like
  • 14 Apr 17:10  
Dünya İlin ən nüfuzlu 100 adamı Haluk Levent addan imtina etdi

"Time" jurnalının ilin ən nüfuzlu 100 adamının siyahısını aç

arrow Ətraflı
Ali Məhkəmənin mətbuat katibi istefa verdi like
  • 14 Apr 17:02  
Digərləri Ali Məhkəmənin mətbuat katibi istefa verdi

Ali Məhkəmənin ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri - mətbuat ka

arrow Ətraflı
Tehranın radar yalanı: bu dəfə səbəb nədir? like
  • 14 Apr 16:54  
Siyasət Tehranın radar yalanı: bu dəfə səbəb nədir?

Başqa ölkədən satın alınmış sistemi sonradan bir qədər yeniləyərək

arrow Ətraflı