ABŞ Ermənistan ordusunu niyə "gücləndirir"?


Siyasət 07 Dek 2024 12:35:00 83 0

ABŞ Ermənistan ordusunu niyə "gücləndirir"?

Ermənistan müdafiə naziri Suren Papikyanın Pentaqon rəhbəri Lloyd Ostinlə görüşü İrəvan-Vaşinqton hərbi əməkdaşlığında yeni mərhələ olaraq, həm Cənubi Qafqaz regionunda, həm də qlobal səhnədə ciddi rezonans doğurur. Bu görüş, regionda kəskinləşən geosiyasi vəziyyət fonunda ABŞ-nin Ermənistanla əməkdaşlığı genişləndirmək istəyinin açıq bir ifadəsidir. Lloyd Ostin görüşü "tarixi hadisə" adlandıraraq, ABŞ-nin Ermənistanın müdafiə və təhlükəsizlik sektorlarını gücləndirməkdəki artan rolunu vurğulayıb. Ancaq bu, yalnızca Ermənistanla ABŞ arasında münasibətlərin dərinləşməsi deyil, həm də regiondakı qüvvələr balansına təsir edən mühüm bir hadisədir.

Görüş zamanı Ermənistan silahlı qüvvələrinin islahatı, təhlükəsizlik məsələləri və Vaşinqton-İrəvan əməkdaşlığının perspektivləri müzakirə olunub. Ermənistan Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, "Lloyd Ostin Ermənistanın suverenliyinə dəstəyi bir daha təsdiqləyib və Ermənistan ordusunun islahatlarına yardım etməyə hazır olduğunu bildirib".

Pentaqon tərəfindən son iki il ərzində Ermənistana əhəmiyyətli dəstəyin göstərildiyi vurğulanıb. Məzkur dəstək çərçivəsində İrəvana ordunun tələbatı üçün zirehli təcili yardım maşınlarının təhvil verilməsi, müasir çağırışlara cavab verə bilən kibertəhlükəsizlik mərkəzinin yaradılmasına dəstək, habelə NATO standartlarına uyğun hərbi kadrların hazırlanması üçün milli təlim mərkəzinin inşasına yardım nəzərdə tutulub.

Görüş zamanı xüsusi diqqət ABŞ-nin Kanzas ştatının Milli Qvardiyasına yönəldilib. Ostin qeyd edib ki, "qurum Ermənistan ordusunun islahatlarına aktiv dəstək verir". Pentaqon rəhbəri Suren Papikyanın ABŞ-yə səfərini "ikitərəfli münasibətlərin möhkəmləndirilməsi istiqamətində mühüm siqnal" hesab etdiyini bəyan edəndən sonra , "Ermənistan ordusunun islahatlarının gələcəyi, eləcə də Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sülh imkanları barədə müzakirələrə ümidini" ifadə edib.

Pentaqondakı görüş və müzakirələr təbii ki, Cənubi Qafqazda sülhlə stabilliyin bərqərar olunmasına töhfə verən məqam sayıla bilməz. Çünki Birləşmiş Ştatların dəstəyi ilə Ermənistanda həyata keçirilən hərbi islahatlar "İrəvanın təhlükəsizliyini gücləndirmək cəhdi" kimi yox, regionun hərbiləşdirilməsi elementlərindən biri kimi qəbul olunur.

Vaşinqtonun Ermənistanın müdafiə siyasətinə artan təsirinin əsas məqsədi Rusiyanın mövqelərini zəiflətməkdir. Bu, xüsusilə Moskvanın Ukraynadakı münaqişə ilə məşğul olduğu bir vaxtda onun Cənubi Qafqazdakı nüfuzunun azalması fonunda daha da kəskin hiss olunur. ABŞ-nin Ermənistana yanaşması ilə Ukraynadakı münaqişə öncəsi tətbiq etdiyi strategiya arasında paralellər aparmaq da mümkündür. Ukrayna münaqişəsindən əvvəl də ABŞ geniş hərbi yardım göstərmiş, personalın hazırlığına diqqət yetirmiş və Kiyevin suverenliyinə dəstəyini bəyan etmişdi. Bu yanaşma nəticədə gərginliyin artmasına və genişmiqyaslı silahlı qarşıdurmaya səbəb olmuşdu.

Ermənistanla bağlı oxşar ssenari müşahidə olunur. ABŞ-nin artan hərbi əməkdaşlığı və suverenlik müdafiəsi ilə bağlı ritorikası regiondakı ziddiyyətləri gücləndirir. Bunun uzunmüddətli nəticələri sual doğurur, çünki Cənubi Qafqaz artıq yeni bir qeyri-sabitlik dövrünün astanasındadır. ABŞ-nin fəaliyyəti gərginliyi azaltmaq əvəzinə, yeni bir silahlanma yarışını və daha mürəkkəb geosiyasi vəziyyəti təşviq edə bilər. Belə bir şəraitdə, hər bir səhv region üçün fəlakətli nəticələr doğura bilər.

Ümumiyyətlə, ABŞ Ermənistana təhlükəsizlik sahəsindəki gücünü artırmaq məqsədilə son illərdə mühüm maliyyə dəstəyi göstərməkdədir. 2018-ci ildən bəri Ermənistan müxtəlif hərbi yardım proqramları çərçivəsində Birləşmiş Ştatlardan 120 milyon dollardan çox maliyyə alıb. "Yardım" çərçivəsində Vaşinqton İrəvana müasir hərbi-texniki avadanlıqlar, rabitə texnologiyaları təqdim edir və logistik dəstəyi yeniləyir. Bundan başqa, Ermənistan hərbçiləri üçün hər il NATO standartlarına uyğun təlimlər təşkil olunur. ABŞ-nin xüsusilə taktiki və strateji biliklərin artırılmasına yönəlmiş dəstəyi Ermənistan ordusunun peşəkarlığını əhəmiyyətli dərəcədə artırır.

Son illərdə ABŞ Ermənistanı qlobal kibertəhlükələrə qarşı müttəfiq kimi görərək, kibertəhlükəsizlik sahəsinə xüsusi diqqət ayırır. Bu əməkdaşlıq çərçivəsində 12 milyon dollar dəyərində maliyyələşdirilmiş Kiberəməliyyatlar Mərkəzi yaradılıb. Sözügedən mərkəz əsasən kiberhücumların monitorinqi və qabaqcıl müdafiə texnologiyalarının tətbiqi, kibertəhlükəsizlik sahəsində mütəxəssislərin hazırlanması (illik təxminən 200 ekspert) və kritik infrastrukturun, o cümlədən enerji və telekommunikasiya sektorlarının qorunması strategiyalarının hazırlanması ilə məşğuldur.

ABŞ Ermənistanın potensialını artırmaq üçün infrastruktur layihələrinə də əhəmiyyətli dəstək verir. Ən iri layihələrdən biri 2021-ci ildə 25 milyon dollar dəyərində ABŞ maliyyəsi ilə inşa edilmiş Milli Təlim Mərkəzidir. Bu mərkəz Ermənistan hərbçilərinin NATO standartlarına uyğun hazırlanması, ABŞ müttəfiqləri ilə birgə təlimlərin keçirilməsi və regionun xüsusiyyətlərinə uyğun yeni təlim proqramlarının hazırlanması ilə məşğuldur.

Ermənistan-Amerika əməkdaşlığının vacib istiqamətlərindən biri də tibbi infrastrukturun gücləndirilməsidir. 2023-cü ildə ABŞ, Ermənistanın tibbi təsisatlarının modernləşdirilməsi üçün 7 milyon dollar sərf edib.

Xatırladaq ki, Vaşinqton Cənubi Qafqazdakı strategiyası çərçivəsində Ermənistana dəstəyi dəfələrlə vurğulayıb. Məsələn, ABŞ-nin İrəvandakı səfiri Linn Treysi qeyd etmişdi: "Ermənistan regionda demokratik dəyərlərin və sabitliyin irəlilədilməsi üçün əsas tərəfdaşdır".

ABŞ-nin gələcək planlarına Ermənistana maliyyə yardımının artırılması daxildir. Həmin bu yardımların büdcəsinin 30% artırılması ilə bağlı ABŞ Konqresindən sorğu göndərilib.

Təbii ki, ABŞ-nin Ermənistana fəal dəstəyi Moskvada və Tehranda narahatlıq yaradır. Rusiya və İran bu siyasəti Cənubi Qafqazda ABŞ təsirini gücləndirmək cəhdi kimi qiymətləndirərək, onu tənqid edir. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi bəyan edib: "ABŞ-nin destruktiv addımları regionda qüvvələr balansını pozur və Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşdırılmasına mane olur".

Şübhə yoxdur ki, ABŞ-nin Ermənistana dəstəyi Vaşinqtonun regionda mövqelərini gücləndirmək istiqamətindəki strateji maraqlarını əks etdirir. Hərbi, infrastruktur və kibertəhlükəsizlik sahəsindəki yardımlar bu əməkdaşlığın əsas aspektlərini təşkil edir. Lakin bu siyasət regionda gərginliyi artırır və Ermənistanı geosiyasi mübarizənin mərkəzinə çevirir.

Çünki ABŞ-nin hərbi dəstəyi Ermənistanı Azərbaycanla Zəngəzur dəhlizi və digər ərazi mübahisələri ilə bağlı aqressiv və radikal addımlara təhrik edə bilər. Eyni zamanda ABŞ-nin regiondakı fəallığı Moskvanın ənənəvi dominantlığını sarsıdır və Cənubi Qafqazı yeni bir geosiyasi mübarizə meydanına çevirir. Vaşinqtonun tətbiq etdiyi islahat siyasəti Ermənistanın ABŞ-dən iqtisadi və hərbi asılılığını artırır, bu da onun qonşularla münasibətlərində manevr imkanlarını məhdudlaşdırır.

Yaranan risklər isə bəllidir.

Ermənistanın NATO standartlarına keçidi regionun sabitliyinə təhdid kimi qiymətləndirilir. ABŞ dəstəyi ilə yaradılan kiberəməliyyatlar mərkəzinin mümkün istiqamətləri və qonşu ölkələr üçün riskləri sual doğurur. ABŞ-nin Ermənistanın suverenliyinə dəstək bəyanatları Azərbaycanın mövqelərinə qarşı təzyiq kimi qəbul edilir.

ABŞ və Ermənistan arasındakı əməkdaşlığın dərinləşməsi Cənubi Qafqazda mühüm dəyişikliklərin katalizatoruna çevrilə bilər. Amma bu dinamika yalnız imkanlar deyil, həm də regionun geosiyasi sabitliyinə və qüvvələr balansına təsir edə biləcək ciddi problemlərə səbəb olduğundan Vaşinqton yaşananların hansı perspektivlər vəd etdiyini bir daha dəyərləndirməlidir.

Əsas narahatlıq doğuran məsələlərdən biri, ABŞ-nin dəstəyi ilə Ermənistanın öz maraqlarını, o cümlədən hərbi yolla daha fəal şəkildə irəlilətmək istəməsi ehtimalıdır. Azərbaycanla davam edən mübahisələr və möhkəm sülh razılaşmasının olmaması bu cür addımların mövcud münaqişələrin eskalasiyasına gətirib çıxara biləcəyini əsla istisna etmir.

ABŞ-nin Ermənistanda artan fəallığı Vaşinqton və Moskva arasındakı daha geniş geosiyasi rəqabətin bir hissəsidir. Cənubi Qafqaz uzun müddət Rusiyanın maraq dairəsində olub və o, regiondakı münaqişələrdə əsas vasitəçi rolunu oynayıb. ABŞ-nin təsirinin artması Ermənistan müdafiə naziri Suren Papikyanın Vaşinqtona səfəri və Pentaqon rəhbəri Lloyd Ostinlə görüşü kimi hadisələr bu rəqabəti daha da gücləndirir. Bu, Rusiyanı daha sərt reaksiya göstərməyə məcbur edə bilər ki, nəticədə region Qərb və Moskva arasındakı qarşıdurmanın yeni "qaynar nöqtəsinə" çevrilə bilər.

Bəhs olunan ehtimal isə təbii ki, Cənubi Qafqazda sülhlə stabilliyin bərqərar olmasına qarşı yönəlmiş ciddi təhdid sayıla bilər.

Elçin Alıoğlu Trend

Bu lizinq şirkəti ləğv edilir like
  • 07 Dek 12:26  
Digərləri Bu lizinq şirkəti ləğv edilir

"Micro Leasing and Factoring" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti (MMC)

arrow Ətraflı
Qeydiyyatsız yaşayanlarla bağlı PROBLEM: Çətinliklər yaranır like
  • 07 Dek 12:22  
Digərləri Qeydiyyatsız yaşayanlarla bağlı PROBLEM: Çətinliklər yaranır

"Qeydiyyatsız yaşayan sakinlərin sayı çoxdur. Bu da uşaqların təhs

arrow Ətraflı
Sabah Bakıda leysan olacaq like
  • 07 Dek 12:21  
Digərləri Sabah Bakıda leysan olacaq

Bakıda və rayonlarda dekabrın 8-də hava şəratinin bəzi yerlərdə fasilə

arrow Ətraflı
SenMartin: neokolonializm zəncirləri ilə bölünmüş ada like
  • 07 Dek 12:15  
Siyasət SenMartin: neokolonializm zəncirləri ilə bölünmüş ada

Sen-Martin - Karib dənizinin incisi, türkuaz suların çərçivələdiyi mənz

arrow Ətraflı
Tiktok bu ölkədə qadağan edilə bilər like
  • 07 Dek 12:11  
Dünya Tiktok bu ölkədə qadağan edilə bilər

Məşhur "TikTok" sosial şəbəkə platforması ABŞ-də qadağan ol

arrow Ətraflı
Agentlik məlumat yaydı like
  • 07 Dek 12:03  
Digərləri Agentlik məlumat yaydı

Bakının Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev ilə Şəfayət Mehdiyev küçələrini

arrow Ətraflı
Xırdalanda 64 yaşlı qadın 47 yaşlı kişini polisə verdi like
  • 07 Dek 11:54  
Digərləri Xırdalanda 64 yaşlı qadın 47 yaşlı kişini polisə verdi

Xırdalan şəhəri ərazisində quldurluq hadisəsi barədə polisə məlumat d

arrow Ətraflı
Bakıda 30 yaşlı qadın saxlanıldı  SƏBƏB like
  • 07 Dek 11:48  
Digərləri Bakıda 30 yaşlı qadın saxlanıldı SƏBƏB

Bakıda evdən qızıl-zinət əşyaları oğurlayan qadın saxlanılıb.

arrow Ətraflı
Putinin türk jurnalistə reaksiyası müzakirə yaratdı  Lağa qoydu like
  • 07 Dek 11:36  
Dünya Putinin türk jurnalistə reaksiyası müzakirə yaratdı Lağa qoydu

Rusiyada keçirilən beynəlxalq investor tədbirində Rusiya prezidenti Vladimi

arrow Ətraflı
Lazer epilyasiyası xərçəng yaradır? like
  • 07 Dek 08:59  
Digərləri Lazer epilyasiyası xərçəng yaradır?

Lazer epilyasiyası ilə bağlı araşdırmalar göstərir ki, düzgün şəkild

arrow Ətraflı
Ödəmə terminalından səhvən başqasına göndərilən pulları necə geri almaq olar? like
  • 06 Dek 23:21  
Digərləri Ödəmə terminalından səhvən başqasına göndərilən pulları necə geri almaq olar?

Xəstə anasına dərman almaq üçün tanışına ödəmə terminalı vasitəsi

arrow Ətraflı
“Həmin vaxt sabun yeyirdim...”  FOTO like
  • 06 Dek 20:28  
Şou-biznes “Həmin vaxt sabun yeyirdim...” FOTO

"Qızlarıma hamilə olduğum zaman hamamda gizlicə sabun yeyirdim".

arrow Ətraflı
Azərbaycanda sabiq qərargah rəisi HƏBS OLUNDU – RƏSMİ like
  • 06 Dek 18:22  
Digərləri Azərbaycanda sabiq qərargah rəisi HƏBS OLUNDU – RƏSMİ

Azərbaycanda N saylı hərbi hissənin sabiq qərargah rəisi həbs edilib.

arrow Ətraflı
Nazir onu idarə rəisi təyin etdi like
  • 06 Dek 17:49  
Kriminal Nazir onu idarə rəisi təyin etdi

Pərvin Vaqif oğlu Kazımov Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi y

arrow Ətraflı