Səfər çərçivəsində Ankarada Mirzoyan və Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu arasında artıq ikitərəfli görüş keçirilib, nazirlər mətbuata bəyanatlarla da çıxış ediblər. Bakının bu görüşdən gözləntilərini yaxşı bilən Ankara yaxşı anlayır ki, Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərindən dolayı Azərbaycanda sözügedən səfərə diqqət olduqca böyükdür. 

M.Çavuşoğlu Mirzoyanla görüşü zamanı ilk olaraq Ermənistan rəhbərliyinə təşəkkürünü bildirib: "Paşinyanın və Ararat Mirzoyanın zəlzələ ilə bağlı dəstəklərini yüksək qiymətləndiririk".

Bununla da Ankara İrəvana bir mesaj vermiş oldu ki, Türkiyə Ermənistandan atılacaq istənilən xoşməramlı addıma qarşılıq verməyə, onu dəyərləndirməyə hazırdır. 

Türkiyə XİN başçısı eyni zamanda bildirib ki, "Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşması bölgəmizdə sabitliyə töhfə verəcək". Çavuşoğlu bu bəyanatla eyni zamanda Ermənistan hakimiyyətinə eyham vurub ki, Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin gələcəyi Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərindən asılıdır. 

Bunu Çavuşoğlu erməni həmkarı ilə dialoqdan sonra mətbuata bəyanatla çıxışı zamanı belə ifadə etdi: "Türkiyə ilə Ermənistan, eləcə də Azərbaycan və Ermənistan arasında əlaqələrin qurulması regionun təhlükəsizliyini təmin edəcək və iqtisadi inkişaf üçün təkan olacaq".

Türkiyə XİN başçısının sözlərindən o da aydın olur ki, Ankara İrəvanla normallaşma məsələsində hansı addımları atmağın vacibliyini qarşı tərəfə açıq şəkildə şərt kimi qoyub və İrəvan bu şərtlərdən narazı deyil. Ankaranın İrəvan qarşısında qoyduğu şərtlərdən biri böyük ehtimalla Azərbaycanın Ermənistana təkliflər paketi əsasında İrəvanın götürdüyü öhdəliklərin icrası məsələlərini əhatə edir.

Xüsusilə nəzərə alsaq ki, 4 gün əvvəl Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov Kahramanmaraşa gedərək dağıntılar olan ərazilərə baş çəkməklə dəhşətli faciəylə bağlı bir daha qardaş Türkiyəyə Azərbaycan adına dəstəyini, bu çətin gündə dərdlərinə şərik olduğunu ifadə edib. Amma böyük ehtimalla Kahramanmaraş səfərinin gündəliyi bununla məhdudlaşmayıb.

Bayramovun Türkiyənin böyük insan tələfatı və dağıntılara səbəb olan zəlzələ nəticəsində zərər çəkmiş Kahramanmaraş şəhərinə səfərinin gündəliyinə regionda baş verən son proseslərin, Ermənistan ilə Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşdırılması, sülh müqaviləsinin hazırlanması üzrə məsələlərin salındığı istisna edilmir. O da istisna edilmir ki, Türkiyə Ermənistanla uzun illər sonra sərhədin açılması məsələsini bu görüş əsnasında rəsmi Bakı ilə hərtərəfli müzakirə edib. 

Ümumilikdə mətbuata bəyanatla çıxış edən hər iki ölkənin XİN başçısının açıqlamalarından belə anlaşılır ki, Türkiyə və Ermənistan ölkələr arasında münasibətlərin normallaşdırılması istiqamətində addımların sürətləndirilməsi barədə razılığa gəliblər. 

Mirzoyanın da bəyanatlarında Türkiyə ilə münasibətlərin tənzimlənməsində, səhmana salınmasında Ermənistanın bu zamana kimi olmadığı qədər maraqlı olduğu aydın sezilir: "35 ildən sonra quru sərhədimiz açılıb. Bu, simvolik addımdır. Biz diplomatik münasibətlərin bərpasının tərəfdarıyıq".

Nəzərə alsaq ki, İrəvan özünə uzun 10 illiklər əzəli düşmən elan etdiyi Azərbaycan və Türkiyənin bir-biri üçün əvəzsiz, "olmazsa olmaz" səviyyəsində qardaşlıq münasibətindən, iki ölkə arasında imzalanan Şuşa Bəyannaməsinin "iki dövlət-bir millət" məşhur deyimindən "bir dövlət-bir millət" səviyyəsinə qalxdığından xəbəri var, demək ki, Ermənistan Ankaranın "Bakının şərtləri qəbul edilməlidir" tələblərini qəbul etməyə özünü hazır hiss edir. Ermənistanın hazırki vəziyyəti özü üçün tarixi bir fürsət görə bilər. 

Maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Türkiyə və Ermənistan rəsmiləri təmaslara başladılar, hər iki tərəf danışıqlarda təmsilçi təyin etdi. Zəlzələ prosesi nisbətən sürətləndirdi. Böyük ehtimalla sərhəd bundan sonra qapadılmayacaq və bu iki ölkə arasındakı münasibətlərdə yeni mərhələ olacaq.

Şübhəsiz ki, sərhədin açılması Ermənistanın məsuliyyətini artırır. Çünki Türkiyə ilə Ermənistan arasında sərhədlərin açılması o demək deyil ki, irəvanın Bakıya qarşı bundan sonrakı hər hansı təxribatı Bakıdan adekvat tədbirlərlə cavablandırılmayacaq və yaxud da Azərbaycan bundan sonra Ermənistanın provokasiyalarına hərbi əməliyyat məsələsini gündəlikdən çıxaracaq.

Əksinə...

Ermənistan Azərbaycana qarşı təxribat edərsə, bu, növbəti müharibəyə səbəb olacaq. O da istisna edilmir ki, Türkiyə-Ermənistan sərhədi yenidən bağlanacaq. 

Türkiyə-Ermənistan sərhədinin açılması iki ölkə arasında iqtisadi münasibətlərin qurulmasından ziyadə Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsini daha da aktuallaşdırmış olur. Çünki Ermənistan Rusiyanın siyasi təsirindən qurtulmaq ve regional əməkdaşlığa üstünlük vermək istəyirsə, Türkiyə ilə paralel olaraq Azərbaycanla da danışıqları intensivləşdirməlidir. 

Bu isə Zəngəzur dəhlizinin açılması və sülh sazişinin imzalanması məsələsinin sürətləndirməsi demək olar bilər. Lakin istənilən halda zərrə qədər də şübhə edilmir ki, Ankara bu məsələdə Azərbaycanın mövqeyini mümkün qədər nəzərə alır və bundan sonra da alacaq. 

Təhməz Əsədov Son.az