Son.az xəbər verir ki, bunu report-a açıqlamasında Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Baba Məhərrəmli deyib.

O qeyd edib ki, "Azərbaycan dilinin orfoqrafiya qaydaları" layihəsi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Orfoqrafiya Komissiyası və Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu tərə­findən hazırlanıb və ictimaiyyətə ge­niş müzakirə üçün təqdim olunub: "Orfoqrafiya Komissiyasının üzvləri respublikamızın çox dəyərli ziyalıları, tanınmış dilçi-alim­lərdir. Orfoqrafiya qaydaları yalnız geniş müzakirədən sonra təsdiq olunmaq üçün Na­zirlər Kabinetinə gön­dəri­ləcək".

B.Məhərəmlinin sözlərinə görə, son zamanlar mətbuatda bu qaydalarla bağlı müzakirələr aparılır, həm haqlı, həm də haqsız fikirlər səsləndirilir: "Hətta bəzi tanınmış ziyalılar yeni orfoq­rafiya lüğətinin və qaydalarının tərtibinə ehtiyac olmadığını bildirirlər. Xatırladırıq ki, Azərbaycan Respublikasının 2002-ci il 30 sentyabr tarixli Dövlət dili haqqında Qanununun 13-cü bəndinə əsasən orfoqrafiya lüğəti 5 ildən bir dəyişdirilməlidir. Yəni orfoqrafiya lüğətinin dəyişdirilməsi dövlətimizin qanunu ilə tənzimlənir. Dilçilik İnstitutu bu işi özbaşına həyata keçirə bilməz. Əgər yeni orfoqrafiya lüğəti tərtib edilirsə, həmin lüğətin əvvəlində orfoqrafiya qaydaları da verilməlidir. Bu, hər zaman belə olub. Həmin qaydalar da Azərbaycan Respub­likasının Nazirlər Kabi­neti tərəfindən təsdiq edilir. Digər tərəfdən, "Orfoqrafiya lüğəti"nin sonuncu, 2013-cü ildə çap olunmuş 110 563 sözdən ibarət 6-cı nəşrində yol verilən qüsurları aradan qaldırmaq üçün yeni orfoq­rafiya lüğətinin tərtib olun­masına ehtiyac var. Uzun müd­dətdir mətbuatda həmin lüğət kifayət qədər tənqid edil­miş­dir. Çünki həmin lüğətdə artıq dilimizi tərk etmiş ərəb və fars sözləri, süni sözlər, arxaik sözlər, dialekt sözləri yer alıb. Həmin lüğətdə dilimizə daxil olan yeni sözlər öz əksini tapmayıb. Yeni orfoqrafiya lüğətinə iki minə yaxın yeni sözün daxil edil­məsi nəzərdə tutulur".

Direktor müavini mətbuatda orfoqrafiya məsələsi ilə bağlı bəzən qərəzli münasibət də öz əksini tapır, verilən informasiyalar reallığı əks etdirmir, elmi dəlillərə əsas­lan­mayan, həqiqətə uyğun ol­mayan məlumatlar yayılır: "Məlumatlarda gös­tə­rilir ki, guya bu qaydalar artıq təsdiqlənmişdir. Halbuki "Yeni orfoqrafiya qay­daları" hələ layihə səviy­yəsindədir. Bu qaydaların müzakirəyə verilməsinin məqsədi odur ki, ictimaiyyət yeni qaydalarla tanış olsun və ona münasibət bildirsin, nəticədə, layihə ilə bağlı dəyərli fikirlər sonda nəzərə alınsın. Orfoqrafiya Komissiyası və Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu yeni qaydalarla bağlı təklifləri, müsbət fikirləri mütləq nəzərə alacaq, bütün tənqidi mülahizələri təhlil edəcək və ortaq qərar qəbul edəndən sonra Nazirlər Kabinetinə təqdim edəcək. Biz razıyıq ki, qaydalarda kifayət qədər müzakirə olunmalı, izaha ehtiyacı olan məsələlər möv­cuddur. Ancaq bu məsələləri səbrlə, təmkinlə həll etmək lazımdır. Bu qaydaların müzakirəsi adı altında Dilçilik İnstitutuna hücum etməyə isə heç bir lüzum yoxdur. Dilçilik İnstitutunun 73 illik şərəfli tarixi var. Dilçilik İnstitutu döv­lətimizin əsas dilçilik mərkəzi kimi hər zaman ana dilimizin saflığının qorun­ması sahəsində xidmət göstərıb.

Sosial şəbəkələrdə orfoqrafiya qaydaları ilə bağlı Dilçilik İnstitutunda ça­lışan alimlərimizin təhqir dolu ifadələrlə alçaldılması nə mə­dəniy­yətimizə, nə də mənəviyyatımıza yaraşan hadisədir. Dilçilik İnstitutu vaxtilə Məmmədağa Şirə­liyev, Ağamusa Axundov, Afad Qurbanov, Vaqif Aslanov, Tofiq Hacıyev kimi dünya şöhrətli alimlərin çalışdığı bir elm məbədidir. Dilçilik İnstitutu tarixi ənənələri olan bir qurumdur. Bu gün Dilçilik İnstitutunda Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Möhsün Nağısoylu, Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Asiya Kral Akade­miyasının fəxri üzvü, Əməkdar elm xadimi Qəzənfər Kazımov, professor Kamilə Vəliyeva, pro­fessor Məsud Mahmudov, professor Oruc Musayev, professor İsma­yıl Məm­mədli, professor Roza Eyvazova, professor Sevil Meh­diyeva, professor Qara Məşədiyev, professor İsmayıl Kazımov, professor Sayalı Sadıqova kimi tanınmış dilçi-alimlər çalışır. Onlar ömürlərinin böyük bir qismini Azər­baycan dilinin tədqiqinə həsr ediblər. Bu cür insan­ların çalışdığı kollektivin əməkdaşlarını təhqir etməyə heç kəsin mənəvi haqqı yoxdur. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun alimləri dövlətimizə və xalqımıza hər zaman sədaqətlə xidmət etmiş ziyalılardır".