Boyuzatma əməliyyatına tələbat pik həddə risk isə çox böyükdür

Digərləri 29 Sen 2025 08:08:00 61 0

Daha uzun boya sahib olmaq üçün edilən boy uzatma əməliyyatları son illərdə dünyada getdikcə daha çox populyarlaşır. Ancaq bu prosedur, sadəcə "bir neçə santimetr uzun olmaq" qədər sadə deyil - bədən, bu əməliyyatın ağır nəticəsini ödəyir.

Əməliyyat zamanı sümüklər qırılır, xüsusi cihazlarla tədricən uzadılır, nəticədə isə əzələlər, sinirlər, damarlar və oynaqlar ciddi gərginlik altına düşür.

Boy uzatma üsulu yeni kəşf deyil. Bu prosedur 1950-ci illərdə sovet ortopediya cərrahı Qavriil İlizorov tərəfindən, sınıqların və anadangəlmə əyriliklərin müalicəsi üçün hazırlanıb. Onun yaratdığı texnika bu gün də müasir əməliyyatların əsasını təşkil edir.

Başlanğıcda yalnız tibbi səbəblərlə edilən bu əməliyyatlar, indi estetik məqsədlə, yəni boyu artırmaq üçün geniş yayılıb. ABŞ, Avropa, Hindistan və Cənubi Koreyada xüsusi klinikalar hər il minlərlə dollar dəyərində əməliyyatlara artan maraq olduğunu bildirirlər.

Bəzi klinikalarda artıq estetik əməliyyatların sayı tibbi əməliyyatları keçib. Bu isə cəmiyyətdə boyla bağlı gözləntilərin insanları riskli prosedurlara yönəltməsinin bir göstəricisidir.

Əməliyyat necə aparılır?

Həkimlər adətən bud (femur) və ya qaval sümüyünü (tibia) kəsərək başlayırlar. Sonra sümüklərin arasına xüsusi cihaz yerləşdirilir.

Əvvəllər bu, bədənin xaricində olan metal çərçivələrlə edilirdi və xəstələr gündəlik bu çərçivələri tədricən açaraq sümükləri 1 mm qədər uzaqlaşdırırdılar.

Son illərdə isə bəzən sümüklərin içinə yerləşdirilən teleskopik çubuqlar tətbiq olunur. Onlar maqnitlə idarə edilir və xarici çərçivəyə ehtiyac qalmır. Bu üsul daha estetik və daha az infeksiya riski yaratsa da, çox bahalıdır və hər xəstəyə uyğun deyil.

Uzatma prosesi başladıqdan sonra bədən həmin boşluğu yeni sümük toxuması ilə doldurur - buna osteogenez deyilir. Bu zaman əzələlər, damarlar və sinirlər də zorla uzanmağa məcbur olur.

Əməliyyatdan sonra 5-8 sm, bəzi hallarda isə 12-15 sm-ə qədər boy uzatmaq mümkündür, amma hər əlavə santimetr riskləri artırır. Ən çox görülən fəsadlar:

Oynaqlarda sərtlik və hərəkət məhdudiyyəti

Sinir zədələnməsi, keylik və yanma hissi