Bu məsəl Azərbaycan ordusunun son bir ayda Laçın ətrafında Ermənistanla Xankəndi arasında alternativ torpaq yollarını nəzarətə götürməsinə və qanunsuz daşımalar məqsədilə digər yeni yolların çəkilişi üçün ermənilərin göstərdiyi cəhdlərin qarşısının alınması prosesinə ən ideal fikirdir. 

Belə ki, 3 gün öncə erməni separatçılarının rus sülhməramlılarının müşayiəti ilə alternativ torpaq yollarla Xankəndiyə yenidən silah daşındığı qeydə alındı. Bu nə birinci idi, nə də son kimi görünürdü. Çünki ermənilərin həyasızlığı, rus kontingentinin isə məkirli oyunu bu halın aradan qalxacağına ümidi hər ötən gün azaltmaqda idi. 

Bu səbəbdən də separatçıların Rusiya sülhməramlılarının və İrəvanın dəstəyi ilə Ermənistandan Qarabağa yeni keçid yollarının axtarışı cəhdləri gözlənilən idi. Bu, asta-asta Azərbaycanın nəzarətinə keçən separatçılar üçün ölüm-qalım məsələsi olsa da, Bakının bu "mənzərəyə" seyirci qalmaq kimi planının olmadığının mesajı bundan əvvəl də Prezident İlham Əliyevin bəyanatlarında açıq-aşkar verilirdi. 

Hadisələrin yenidən Bakının istəyinin əksinə cərəyan etməsi Azərbaycan ordusunun bu çıxışları da nəzarətə götürmək istiqamətində addımlar atacağını gözləmək olardı. Lakin Bakı bir məsələni özü üçün müəyyənləşdirdi ki, hər dəfə yolu bağlamaqla, nəzarətə götürməklə problemi kökündən həll etmək mümkün olan deyil. Çünki erməniləri qapıdan qovursan, bacadan girirlər...

Anlaşıldı ki, bu addımlar problemin həll yolu deyil, rus sülhməramlılarının yardımı ilə hayların yeni açdığı keçidləri bağladıqca, separatçılar yenisini tapacaq, yeni yol salacaqlar. Məsələnin birdəfəlik həlli Ermənistanla sərhədin tamamilə nəzarətə götürülməsi və Laçın yolunda nəzarət-keçid məntəqəsinin qurulmasından keçirdi ki, Azərbaycan bu addımı atdı.

Nəhayət ötən gün Ermənistan ilə sərhəddə, Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında sərhəd-buraxılış məntəqəsi quruldu...

"Böyük Ermənistan" ideyasının ÇÖKÜŞÜ SÜRƏTLƏNDİ

Ermənistan ilə sərhəddə, Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında Azərbaycanın sərhəd-buraxılış məntəqəsinin qurulması tarixi hadisədir. Çünki Ermənistan Qarabağda işğalçılıq siyasətini Şuşanı və Laçını işğal edərək başlamışdı. Biz də Ermənistanın bu siyasətinə Şuşanı və Laçını azad etməklə, sərhədlərimizə tam nəzarət etməklə son qoyduq. Beləliklə, "Böyük Ermənistan", "Miatsum" (Azərbaycan torpaqları hesabına "birləşmiş" erməni dövlətinin yaradılması ideyası) ideyaları məhv edildi.

Laçın-Xankəndi yolunun başlanğıcında nəzarət-keçid məntəqəsinin yaradılması niyə bu qədər əhəmiyyətli idi?

Dünəndən etibarən nəzarət-buraxılış məntəqəsi (NBM) quraşdırılan körpü Qərbi Zəngəzurdan (İrəvandan) Qarabağa (Xankəndiyə) gedilə bilən yeganə yolun üzərindədir. Bu yolun nəinki alternativi, heç ona alternativ piyada üçün cığır da yoxdur. Hər yer hazırda tam olaraq Azərbaycan ordusunun nəzarəti altındadır. 

Bu körpü Laçın-Xankəndi yolunda deyil, Laçın şəhərindən təxminən 10 km cənubda yeni tikilən yoldadır. Nəzərə alsaq ki, ekoaktivistlərin olduğu yola Şuşa rayonu ərazisində alternativ yollar və cığırlar olsa da, həmin yol və cığırlar Laçın rayonu ərazisinə çatanda, nəzarət-keçid məntəqəmizin qurulduğu bu körpüdə birləşir, demək ki, ermənilərin, separatçı dəstə üzvlərinin nəfəsliyi tıxandı. Çünki "Laçın dəhlizi" münaqişənin mövcud olduğu dövrdə də, müharibədən sonra da Qarabağdakı ermənilərin "müstəqillik", "öz müqəddəratını təyin etmə", "dövlət olmaq" kimi iddialarının nəfəsliyi hesab edilirdi. 

Körpünün başlanğıcında Azərbaycanın keçid məntəqəsi quraşdırması eyni zamanda o anlama gəlir ki, bundan sonra hər hansı bir erməni və ya başqa bir dövlətin nümayəndəsi, heç bir nəqliyyat vasitəsi nəzarətdən kənar Qarabağa nə daxil ola biləcək, nə də oradan çıxmaq imkanına sahib olacaq. 

Artıq Laçın yolunda nəzarət-keçid məntəqəsinin qurulması Qarabağda situasiyanın tamamilə dəyişməsi kimi qəbul edilə bilər. Proseslərin bu cür inkişafı, ələlxüsus da Qarabağın erməni əhalisinə bölgədə qalıb, yaşamaq üçün Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etməkdən başqa şans buraxmadı. 

İstisna deyil ki, yaxın günlərdə erməni silahlı dəstələrinin Qarabağdan tamamilə çıxarılması, bölgənin silahsızlaşdırılması ilə bağlı da müəyyən proseslər yaşana bilər, yaxud bu istiqamətdə praktiki addımlara şahidlik edək. Bu planların icrası isə nəticədə yaxın gələcəkdə separatçılığın ləğvi və Xankəndində Azərbaycan bayrağının dalğalanması prosesini sürətləndirəcək. Xankəndi xəyalı gerçək olur...

Təhməz Əsədov Son.az