Buzlaqlar əriyir, 48 min illik zombi virusu üzə çıxdı

Dünya 20 Mar 2023 22:09:00 339 0

Alimlər Arktikada buzlaqların əriməsi nəticəsində 48 500 illik "zombi virusu" aşkar ediblər.

Son.az "Medicina"ya istinadən bildirir ki, qlobal istiləşmə əsrlərdir donmuş buzların əriməsinə səbəb olur. Bu prosesdə min illərlə yatmış vəziyyətdə olan, insan və heyvan sağlamlığına zərər verə biləcək viruslar yavaş-yavaş oyanmağa başlayır.

Bir neçə min illik virusdan yaranan pandemiya bizim üçün fantastika kimi görünsə də elm adamları risklərin ciddi olduğunu deyir. Üstəlik, bu prosesə müharibə dövründən qalma radioaktiv və kimyəvi tullantılar təsir göstərir. NASA-nın iqlimşünas alimi Kimberli Miner bildirib ki, əbədi donun əriməsi narahatlığa səbəb olacaq hadisədir. Bu, onu mümkün qədər donmuş vəziyyətdə saxlamağın nə üçün vacib olduğunu bir daha göstərir.

Həmçinin bu virusların indiyə qədər belə yaxşı saxlanma mühitinin olması təkcə soyuq olduğuna görə deyil, eyni zamanda, burada oksigen və işığın olmaması ilə əlaqədardır. Bundan başqa donmuş virusların yaratdığı riskləri Fransanın Eks-Marsel Universiteti Tibb Məktəbinin fəxri professoru Jan-Mişel Klaveri araşdırıb. Klaverinin diqqəti ilk dəfə 2003-cü ildə kəşf etdiyi xüsusi virus növünə yönəlib. Nəhəng viruslar kimi tanınan bu ştamm digər viruslarla müqayisədə kifayət qədər böyükdür.

Hətta onu görmək üçün elektron mikroskoplar əvəzinə adi işıq mikroskopları kifayətdir. Klaveri və komandası 2014-cü ildə əbədi dondan çıxardığı daha bir virusu təcrübə edib. Mədəni hüceyrələrə vurulan bu virus 30.000 ildən sonra yenidən yoluxucu olub. 2015-ci ildə amöbə təsir edən başqa bir virus üzərində eyni araşdırma aparan Klaveri yenə nəticə əldə edib.

Klaveri donmuş nümunələrdən alınan müxtəlif virus ştamlarının hər birinin hüceyrələrdə infeksiyaya səbəb olduğunu müəyyən edib.

16 metr dərinlikdəki göldən götürülmüş torpaq nümunəsinin radiokarbonla tanışlıq tədqiqatları göstərir ki, virusların ən qədiminin təxminən 48,500 yaşı var. Qeyd olunur ki, yunlu mamontun kürkü və mədəsində tapılan ən gənc virusun 27 min yaşı var.