Həm gürcülər, həm də ermənilər Lori rayonunun Borçalı uyezdinə iddia edirdilər. Bu ərazi mübahisəsi 1918-ci ilin dekabrında Gürcüstan və Ermənistan orduları arasında silahlı toqquşmalara səbəb olur.

Britaniyanın müdaxiləsi nəticəsində ərazidə müharibənin qarşısı alınır. Qonşular Ərdahan ilə bağlı da razılığa gələ bilmirdi və bu da qarşıdurma yaradırdı.

Azərbaycanlılar ilə ermənilərin də Qarabağ, Qazax, Zəngəzur və Naxçıvan üstündə ərazi mübahisəsi mövcud idi. Bolşeviklər 1920-ci ildə gələnə qədər bu ərazi münaqişələri və silahlı qarşıdurmalar davam edib.

Gürcüstan və Azərbaycan Zaqatala okruqu, Borçalı uyezdi və Siqnaxın bir hissəsinə sahiblik barədə razılaşa bilmirdilər. Əvvəlki yazılarda bu ərazi mübahisələri haqda məlumat verilib. Mübahisələrin heç biri hərbi qarşıdurma yolu ilə həll olunmayıb. Hər iki tərəf məsələləri sülh yolu ilə həll etməyə çalışıb.

Bu isə qarşımızda maraqlı bir mənzərə açır. Həm Gürcüstan-Ermənistan, həm də Azərbaycan-Ermənistan ərazi mübahisələri silahlı toqquşmalarla müşayiət olunmuşdu.

Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri

AXC Nazirlər Soveti

Fəqət Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı bənzəri ərazi mübahisələrini yalnız Bakı və Tbilisi diplomatları üçün gərgin iş yükü kimi səciyyələndirmək olar. Bəs silahlı toqquşmalar fonunda bu sülhə səbəb nə idi?

Çox güman ki, iki ölkə arasındakı güclü qarşılıqlı iqtisadi münasibətlər.

Azərbaycan neftdən gələn gəliri ilə məşhur idi. Müasir Bakı müasir neft sənayesinin məhsulu idi. Müasir Azərbaycan üçün neft üzərindəki idarə həyati əhəmiyyət kəsb edirdi. Lakin bu kifayət deyildi. Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün ixrac gəlirləri əldə etməkdən ötrü neftin dünya bazarına çıxarılması şərt idi.

1918-ci ildə Batumi limani Bakıya qədər uzanan müasir dəmiryolu xətti ilə Azərbaycan üçün yeganə neft ixracı dəhlizi idi. Bu dəmiryolu sayəsində qiymətli yük Bakıdan Batumiyə səmərəli şəkildə daşınırdı. Əsrin əvvəlində eyni marşrutun paralelində boru kəməri də çəkilməyə başlamışdı. Bakı nefti Batumi limanına uzanan daşınma dəhlizindən asılı idi.

Medalın bir üzü belə görünürdü. Amma digər üzü də var idi: Gürcüstan da Azərbaycandan müxtəlif şəkillərdə asılı idi.

Bakı kimi Gürcüstanın Batumi limanı da neft vasitəsilə inkişaf edirdi. Saxlanma və daşınma Gürcüstan üçün çox vacib iqtisadi fəaliyyət hesab olunurdu. Gürcüstanın Azərbaycan neftinə tələbatı həm də daxili istehlakdan asılı idi.