Adriatik dənizinin sahilində, Dalmasiya vilayətində yerləşən Zadar kurort şəhəri çimərlik istirahəti üçün geniş imkanları ilə məşhurdur. Bununla belə, turistlər burada bir an belə darıxmır, bu yerlərin tarixi keçmişini tədqiq edirlər. Burada təkcə Köhnə şəhərin mərkəzində olan Roma xarabalıqları nəyə desən dəyər! Müasir əyləncə həvəskarları da diqqətdən kənarda qalmayıb. Burada onları dünyada yeganə olan "dəniz orqan"ı və dənizin sahilində işıq şousu gözləyir. Zadarlılar dünyada günəşin ən gözəl qürubunun da burada olduğunu iddia edirlər!

İndi isə bütün bunlar barədə təfərrüatı ilə.

Roma forumu, Modriç və UNESCO

Səyahətə başladığımız Xorvatiyanın paytaxtı Zaqrebdən Zadara təxminən 3 saata çatmaq (285 kilometr) mümkündür. Şimaldan cənuba, Adriatikaya doğru hərəkət etdikcə iqlimin dəyişməsini, getdikcə istiləşməni açıq-aydın hiss edirsən. Günəşin saçdığı işıq zolaqları fonunda parlayan dəniz mənzərəsindən insanın könlü xoş olur.

İnsanlar qədim zamanlardan bu bərəkətli yerlərdə məskən salıblar. Hesab edilir ki, Zadar şəhərinin yerində ilk dəfə illiriyalılar yaşayıblar. Şəhər romalılar tərəfindən e. ə. I əsrdə istila edilib və imperiyanın süqut etdiyi V əsrədək onların idarəçiliyində olub. Sonra hakimiyyət Bizansa ötürülüb. Məhz həmin dövrdə Dalmasiyaya slavyanlar gəlib. XI əsrdə Xorvatiyanın kralı IV Petar Kreşimirin Bizansla bağladığı müqavilə əsasında Zadar Xorvatiyanın idarəçiliyinə verilir. Daha sonra əsrlər boyu Zadar xorvatların və venesiyalıların rəqabət yerinə çevrilib. Çünki bu şəhər həmin insanlar üçün ticarət yollarında əsas məntəqə idi. Zadar dəfələrlə qarət olunub və dağıdılıb. Bu, Kral I Vladislav tərəfindən bütün Dalmasiyanı Venesiyaya satanadək - 1409-cu ilədək davam edib. XIX əsrdə Zadar avstriyalılara məxsus olub, Birinci Dünya müharibəsindən sonra isə İtaliyanın tərkibinə daxil edilib. İkinci Dünya müharibəsi zamanı şəhər Mussolininin faşist rejiminə qarşı mübarizə aparan müttəfiq qüvvələr tərəfindən bombardman nəticəsində dağıdılıb. Yalnız müharibədən sonra Zadar Xorvatiyanın tərkibində Yuqoslaviyanın bir hissəsi olub.

Çoxsaylı müharibələr və münaqişələr Dalmasiya sakinlərinin xarakterini möhkəmlədib. Təsadüfi deyil ki, xorvatlar arasında qələbə əldə etmək bacarığı olan məşhur idmançılar az deyil. Məsələn, Xorvatiya futbol yığmasının kapitanı və 2018-ci il dünya çempionatının ən yaxşı oyunçusu Luka Modriç Zadarın yetirməsidir.

Zadarın hər bir yerində tarixin izləri var. Küçələri Roma legionerlərinin ayaq səslərini xatırlayan köhnə şəhərdə qədim abidələr çoxdur. Şəhərin divarlarında Adriatikanın bu tərəfində imperator Trayanın zəfər tağı və 14 metrlik sütunu olan ən iri Roma forumunun xarabalıqları qalıb. Meydanda arxeoloji qazıntılar dayandırılıb, qalın, şəffaf şüşənin altında qədim küçənin fraqmentlərini görmək mümkündür. Antik dövrə aid çoxsaylı tapıntılar Zadarın Arxeoloji Muzeyində, həmçinin zəngin kolleksiyası ilə məşhur olan Antik Şüşə Muzeyində nümayiş etdirilir. Şəhərin görünüşünə venesiyalılar da öz töhfələrini veriblər. 1543-cü ildə tikilmiş, üzərində venesiyalı qanadlı şir və Zadarın gerbi həkk olunmuş şəhərin daş darvazaları onların idarəçiliyi dövründən xəbər verir. Mühasirə vəziyyətində su təminatı üçün tikilmiş və 1838-ci ilədək bu məqsədlə istifadə olunan 5 quyu da həmin dövrə aid edilir. Yaxınlıqda 1929-cu ildə salınmış, Xorvatiyada ilk ictimai park sayılan kraliça Yelena Madiyevka parkı yerləşir.

Venesiya Respublikasının müdafiə istehkamı - Osmanlı imperiyası qoşunlarının hücumlarından qorunmaq məqsədi ilə tikilmiş 3 kilometrlik divarlar 2017-ci ildə UNESCO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil edilib.

Zadarın maraqlı xüsusiyyəti bir də ondadır ki, şəhərin tarixi görməli məkanlarında çoxlu müasir müəssisələr - banklar, kafe, qalereya və s. yerləşir. Belə ki, ilkin orta əsrlər dövrünə aid, artıq ibadətə bağlı olan kilsədə restoran fəaliyyət göstərir. İcarədən əldə olunan vəsait isə həmin tarixi abidələrin saxlanılmasına sərf edilir.

Günəşi salamlamaq, dənizin səsi və Hiçkok

Zadarın daş döşənmiş qədim küçələri əsrlərdən bəri irəliləyən yüzlərlə insan nəsli tərəfindən sanki mərmər kimi cilalanaraq parlayır. Zəngin keçmişə söykənən Zadar şəhəri, eyni zamanda, özünün bu günü və gələcəyini qurur. Bu gün Zadar tələbə şəhəridir. Burada əsası 1396-cı ildə qoyulmuş Xorvatiyanın qocaman ali təhsil ocaqlarından biri - Zadar Universiteti yerləşir. Şəhərin dolambac küçələrində gənclik eşqi ilə dolu həyat nəbzi vurur.