Pnevmosistoz ağciyərlərin zədələnməsini, bəzən yorğunluq və arıqlama verən göbələk xəstəliyidir. Etiologiyası - pnevmosistozu Pneumocystis carinii törədir. Epidemiologiyası: Pneumocystis carinii xarici mühitdə geniş yayılıb uşaqlıq vaxtından ağciyərlərə düşür. O ancaq anadangəlmə immundefisitli bir yaşa qədər uşaqlarda, KSH müalicəsi alan, bədxassəli şiş xəstəlikləri və İİV- infeksiyası olanlarda, limfositar 1 mm3 qanda 200-dən aşağı düşdükdə xəstələnmə baş verir. Patogenezi və patoloji anatomoyası. Pneumocystis carinii hüceyrə daxilinə keçə bilmir, ağ ciyərlərə qarşı yüksək tropizmə malik olduğundan bütün yaşayış dövrünü alveollarda başa çatdırır. Bununla o alveollarda mononuklear, interstisial toxumada plazmatik hücerə infiltirasiyası əmələ gətirir. Nəticədə alveolların divari xeyli qalınlaşır, alveolyar-kapilyar blok, tənəffüs çatışmazlığı əmələ gətirir. Klinikası: Pnevmosistozun əsas təzahürü pnevmoniya, qızdırma, davamlı öskürək, tənginəfəslik, tənəffüsün çətinləşməsidir. Xəstələr yorğun olurlar, tədricən arıqlayırlar. Bədən temperaturu tez-tez artıb-azalır. Öskürək əvvəl quru olur, sonralar köpüklü bəlğəmlə olur, sianoz, döş qəfəsinin genişlənməsi, tənəffüsün çətinləşməsi baş verir. Qanda az miqdar leykositoz, eozinofiliya, EÇS-in artması xarakterikdir. Diaqnoz - ağ ciyər sekretindən Pneumocystis carinii sistlərinin və ya trofozoidlərinin tapılması ilə mümkün olur. Müalicəsi: Pnevmosist pnevmoniyasının müalicəsində pentamidin, tripetoprim və sulfometaksazol yaxud primetamin sulfanilamidlə birlikdə təyin edilir. Ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq müalicə 10-12 gün davam etdirilir. Profilaktikası: Immunçatışmazlıq vəziyyətində antibiotikterapiyasız kandidoz inkişaf edərsə pnevmosist pnevmoniyasının profilaktikası üçün pentamidin aerozolu təyin edilməlidir. Bəzən bu preparatın dapsonla, sulfometaksazolla birgə qəbulu məsləhət görülür.