İranAzərbaycan münasibətləri: anlaşılmazlıqlar,


Siyasət 17 Yan 2023 09:55:00 1563 0

İranAzərbaycan münasibətləri: anlaşılmazlıqlar,

Azərbaycan-İran münasibətlərində davam edən gərginlik fonunda İslam Şurası Məclisinin sədri Məhəmməd Bağer Qalibafın açıqlaması hər iki ölkədə diqqəti cəlb etdi. Ötən həftə Antalyada keçirilən 13-cü plenar sessiyası çərçivəsində Azərbaycan Milli Məclisinin sədri Sahibə Qafarova ilə görüşən Qalibaf Tehrana qayıdarkən jurnalistlərə verdiyi müsahibədə bildirdi ki, "son vaxtlar Azərbaycan Respublikası ilə münasibətlərdə meydana çıxan bəzi anlaşılmazlıqlar aradan qaldırıldı".

Əsassız nikbinlik təsiri bağışlayan bu açıqlama Azərbaycan mediasında qeyri-səmimi mövqe kimi dəyərləndirildi. İran mətbuatında isə kəskin tənqidlərlə üzləşdi.

Məsələn, ölkənin diplomatik dairələrinə bağlı saytda dərc olunan "İranın Bakı ilə problemi anlaşılmazlıq deyil" başlıqlı məqalədə Qalibafın sözlərinə etiraz edilməklə yanaşı, son otuz ildə İranın Azərbaycan siyasətinin tamamilə yanlış olduğu vurğulanır və onun islah olunması üçün bir sıra təkliflər irəli sürülür ki, bunların içərisində Azərbaycanda etnik separatizmi dəstəkləmək, Təbrizdə Ermənistan konsulluğunun açılmasını tezləşdirmək kimi təkliflər də yer alır.

Yaxud, yarımrəsmi "Mehr" agentliyinin bu mövzuda dərc olunan geniş yazısında İran parlamenti sədrinin açıqlaması gerçəkliyə uyğun olmayan bəyanat kimi qiymətləndirilir və iddia olunur ki, "hazırda İŞİD üzvlərinin, təkfirçilərin, sionistlərin, pantürkist separatçıların, ingilislərin və NATO qüvvələrinin Azərbaycanda mövcudluğunun şahidiyik və bu qruplar İranın milli təhlükəsizliyi əleyhinə fəaliyyət göstərmişlər və göstərəcəklər".

Son.az Cənubi Qafqaz Tədqiqatlar Mərkəzinə istinadən bildirir ki, belə bir şəraitdə cənab Qalibaf ilk növbədə öz ölkəsindəki "anlaşılmazlıqları" aradan qaldırmalı, Azərbaycan əleyhinə ara verməyən qondarma ittihamların haradan və nədən qaynaqlandığını aydınlaşdırmalıdır. Azərbaycana gəldikdə isə, "Sepah"ın sərhəddə keçirdiyi təlimlər, Qafanda İran konsulluğunun açılmasının ardınca otuza yaxın İran vətəndaşının Qarabağa qanunsuz gəlişi, İranın Ermənistana bağışladığı raketlər, İran xüsusi xidmət orqanlarının Azərbaycan vətəndaşlarını qanunsuz silahlı birləşmələrə cəlb etməsi... anlaşılmazlıqlar deyil, real faktlardır və rəsmi Tehran öz şimal qonşusu ilə münasibətləri normallaşdırmaq üçün bu məsələlərə aydınlıq gətirməlidir.

Həqiqət budur ki, iki ölkənin münasibətlərində hansısa anlaşılmazlıqlar deyil, gerçək ziddiyyətlər mövcuddur və onların həlli üçün müvafiq iradə ortaya qoyulmayınca Qalibafın səsləndirdiyi tipli açıqlamalar ciddi qəbul olunmayacaqdır. Yox, əgər İran hakimiyyəti Qalibafın dili ilə mövcud ziddiyyətlərin, əvvəllər olduğu kimi, üzərindən adlayıb gəlişigözəl sözlərlə konkret taktiki hədəflərinə çatmaq istəyirsə, bilməlidir ki, nə şərait o şəraitdir, nə də Azərbaycan əvvəlki Azərbaycandır.

Bunu Milli Məclisin spikeri Sahibə Qafarovanın Qalibafla görüşdə səsləndirdiyi və İran mediasında əksini tapmış incə mesajlar da təsdiq edir. Xanım sədr deyib: "İki ölkəni bir-birinə yaxınlaşdıran təkcə coğrafiya və müştərək sərhədlər deyil, həm də odur ki, hər ikimiz müsəlmanıq və İran əhalisinin böyük bir hissəsi Azərbaycan dilində danışır". Bu sözləri diplomatik dildən "tərcümə etsək", mesajlar bunlardır:

1) Azərbaycan və İran müsəlman ölkələridir, elə isə özünü İslam Respublikası adlandıran İran Azərbaycanın qeyri-müsəlman düşməni ilə (Ermənistanla) dostluqdan əl çəkməlidir;

2) İran hakimiyyəti azərbaycanlıların ölkə əhalisinin böyük bir hissəsini təşkil etdiyini unutmamalıdır və Azərbaycan tərəfi, dövlət başçısının da bəyan etdiyi kimi, onların hüquqlarından vaz keçmək fikrində deyil.

Qeyd olunan amillər, S.Qafarovanın da vurğuladığı kimi, iki ölkə arasında əməkdaşlıq üçün geniş zəmin yaradır, amma İran tərəfi, bir qayda olaraq, müştərək cəhətləri ixtilaf mənbəyinə çevirmək yolunu tutur. Lakin, dəyişən reallıq və düşdüyü vəziyyət İran hakimiyyətindən Azərbaycanla təzyiq dilində danışmaqdan əl çəkməyi, Türkiyə və Azərbaycanın təklif etdiyi əməkdaşlıq formatına səmimi şəkildə qoşulmağı tələb edir. Əks təqdirdə, onun regionda daha da təklənməsi qaçılmazdır

Türkiyədə hərbçilərin olduğu avtobus qəzaya düşdü, like
  • 17 Yan 09:52  
Digərləri Türkiyədə hərbçilərin olduğu avtobus qəzaya düşdü,

Türkiyədə hərbçi və qaçqınları daşıyan avtobus qəzaya düşüb.

arrow Ətraflı
Astara yolunda yerdə uzanan sərxoşun üstündən maşın keçdi, like
  • 17 Yan 09:47  
Digərləri Astara yolunda yerdə uzanan sərxoşun üstündən maşın keçdi,

Salyan rayonunda magistral yolun üzərində uzanan şəxsi avtomobil vuraraq ö

arrow Ətraflı
Şeyx Əbdül: Bəhramın cəsarəti çatmayıb desin ki… like
  • 17 Yan 09:25  
Şou-biznes Şeyx Əbdül: Bəhramın cəsarəti çatmayıb desin ki…

Kənddən gələn biri kimi demək istəyirəm ki, o vaxt biz şəhərdə elm, t

arrow Ətraflı
Bu gün Laçın yolundan RSKya məxsus ilk avtomobil keçdi  FOTO like
  • 17 Yan 09:16  
Digərləri Bu gün Laçın yolundan RSKya məxsus ilk avtomobil keçdi FOTO

Laçın-Xankəndi yolundan Rusiya sülhməramlı kontingentinə (RSK) məxsus av

arrow Ətraflı
Harada və necə uşaq dünyaya gətirməli? like
  • 17 Yan 08:59  
Digərləri Harada və necə uşaq dünyaya gətirməli?

Hamiləliyin son aylarında qadınları düşündürən məsələlərdən biri d

arrow Ətraflı
Ukraynaya görə texnikaları idxal edə bilmirik! like
  • 17 Yan 08:58  
Siyasət Ukraynaya görə texnikaları idxal edə bilmirik!

Ukraynadakı müharibə Serbiyaya mənfi təsir edib.

arrow Ətraflı
İngiltərədə on minlərlə tibb bacısı like
  • 17 Yan 08:57  
Dünya İngiltərədə on minlərlə tibb bacısı

İngiltərədə on minlərlə tibb bacısı hökumətin maaşları artırması �

arrow Ətraflı
Qanaxmalar, növləri və qanaxmalar zamanı ilk tibbi yardım like
  • 17 Yan 08:55  
Digərləri Qanaxmalar, növləri və qanaxmalar zamanı ilk tibbi yardım

Qanaxmalar daxili və xarici omaqla 2 növə ayrılır. Daxili qanaxmaya diqanoz

arrow Ətraflı
Rusiyalı hakerlər ABŞ Vergi Xidmətinin like
  • 17 Yan 08:54  
Dünya Rusiyalı hakerlər ABŞ Vergi Xidmətinin

Rusiyalı hakerlər ABŞ-ın Vergi Xidmətinin sistemlərinə müdaxilə edərə

arrow Ətraflı
“Ukraynanın enerji infrastrukturunun çökməsi like
  • 17 Yan 08:53  
Siyasət “Ukraynanın enerji infrastrukturunun çökməsi

"Ukraynanın enerji infrastrukturunun çökməsi hər an baş verə bilər&

arrow Ətraflı
Dövlət Gömrük Komitəsi ötən ildəki fəaliyyətinə like
  • 17 Yan 08:52  
Digərləri Dövlət Gömrük Komitəsi ötən ildəki fəaliyyətinə

Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) 2022-ci il ərzindəki fəaliyyətinin yeku

arrow Ətraflı
50 yaşdan sonra necə arıqlamaq olar? like
  • 17 Yan 08:51  
Digərləri 50 yaşdan sonra necə arıqlamaq olar?

İnsanın özünə qarşı diqqətli olması hər bir yaşda gözəldir. Bu məq

arrow Ətraflı
Britaniya Kiyevə ən böyük hərbi like
  • 17 Yan 08:50  
Siyasət Britaniya Kiyevə ən böyük hərbi

Britaniya Ukrayna ordusuna bu günə qədər ən əhəmiyyətli hərbi yardım p

arrow Ətraflı
Çinin əhalisi 60 ildə ilk dəfə like
  • 17 Yan 08:49  
Dünya Çinin əhalisi 60 ildə ilk dəfə

2022-ci ildə Çinin əhalisi 1,411 milyard nəfərə qədər azalıb ki, bu da

arrow Ətraflı
Alim qlobal istiləşmənin inanılmaz like
  • 17 Yan 08:48  
Dünya Alim qlobal istiləşmənin inanılmaz

Qlobal istiləşmənin mümkün əsas səbəbi insan fəaliyyəti deyil, havada

arrow Ətraflı