Azərbaycan təkxətli, bərabərtəcilli, məhdud və dar prizmadan baxılan bir xarici siyasət lüksünü özünə rəva görə bilməz. Ölkəmizin coğrafi mövqeyi və tarixi identikliyi ölkəni eyni anda bir neçə sivilizasiyaya bağlayır - Avropa, türk, islam və postsovet məkanına. Bu yalnız mədəni mozaika deyil, eyni zamanda diplomatik öhdəliklərin, siyasi dilemmlərin və imkanların mürəkkəb palitrasıdır.

Azərbaycanın sərhədləri Rusiya və İranla həmsərhəddir, iqtisadi koridorları isə Avropaya, Mərkəzi Asiyaya və Türkiyəyə uzanır. Azərbaycan Türk Dövlətləri Təşkilatının üzvüdür, eyni zamanda Avropa İttifaqı (Aİ), ATƏT, İslam Əməkdaşlıq Təşkialtı (İƏT) və Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı (ŞƏT) ilə əməkdaşlıq edir. Bu mövqe Bakını çevik, çoxvektorlu və çoxsəviyyəli diplomatik davranışa məcbur edir - 2023-cü ildən sonra bu model daha aydın şəkildə gerçəkləşməyə başlayıb.

İki mühüm hadisə Azərbaycanın yeni xarici siyasət doktrinasını formalaşdıran dönüm nöqtəsi oldu: 2020-ci ildəki 44 günlük müharibə və 2023-cü ilin sentyabrında Qarabağda erməni separatizminin birdəfəlik ləğvi. Ərazilərin azad olunması və dövlət suverenliyinin tam bərpası təkcə geosiyasi manevrlərə mane olan baryerləri aradan qaldırmadı, həm də 30 illik müdafiə strategiyası dövrünü sona çatdırdı. Bakı ilk dəfə olaraq yalnız reaksiyaya deyil, təşəbbüsə əsaslanan fəal xarici siyasət qura bildi.

Artıq Azərbaycan regionda təhlükəsizlik arxitekturasını formalaşdırmaq hüququ olan bir ölkə kimi davranmağa başladı. Başqalarının planlarına uyğunlaşmaq yox, öz təkliflərini irəli sürmək xətti gücləndi. Bu, sadəcə üslub dəyişikliyi deyildi - bu, status dəyişikliyi idi.

Məhz Prezident İlham Əliyevin siyasəti sadəcə ritorikadan ibarət deyil - bu, sistemli yanaşmalarla, diplomatik mexanizmlərlə, institutların ardıcıl qurulması ilə müşayiət olunur. Məzkur yola nəqliyyat dəhlizlərinin yenidən dizaynından tutmuş enerji diplomatiyasına, böyük aktorlarla münasibətlərdə balansın bərpasına qədər geniş spektr daxildir.

Prezident İlham Əliyevin nüfuzu həm türk dünyasında, həm də Avropa İttifaqında və İslam ölkələri arasında etiraf olunmuş reallıqdır. Bu fakt Azərbaycanın öz xarici mövqelərini sabitləşdirməsinə və gücləndirməsinə imkan verdi - özü də görünməmiş təzyiqlərin fonunda. Ən başlıcası isə odur ki, bu siyasət avantürizmə deyil, hüquqi əsaslandırmaya, tarixi ədalətə və institusional ardıcıllığa söykənir.

Bu illər ərzində Azərbaycanın üzərinə müxtəlif informasiya və siyasi hücum kampaniyaları quruldu. Ssenarilər çox idi - sanksiya çağırışlarından tutmuş, Prezident İlham Əliyevin PASE və müxtəlif QHT şəbəkələri vasitəsilə demonizasiyasına qədər. Bu təzyiqlər həmçinin daxili proseslərə ekoloji, dini və etnik bəhanələrlə müdaxilə cəhdləri ilə müşayiət olunurdu.

Amma Azərbaycan bu hücumlara simmetrik reaksiya vermədi - strateji təmkin göstərdi. 2025-ci ilin mayında Moskvada keçirilən Qələbə Paradında iştirakdan imtina nəinki prinsipial mövqe, həm də incə diplomatik mesaj idi. Bakı bu jestlə imperiyapərəst ritorikadan uzaq durduğunu və Rusiya ilə münasibətlərdə bərabərhüquqlu tərəfdaşlıq çərçivəsindən kənara çıxmaq niyyətində olmadığını göstərdi. Bu, açıq şəkildə Azərbaycanın yeni xarici siyasət dilinin nümunəsi idi.

Ənənəvi alyansların zəiflədiyi, logistik, enerji və texnoloji marşrutlar uğrunda qlobal rəqabətin kəskinləşdiyi bir dövrdə Azərbaycan 2025-ci ilin mayında passiv oyunçu yox, öz gündəmini təklif edən, adaptasiya olunmaqla kifayətlənməyib istiqamət verən fəal aktor kimi çıxış etdi.

Təkcə bir ay ərzində Bakı elə beynəlxalq tədbirlər keçirdi ki, bunlar növbəti illər üçün regional qarşılıqlı fəaliyyət arxitekturasını müəyyənləşdirdi və Azərbaycanın formalaşmaqda olan yeni dünya düzənində rolunu açıq şəkildə sərhədlədi.

Azərbaycan may diplomatiyasında tamamilə yeni mərhələyə qədəm qoydu: siyasi ritorikanı praktiki diplomatiyaya dəyişdi, regiondankənar vektorlar qurdu, mövcud gərginlik ocaqlarını sabitləşdirdi və qlobal miqyasda texnologiyalar üzərindən suverenlik ambisiyasını bəyan etdi.

Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Kaya Kallasın Bakıya səfəri və Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula fon der Lyayenlə ayrıca görüşü Brüsselin Azərbaycana baxışında tam dönüş yaratdı. Uzun illərdir Avropa Parlamentinin ideoloji hücumları ilə gərginləşən münasibətlər may ayında keçirilən görüşlərlə praqmatik məcraya yönəldi.

Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi əsas müzakirə mövzusu oldu, bu dəfə heç bir tənqid yox, konkret layihələr ön planda idi - məsələn, Qazaxıstan və Türkmənistan qazının dəhlizə qoşulması ehtimalları müzakirə olundu. Avropa İttifaqı Azərbaycanın rəqəmsal təşəbbüslərinə - xüsusilə təhlükəsiz məlumat tranzitinə dair platformalara - qoşulmasına açıq dəstək verdi.

Kaya Kallasın əvvəlkilərdən fərqli olaraq təzyiq yox, qarşılıqlı fayda və regional davamlılıq dilində danışması münasibətlərdə tonun dəyişdiyinin simvolik nümunəsi oldu. Azərbaycanla Aİ arasında qarşıdurma yerini strateji sahələr üzrə funksional tərəfdaşlığa verdi. Paralel olaraq İranla münasibətlərdə də dinamik dəyişikliklər baş verdi. 2022-2023-cü illərdə pik həddə çatan gərginlikdən sonra may ayında keçirilən ilk ikitərəfli məsləhətləşmələr Bakı ilə Tehran arasında idarəolunan sabitliyin bünövrəsini qoydu.

Zəngəzur dəhlizi məsələsində Azərbaycan aydın mesaj verdi: bu layihə heç bir qonşu üçün təhdid deyil və tam suveren inkişaf planının tərkib hissəsidir. Həmsərhəd insidentlərin qarşısının alınması üçün birgə mexanizmlərin razılaşdırılması, eləcə də Astaradan keçən şimal-cənub logistik layihəsinin aktivləşdirilməsi, tərəflər arasında iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsinə təkan verdi.

Beləliklə, tərəflər arasındakı etimadsızlıq qalmaqda davam etsə də, qarşılıqlı dialoq və konfrontasiyanın müvəqqəti dayandırılması təmin olundu.

Bu arada, Azərbaycan Yaxın Şərq diplomatiyasının tam mərkəzinə çevrildi. Bakıda İsrail və Suriya nümayəndələrinin Türkiyənin iştirakı və ABŞ diplomatiyasının koordinasiyası ilə keçirilən qeyri-rəsmi görüşü ölkənin neytral vasitəçi kimi rolunu nümayiş etdirdi. Ənənəvi vasitəçilik platformalarının iflas etdiyi Yaxın Şərqdə Bakı həm strateji İsrail tərəfdaşı, həm də İslam dünyasında hörmət edilən bir ölkə olaraq ideal danışıqlar məkanı kimi qəbul olundu.

Sözügedən görüş formal təşkilatçılıq yox, etibarlı siyasi məkan funksiyası daşıdı və Azərbaycanın Şərq, Qərb və türk dünyası arasında geosiyasi körpü statusunu daha da möhkəmləndirdi. Bu, Cənubi Qafqazın ilk dəfə regiondankənar münaqişələr üçün dialoq məkanına çevrildiyini göstərdi.

Azərbaycanın yeni açılım istiqamətlərindən biri isə Cənub-Şərqi Asiya oldu. Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Nguyen Phu Trọngun Bakıya səfəri bu baxımdan simvolik idi. Vyetnam Azərbaycanın Asiya və Avropa arasında tranzit mərkəzi kimi rolunu tanıdı və birbaşa ticarət və logistika əlaqələrinin qurulmasını təklif etdi. Əczaçılıq, aqrotexnologiyalar və energetika sahələrində birgə layihələr imzalandı, rəqəmsal idarəetmə sahəsində təcrübə mübadiləsinə xüsusi diqqət yetirildi. Bakı geosiyasi iddialar olmadan, texnologiya və logistika vasitəsilə Şərqi Asiyaya daxil olmağa başladı.

Nəhayət, Çinlə münasibətlər də tam yeni fazaya qədəm qoydu. Əgər əvvəllər Azərbaycan-Çin əməkdaşlığı daha çox enerji və infrastruktur üzərində qurulmuşdusa, 2025-ci ilin mayında bu münasibətlər kiberməkan və rəqəmsal suverenlik istiqamətinə yönəldi. Bakı "Rəqəmsal İpək Yolu" təşəbbüsünə rəsmi şəkildə qoşuldu və bu, Qərb texnologiyalarından asılılığı azaldacaq qlobal qorunan məlumat kanallarının yaradılması deməkdir.

Azərbaycanda Çinlə birgə data-mərkəzlərin qurulması, kritik infrastrukturun rəqəmsal təhlükəsizliyi sahəsində texnoloji əməkdaşlıq və Bakı Yüksək Texnologiyalar Parkına inteqrasiya məsələləri müzakirə olunur. Pekin ilk dəfə olaraq Azərbaycanın neftdənkənar potensialını - texnoloji və rəqəmsal imkanlarını strateji əməkdaşlıq səviyyəsinə qaldırır. Bütün bu addımlar fonunda Azərbaycanın xarici siyasəti artıq sadəcə reaksiya verən deyil, təşəbbüs göstərən, yeni geosiyasi reallıqlar yaradan bir xəttə çevrilib. Azərbaycanın suverenliyi, təşəbbüskarlığı və qlobal diplomatik çəkisi may ayında keçirilən bütün bu paralel proseslərdə öz real təcəssümünü tapdı.

Türk Dövlətləri Təşkilatının yaxınlaşan Macarıstan sammiti təkcə növbəti regional tədbir deyil, həm də Azərbaycanın 2020-ci ildən bəri ardıcıl şəkildə irəli apardığı yeni xəttin institusional təsdiqidir.

Bakı bu istiqamətdə türkdilli əməkdaşlığı nə Avropaya, nə də İslam dünyasına alternativ kimi deyil, çoxqatlı xarici siyasət arxitekturasının bərabərhüquqlu dayağı kimi mövqeləndirir.

Azərbaycan burada Mərkəzi Asiya, Türkiyə və Avropa arasında körpü rolunu oynayır. Bu kontekstdə Budapeşt ilə münasibətlər sistemli xarakter alır: Macarıstan TDT-nin fəal müşahidəçisi olmaqla yanaşı, həm də Azərbaycan qazı üçün tranzit məntəqəsidir və eyni zamanda Bakının maraqlarını Avropa İttifaqı çərçivəsində daşıyan mühüm diplomatik kanaldır.

Bundan əlavə, Azərbaycanın TDT, ŞƏT və Qoşulmama Hərəkatının Təmas Qrupu kimi müxtəlif platformalarda paralel iştirakı onun regional və qlobal səviyyələr arasında kimlik ziddiyyəti yaşamadan balans saxlamaq bacarığını nümayiş etdirir. Bu isə postsovet məkanında olduqca nadir diplomatik model sayılır.

Məhz bu kompleks yanaşma Azərbaycanın müstəqil siyasətini başa düşmək istəməyən bəzi xarici oyunçuların qəzəbinə səbəb olur. Onlar ikili düsturları sevirlər: "ya bizimləsən, ya bizə qarşısan". Azərbaycan isə bu məntiqi sistemli şəkildə rədd edir. Bu kontekstdə AŞPA-da müəyyən deputat qruplarının aqressiyası, Qərb mediasında sifarişli kampaniyalar və Azərbaycana "demokratiya təşəbbüsləri" adı altında yalançı geosiyasi cazibələr təklif olunması tamamilə aydındır. Bakı bu təzyiqlərə cavab olaraq öz diplomatiyasını aktivləşdirir, təcridə qapanmaq əvəzinə beynəlxalq platformalarda öz səsini ucaldır.

Mayda Prezident İlham Əliyevin Avropa Şurasının nümayəndələri ilə keçirdiyi görüşlərdə də bu mövqe açıq ifadə olundu: Azərbaycan Avropa hüquqi məkanının bir parçası olaraq qalacaq, amma insan hüquqları mövzusunun siyasi təzyiq alətinə çevrilməsinə imkan verməyəcək. Azərbaycanın bu kimi hallara cavabı - diplomatik pauzalar, asimmetrik jestlər və strateji təmkindir.

Bu isə ölkəyə həm sanksiya şantajına, həm də siyasi basqılara qarşı immunitet formalaşdırmaq imkanı verir - nə ləyaqət, nə də suverenlik bahasına. Bugünkü aktiv və çoxvektorlu diplomatiyanın arxasında isə uzun illər ərzində formalaşmış inkişaf xətti dayanır. Azərbaycanın XXI əsrin əvvəlindən bu yana keçdiyi xarici siyasət təkamülü diqqətəlayiqdir: ehtiyatlı balanslaşdırmadan geosiyasi memarlıq subyektliyinə qədər yüksəliş.

2003-2015-ci illər dövründə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyinin ilk mərhələsi xarici risklərin minimallaşdırılmasına, daxili sabitliyin qorunmasına və enerji resurslarından maksimum fayda əldə olunmasına yönəlmişdi. Bu, potensial toplama mərhələsi idi - iqtisadi, siyasi və infrastruktur baxımından.

Enerji diplomatiyası Azərbaycanın beynəlxalq çəkisinin artırılmasında əsas vasitəyə çevrilmişdi: BTC (Bakı-Tbilisi-Ceyhan), BTE (Bakı-Tbilisi-Ərzurum) və TANAP kimi nəhəng layihələr Avropa üçün enerji marşrutlarının şaxələndirilməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyırdı. Azərbaycan bu dövrdə beynəlxalq təşəbbüslərə münasibətdə ehtiyatlı davranırdı - xüsusilə Rusiya, İran, ABŞ və Aİ-nin maraqlarının toqquşa biləcəyi məqamlarda.

NATO ilə əməkdaşlıq sıx olsa da, üzvlüyə can atılmırdı - ölkə hərbi neytrallığını qoruyurdu. Şərq Tərəfdaşlığı və Avropa Qonşuluq Siyasəti çərçivəsində iştirakı isə daha çox praqmatik və iqtisadi xarakter daşıyırdı, siyasi inteqrasiya ambisiyalarından uzaq idi. Regional təhlükəsizlik məsələlərində isə Bakı müşahidəçi rolu ilə kifayətlənirdi - riskli alyanslara girmədən, öz mövqeyini qorumağa çalışırdı.

Bu, Azərbaycanın özünü beynəlxalq sistemdə adaptasiya etdiyi və gücləndirdiyi dövr idi - iqtisadi artım, enerji alyansları və daxili siyasi konsolidasiya sayəsində.

Nəticədə bu mərhələ Azərbaycanın sonrakı geosiyasi təşəbbüskarlığının dayanıqlı təməlini formalaşdırdı. Bugünkü iddialı, çoxölçülü və çevik xarici siyasətin mayasında o illərdə qoyulan strateji zəmin, məqsədyönlü uzaqgörənlik və siyasi iradə dayanır. Azərbaycan artıq beynəlxalq sistemin periferiyasında yer alan ölkə yox, öz oyun qaydalarını irəli sürən, dialoqların və platformaların dizaynında iştirak edən memardır. Bu, bir ölkənin necə susqun oyunçudan gündəm formalaşdıran aktora çevrilə biləcəyinin real nümunəsidir.

2020-ci il Azərbaycanın xarici siyasətində dönüş nöqtəsi oldu - təkcə Qarabağ münaqişəsinin deyil, ümumiyyətlə, dövlətin özünü beynəlxalq sistemdə necə mövqeləndirdiyinin yenidən qurulması baxımından. 44 günlük Vətən müharibəsində əldə olunan qələbə status-kvonu dəyişməklə kifayətlənmədi - bu, Bakıya həm daxili siyasi özgüvən, həm də qlobal miqyasda strateji aktor kimi yeni imic qazandırdı. Artıq Azərbaycan yalnız reaksiya verən deyil, beynəlxalq gündəmi formalaşdırmağa iddialı olan bir ölkəyə çevrildi.

2020-2025-ci illər dövrü Azərbaycanın xarici siyasətində memarlıq mərhələsinin başlanğıcı oldu - Bakı artıq başqalarının təklif etdiyi formatların iştirakçısı yox, yeni regional mexanizmlərin təşəbbüskarı və moderatoru kimi çıxış etməyə başladı. Zəngəzur dəhlizi təşəbbüsü bunun ən bariz nümunələrindən biridir.

Bu layihə sadəcə tranzit marşrutu deyil. Bu, Avrasiya məkanında kommunikasiya coğrafiyasını dəyişən, Naxçıvanı Azərbaycanın materik hissəsi ilə vahid şəbəkəyə birləşdirən, Ermənistana iqtisadi inteqrasiya şansı təklif etməklə yanaşı, eyni zamanda onu loqistik cəhətdən təzyiq altında saxlayan və Türkiyə ilə Azərbaycanın Şərq-Qərb koridorundakı rolunu gücləndirən geoiqtisadi strategiyadır.

Bundan başqa, Azərbaycan "Cənub-Şimal" enerji və nəqliyyat dəhlizinə verdiyi dəstək və bu istiqamətdəki fəallığı ilə özünü Rusiya, İran, Hindistan və Avropa arasında strateji qovşaq nöqtəsi kimi möhkəmləndirir.

Bakı bu kontekstdə Ələt limanının imkanlarını genişləndirir, dəmir yolu loqistikasını inkişaf etdirir, Xəzərlə Fars körfəzini birləşdirən transkontinental layihələrdə iştirak edir və bu zaman həm Qərb, həm də Şərq marşrutlarına real alternativlər yaradır.

Eyni zamanda, Azərbaycan diplomatik vasitəçilik sahəsində də fəallıq göstərməyə başlayıb - bu sahə əvvəllər Bakının xarici siyasət gündəmində xüsusi yer tutmurdu. Lakin artıq "3+3" platforması ilə Cənubi Qafqaz üçün regional mexanizmlər qurulması, İslam dünyası çərçivəsində Fələstin, Sudan və İraq məsələlərinə münasibətdə fəal mövqe, eləcə də Türk Dövlətləri Təşkilatında liderlik iddiası Azərbaycanın regional mühitin qurulmasında proaktiv oyunçuya çevrildiyini göstərir. Bu isə köhnə reaktiv davranış modelindən tam uzaqlaşma, yeni diplomatik identiklik formasıdır.

Azərbaycan artıq sadəcə çoxvektorlu balans siyasətini yürütməkdən imtina edərək, öz güc mərkəzlərinə söykənən yeni diplomatik modelə keçir. Bu transformasiya bir neçə istiqamətdə özünü büruzə verir: ilk növbədə, Türkiyə ilə əlaqələr sadəcə strateji tərəfdaşlıq yox, funksional şəkildə bir-birini tamamlayan qardaşlıq ittifaqına çevrilir; Qərbdən, xüsusilə insan haqları, demokratiya və Qarabağ kontekstində göstərilən təzyiqlər fonunda asılılıq əhəmiyyətli dərəcədə azalır; Rusiya və İranla münasibətlər isə əvvəlki kimi geosiyasi loyalizm yox, qarşılıqlı maraqlar üzərində qurulur - bu isə diplomatik çevikliyin nümunəsidir; və nəhayət, Azərbaycan Qlobal Cənubla - Mərkəzi Asiya, Afrika və Cənubi Asiyanın bir çox ölkələri ilə çoxsəviyyəli əlaqələr quraraq özünü yalnız regionda yox, dünya miqyasında da funksional oyunçuya çevirir.

Bu, artıq yeni xarici siyasət reallığıdır: Bakı iştirakçı yox, format yaradan, cavab verən yox, gündəm təklif edən, tabe olan yox, tənzimləyən dövlətdir. Azərbaycanın diplomatik xəritəsindəki bu keyfiyyət dəyişikliyi, onun regional və qlobal səhnədə öz arxitekturasını qurmaq niyyətinin real təzahürüdür.

Əgər 2003-2015 və 2020-2025 dövrlərini müqayisə etsək, aydın şəkildə görünür ki, Azərbaycan xarici siyasətdə sadə adaptasiya mərhələsindən öz diplomatik arxitekturasını quran suveren subyektə çevrilib.

Əgər ilk dövrdə əsas strategiya xarici risklərin minimallaşdırılması və mövqelərin qorunması idisə, son beş ildə məqsəd artıq təsir oxlarının formalaşdırılması, öz maraqlarına uyğun yeni diplomatik konfiqurasiyaların qurulmasıdır. Əgər əvvəllər energetika yalnız resurs satışı kimi təqdim olunurdusa, bu gün Azərbaycan enerji sahəsini infrastruktur vasitəsi ilə geosiyasi təsir alətinə çevirib. Regionda əvvəlki passiv iştirakçılıq yerini fəal moderatorluğa, qlobal səviyyədə ehtiyatlı neytrallıq isə seçici və çoxşaxəli əməkdaşlığa verib.

Azərbaycanın siyasi kimliyi artıq sadəcə sabit tərəfdaş imici ilə deyil, təşəbbüskar və prinsiplərinə sadiq aktor obrazı ilə müəyyən olunur. 2003-2015 dövrü qoruma və toplama mərhələsi idisə, 2020-2025 artıq strateji təşəbbüskarlıq, arxitektura və regional yenidənqurma mərhələsidir.

Fəqət bu transformasiya yeni risklərlə müşayiət olunur. Yaxın aylarda Bakı bir sıra mürəkkəb və paralel çağırışlarla üz-üzə qala bilər. Sülh müqaviləsi ilə bağlı proseslər fonunda Ermənistan tərəfindən mümkün təxribatlar ehtimaldan uzaq deyil. Eyni zamanda, beynəlxalq təşkilatlarda media və insan haqları məsələləri vasitəsilə Azərbaycana təzyiqlər artırıla bilər.

Aİ daxilində isə Bakı ilə əməkdaşlıq məsələsində Fransa ilə Almaniya, İtaliya, Macarıstan və Rumıniya arasında dərin fikir ayrılıqları yaşanır. Cənubi Qafqaz uğrunda Rusiya və İranın təsir savaşları da güclənir. Bütün bunlarla yanaşı, Azərbaycan həm Sakit okeandan tutmuş Atlantikə qədər bir neçə xarici siyasət istiqamətini eyni anda və paralel şəkildə irəli aparmaq məcburiyyətində qalacaq.

Lakin risklər nə qədər çoxalırsa, imkanlar da bir o qədər artır. Bakı Çinlə rəqəmsal və infrastruktur təşəbbüslərə daxil olur və "Rəqəmsal İpək Yolu" çərçivəsində yeni texnoloji əməkdaşlıq sahələri açılır. Avropa İttifaqı ilə enerji portfeli yaşıl enerji və hidrogen texnologiyalarına qədər genişlənir. Türkiyə, Pakistan və İsraillə hərbi-siyasi əməkdaşlıq daha da dərinləşir. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində Bakı-Ankara-Astana üçbucağı yeni strateji güc mərkəzi kimi formalaşır.

Azərbaycan bu gün artıq geosiyasətin obyekti deyil, onun arxitekturasını müəyyənləşdirən aktordur. Ölkə özünəməxsus, çoxsəviyyəli, təşəbbüskar və immunitetli bir diplomatik model yaradıb. Bu modelin əsasını siyasi subyektlik, çevik diplomatik yanaşma və institusional yaddaş təşkil edir.

Bu yanaşmanın memarı və təminatçısı Prezident İlham Əliyevdir. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycanın coğrafiyası məhdudiyyət deyil - resursdur. Tarixi yük yox - arqumentdir. Xarici təzyiqlər isə zəiflik yox, yetkinlik testidir.

Azərbaycan artıq sadəcə beynəlxalq proseslərə reaksiya verən yox, bu proseslərin konturlarını öz milli maraqları əsasında formalaşdıran ölkəyə çevrilib.

Yeni mərhələ ölkəyə təkcə bu gün üçün deyil, onilliklərə hesablanmış strateji dayanıqlıq qazandırır.

Elçin Alıoğlu Trend