Son.az Trend-ə istinadən xəbər verir ki, "Blockchain" texnologiyası rəqəmsal pul və digər rəqəmsal tətbiqlərlə həyatımıza daxil olub. Bu texnologiya ilə hər cür fəaliyyəti izləmək və alış-veriş etmək mümkündür.

"Blockchain" nədir? Bu texnologiya necə işləyir?

Bloklardan ibarət zəncirvari quruluşa malik olan "blockchain" hər bir blokda bərabər paylanmış data bazası sistemidir. Misal üçün, pul köçürmələrində hər addım blok yaradır. Göndərənin adı və göndərilən məbləğ kimi məlumatların hər biri bir blokdur. Köçürmə prosesi zamanı yaradılan bu bloklar şifrələnir və heç vaxt dəyişdirilə və ya sındırıla bilməz.

Bu bloklar bütün şəbəkədə hər kəsə paylanır və hər kəs eyni şifrələnmiş məlumata malik olur. Blokçeynin mərkəzsizləşdirmə prinsipi bu texnologiyaya əsaslanır. Blokdakı məlumatlar yalnız onlarda göstərilən alıcı və satıcı tərəfindən istifadə oluna bilər. Bununla belə, "blockchain" texnologiyası şəffafdır, istəyən hər kəs bu günə qədər yığılmış blokları nəzərdən keçirə bilər.

Bu texnologiya fərdi istifadəçilərə rəqəmsal kimliklərinə nəzarət imkanı verir. Buna görə də blokçeyn təkcə kriptovalyutaların istehsalında deyil, həm də saxlama, idarəetmə kimi bir çox fərqli sahələrdə istifadə olunur. Belə ki, çox güvənli olması baxımından blokçeyn təkcə maliyyə sektoru ilə məhdudlaşmır, ayrı-ayrı biznes sahələri tərəfindən də istifadə edilir. Bu mənada, blokçeyn texnologiyasının dördüncü sənaye inqilabının mərkəzində olduğu iddia edilir.

Məhz bu səbəblərdən hazırda inkişaf etmiş bir sıra dövlətlərdə blokçeyn texnologiyası ilə fərqli sektorların bir-birinə inteqrasiyası təmin edilir.

Bəs, bu sahədə Azərbaycanda vəziyyət necədir?

Etibarlı mənbədən əldə etdiyimiz məlumata görə, Azərbaycanda bu texnologiya hələlik yalnız Mərkəzi Bank tərəfindən tətbiq edilib. Məhz Mərkəzi Bankın "mainer"liyi, yəni bu texnologiyanın əsas yaradıcısı ilə bu gün ölkəmizdəki bütün banklar bərabər şəkildə eyni məlumatlara çıxış əldə edə bilirlər. Misal olaraq, vətəndaş kredit almaq üçün hər hansı bir banka yaxınlaşdıqda bank o vətəndaşın müraciəti və razılığı əsasında onun kredit tarixçəsi barədə bütün məlumatları avtomatik olaraq əldə edir. Bütün bunlar blokçeyn sistemi sayəsində həyata keçirilir.

Məslənin aktuallığını və bu texnologiyanın gələcəkdə yarada biləcəyi inqilabi dəyişikliyi nəzərə alaraq, "Blockchain" texnologiyası üzrə mütəxəssis Sənan Həsənovla həmsöhbət olduq.

Hazırda "Blockchain" texnologiyası Azərbaycanda hansı sahələrdə tətbiq olunur? Sistemin tətbiqi, saxlanması üçün sərf olunan maliyyə, eləcə də bu texnoloji sistemin üstünlükləri,

Bu texnologiyanın ölkəmizdə zəif tətbiq olunmasının səbəbi, "Blockhain"i ölkəmizdə yaxın gələcəkdə hansı sahələrdə tətbiq etmək mümkündür. Perspektiv nədir?