Allaha həmd olsun ki, bizlərə bu həyatı, nemətlərini, ömür nemətini nəsib edib. Allahdan istəyimiz budur ki, bizlərə bu nemətlərinin əməli şükrünü etməsi nəsib etsin!

Allahdan istəyirik ki, hallarımıza, durumlarımıza xüsusi inayətlər etsin, bizi bağışlanmışlardan, tövbəkarlardan qərar versin!

Allahdan diləyirik ki, bizlərə yaxşı bəndələri üçün nələri nəzərdə tutubsa, onlardan nəsib etsin!

Önəmli bir mənəvi qırxgünlüyün içərisindəyik. Allahdan istəyirik ki, bu mənəvi əyyamdan bəhrələnmə fürsətini nəsib etsin. Diləyirik ki, bu qırxgünlüyün içərisində olan mənəvi təkamül imkanlarından istifadə edə bilək.

Allahın iman əhlinə xəbərdarlığı

Rəbbimiz Qurani-Kərimdə "Maidə" surəsinin 105-ci ayəsində bütün iman əhlinə müraciət edir: "Ey iman gətirənlər, özünüzü gözləyin! Əgər siz özünüz doğru yolda olsanız, yolunu azmış kəs(in zəlaləti) sizə heç bir zərər yetirə bilməz (hərçənd ki, onu da doğru yola dəvət etməlisiniz). Hamınızın qayıdışı Allaha tərəfdir. Beləliklə O, sizi etdiklərinizdən xəbərdar edəcəkdir".

Bəli, mənəvi qırxgünülüyün içərisindəyik. Hər birimiz üçün böyük təkamül imkanları var. İlk olaraq onun fərqində olmalıyıq ki, Allah Təala hər bir iman əhlinə, hər bir bəndəsinə müraciət edir və özümüzlə məşğul olmağın, özümüzdən müraqib olmağın vacibliyini, zəruriliyini çatdırır.

Yəni, bizim yaşayarkən özümüzə sahib çıxmağımız, öz halımızdan müraqib olmağımız - çox önəmli və vacib məsələdir. Ona görə də Rəbbimiz bütün iman gətirənlərə müraciət edir.

Bizim bir Allah bəndəsi olaraq, imanlı olaraq vəzifəmiz - özümüzə sahib çıxmaqdır. Bu, bizim Allah qatında Allah bəndəsi olaraq ən ümdə vəzifələrimizdəndir. Əgər buna əməl etsək, Allah qatında öz vəzifəmizi yerinə yetirmiş oluruq. Allahdan istəyimiz budur ki, bizlərə bunun fərqində olmağı nəsib etsin.

Özünə sahib çıxmaq deyildikdə, nə nəzərdə tutulur?

Ayədə gələn "aleykum ənfusəkum", yəni "özünüzə sahib çıxın" kəlməsinin müxtəlif formalarda tərcüməsi var. Ən əsas tərcümə formalarında, "özünüzdən muğayat olun", "özünüzü gözləyin" kimi qeyd edilir. Amma, təfsir yüklü tərcümələr də var. O cümlədən təfsirçi alimlərin qeydlərində bu buyuruş "siz öz imanınızı möhkəm saxlayın" kimi tərcümə edilir.

Bir başqa mötəbər təfsir tərcümələrində "imanınızın və mənəvi dəyərlərinizin müraqibi olun" tərcüməsi qeyd edilir.

Digər müfəssirlərin qeydlərində isə, "öz halınıza sahib çıxın", "öz halınızın müraqibi olun" qeydləri edilir.

Əgər bütün bu qeydləri ümumiləşdirsək, görərik ki, nəhayət bu buyuruşun hədəfi odur ki, Allah Təala Öz bəndəsini özünü qorumağa, özünə, halına sahib çıxmağa çağırır. Uca Allah bu tapşırıqla, iman gətirən bəndəsini missiyalandırır.

Biz deyə bilərik ki, bizim bu işimiz, missiyamız - Allah bəndəsi olmaq, təkamül etmək üçün ən zəruri mövzulardan biridir.

Özümüzə sahib çıxmaq - tərki-dünyalıq deyil

Bəzən olur ki, bu ayənin izahında, anlamasında yanlış yanaşmalar da olur. Bəziləri "özünüzü düzəldin, özünüzə sahib çıxın" buyuruşuna əsaslanaraq, deyə bilərlər ki, bizim yeganə missiyamız - özümüzlə məşğul olmaqdır, bizim başqaları ilə bağlı məsuliyyətimiz yoxdur.

Təbii ki, bu yanaşma kökündən yanlışdır. Toplumda insanları yaxşılıqlara dəvət etmək və pisliklərdən çəkindirmə - İslamın aydın bir vacibatıdır, dinin zəruri postulatlarındandır. Təbii ki, şərtləri, qaydaları ilə bunu həyata keçirmək - hər bir iman əhlinin üzərində vəzifədir.

Ayənin kontekstindən çıxan nəticə budur ki, əgər siz insanları yaxşılıqlara dəvət edərkən və pisliklərdən çəkindirərkən təsiri olmursa, məyus olmayın, özünüzlə məşğul olun, bu halda üzərinizdə yalnız bu vəzifə var.

Başqa tərəfdən isə insanın əslində özünü qoruması, özündən müraqib olması üçün toplumda yaxşılıqlara dəvət etmək və pisliklərdən çəkindirmə - zəruri şərtdir. Çünki əgər bunu etməsə, özünü qoruya bilməyəcək, özü təsir altına düşmüş olacaq. Deməli, Rəbbimizin ayədə hər bir bəndəsinə özü ilə məşğul olmaqla bağlı çağırışı qətiyyən o mənada deyil ki, siz toplumda yaxşı işlərə dəvətdən və pis işlərdən çəkindirməkdən uzaqlaşasınız. Bu ayə qətiyyən tərki-dünyalıq kontekstində anlaşılmamalıdır.

Haqq yolunda olanlar, azlıqda qalmaqdan çəkinməsin

Ayənin təfsiri nöqtələrindən biri də budur ki, Rəbbimiz bəndələrinə bəyan edir ki, haqq yolunda azlıqda qalmaqdan çəkinməyin. Allah Təala möminlərə müraciət edərək bəyan edir ki, sizlər Allah buyurduğu yolda getməklə azlıqda qalmaqdan narahat olmayın, sizin vəzifəniz - özünüzə sahib çıxmaqdır, boynunuza düşəni həyata keçirməkdir və bu yolda azlıqda qalsınız da, yolunuza davam edin.

Müfəssirlər ayənin təfsirində buyururlar ki, əgər digərlərinə təsir qoya bilmirsinizsə, özünüzə sahib çıxın. Bir situasiya meydana gələ bilər ki, insanın yaxşılıqlara dəvəti və pisliklərdən çəkindirməsi təsirsiz olsun. Bu halda da vəzifəmiz - özümüzə sahib çıxmaqdır.

Toplumun fəsada meyillənməsi heç bir günahı legitimləşdirmir

Üçüncü təfsiri nöqtə budur ki, toplumun düz yoldan çıxması, insanın günah etməsi üçün hər hansı icazəlilik yaratmır. Bu və ya digər toplum əgər rahatca xətalar, günahlar edirsə, düz yoldan çıxırsa, bu, heç bir əsas vermir ki, insan bunu nəzərən qərar versin ki, hamı yanlış edir xəta edir - mən də edim. Rəbbimiz buyurur ki, siz bütün hallarda bəndəlik yolunu gedəcəksiniz, özünüzdən müraqib olacaqsınız və toplumun azmasınının sizə heç bir təsiri olmayacaq. Siz əgər hidayət tapsanız, imanlı olsanız, bu halda yolunu azmışların zəlalətinin sizə heç bir təsiri ola bilməz.

Hər birimiz ayıq olmalıyıq ki, toplumun hər hansı məsələdə doğru yoldan çıxması, bu və ya digər günahın legitimləşməsinə imkan yaratmır və insan əgər hidayət tapmış olsa, bu halda digərlərinin yolunu azması ona heç bir təsir etməz.

Digər təfsiri nöqtə budur ki, Qiyamətdə hər bir kəs öz əməlinin məsuliyyətini daşıyacaq. Bu anlamda, hər kəs özünə sahib çıxmalıdır, öz halından müraqib olmalıdır, hər kəs özünün hesabını verəcək.