“Neandertallar niyə yox oldu?” sualına yeni cavab
Digərləri 24 Eki 2025 21:50:00 111 0
Təxminən 40 min il əvvəl nəsli kəsilən Neandertalların yox olmasının səbəbi hələ də tam məlum deyil. Lakin son araşdırmalar bu qədim insanların yox olmasında müasir insanların (Homo sapiens) mühüm rol oynamış ola biləcəyini göstərir.
Bu haberi de oku: “Heç kimin əleyhinə ifadə verməmişəm”
Son.az xəbər verir ki, müxtəlif nəzəriyyələrə görə, Neandertalların yox olmasına ya Homo sapiens-lə aralarında baş verən qarşıdurmalar, ya da genetik və sosial fərqlər səbəb olub. Son ehtimala görə isə, bu fərqlər Neandertalları tədricən zəiflədərək məhv olmalarına gətirib çıxarıb.
Genetik tədqiqatlar göstərir ki, iki növ - Neandertallar və Homo sapiens - təxminən 45-50 min il əvvəl bir-biri ilə cütləşib. Hətta bu gün Afrikadan kənar yaşayan insanların genomunun təxminən 2 faizi Neandertallardan gəlir.
Lakin maraqlıdır ki, mitoxondrial DNT-də (yalnız anadan keçən genetik materialda) Neandertallara aid heç bir iz tapılmayıb. Bu da alimləri yeni suallar üzərində düşünməyə vadar edib.
Zürix Universitetindən Patrik Eppenberger və onun komandası bu sirri izah edə biləcək yeni bir nəzəriyyə irəli sürüb. Onların fikrincə, Neandertal ata və Homo sapiens ana tərəfindən yaranan bəzi qarışıq nəsillərdə (melezlərdə) genetik uyğunsuzluq səbəbindən hamiləlik uğursuz nəticələnə bilərdi.
Alimlər PIEZO1 adlı, qanda oksigen daşınmasında mühüm rol oynayan geni araşdırıblar. Onlar həm Neandertal, həm də müasir insan DNT-sində bu genin iki fərqli variantını - V1 və V2 - modelləşdiriblər.
Nəticədə məlum olub ki, Neandertal variantı (V1) oksigeni daha güclü bağlayır. Bu isə o deməkdir ki, V1 geninə sahib ana, V2 geninə sahib döl daşıyanda, plasenta vasitəsilə oksigen ötürülməsi çətinləşə bilər. Nəticədə, döl az oksigen alar, bu da böyümənin zəifləməsinə və ya düşüyə səbəb ola bilər.
