7 tələbənin qatili...


Digərləri 22 Dek 2024 12:26:00 68 0

7 tələbənin qatili...

Son bir ayda Azərbaycanda gənc tələbələrin infarktdan vəfat etməsi ciddi və narahatedici bir tendensiyanı ortaya qoyur. Gənc yaşda infarkt nadir hallarda rast gəlinən, lakin müasir həyat tərzi, təhsil sistemindəki problemlər və ümumi cəmiyyət yanaşması ilə bağlı risk faktorlarının artdığı bir haldır. Bu məsələni yalnız tibbi yox, eyni zamanda təhsil, sosial, psixoloji və idarəetmə aspektlərindən də təhlil etmək lazımdır. Bu sözləri Son.az-a təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib. O bildirib ki, Dünya Səhiyyə Təşkilatının (WHO) məlumatlarına görə, ürək-damar xəstəlikləri dünyada ölüm hallarının əsas səbəbidir. Hər il təxminən 18 milyon insan bu səbəbdən həyatını itirir. Ürək xəstəlikləri daha çox orta və yaşlı insanlarda görülməsinə baxmayaraq, son illərdə gənclər arasında da bu xəstəliklərin artdığı müşahidə olunur. ABŞ-da aparılan bir araşdırmaya görə, 20-39 yaş aralığında infarkt keçirənlərin sayı son on ildə təxminən 2% artıb. Hindistanda isə hər il ürək xəstəlikləri səbəbilə həyatını itirənlərin 25%-i 40 yaşından aşağı yaşdadır. Bu artış, əsasən, stres, qeyri-sağlam qidalanma, oturaq həyat tərzi və psixoloji problemlərlə əlaqələndirilir.

"Azərbaycanda gənclər arasında infarkt hallarının artmasının əsas səbəblərindən biri təhsil sistemindəki yüklənmə və stressdir. Orta məktəblərdə və universitetlərdə yüksək rəqabət mühiti, ağır dərs proqramları, daimi imtahan təzyiqi və yüksək gözləntilər gənclərin emosional və fiziki sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Azərbaycanda təhsil sistemində şagird və tələbələrin yüklənməsi ilə bağlı konkret rəqəmlər açıqlanmamış olsa da, müəllimlər və valideynlər arasında bu narahatlıq geniş yayılıb. Gənclər arasında narahatlıq və depressiya hallarının artması bu təzyiqin birbaşa nəticəsidir. Beynəlxalq tədqiqatlar göstərir ki, davamlı stress kortizol səviyyəsini artıraraq ürək-damar xəstəliklərinə və infarkta səbəb ola bilər.

Digər əsas faktor fiziki aktivliyin azalması və qeyri-sağlam həyat tərzidir. "WHO"nun məlumatına görə, dünya üzrə yeniyetmələrin təxminən 81%-i tövsiyə olunan fiziki aktivlik səviyyəsinə çatmır. Azərbaycanda da bu göstəricinin yüksək olması ehtimal edilir, çünki məktəblərdə və universitetlərdə idman fəaliyyətlərinə kifayət qədər diqqət yetirilmir. Bundan əlavə, gənclər arasında qeyri-sağlam qidalanma və fast-food istifadəsi geniş yayılıb. Yüksək yağlı və şəkərli qidalar qanda xolesterinin səviyyəsini artırır və erkən yaşda ürək xəstəliklərinə gətirib çıxarır". Ekspert qeyd edib ki, psixoloji dəstəyin çatışmazlığı da mühüm rol oynayır. Azərbaycanda məktəblərdə və universitetlərdə psixoloqların sayı çox məhduddur, mövcud olan psixoloqlar isə çox vaxt gənclərin real problemlərinə müdaxilə edə bilmir. Bu səbəbdən tələbələr arasında emosional problemlərin həll edilməməsi onların ümumi sağlamlığına mənfi təsir göstərir. Stress, depressiya və narahatlıq kimi psixoloji problemlər gənclərin ürək-damar sisteminə mənfi təsir göstərərək infarkt riskini artırır.

"Bütün bu faktorlar qarşısında dünya təcrübəsindən öyrənilə biləcək mühüm dərslər var. Finlandiyada təhsil sistemi şagirdlərin psixoloji və fiziki sağlamlığını prioritet edir. Məktəblərdə mütəmadi olaraq stress idarəetmə və sağlam həyat tərzi ilə bağlı təlimlər keçirilir. Bu yanaşma gənclərin sağlamlığını qorumaqla yanaşı, onların akademik uğurlarını da artırır. Hindistanda isə son illərdə məktəblərdə sağlamlıq təhsili proqramları genişləndirilib, şagirdlər arasında qidalanma və fiziki aktivliyin əhəmiyyəti təşviq olunur. ABŞ-da isə universitetlər tələbələr üçün xüsusi stress idarəetmə proqramları və psixoloji dəstək mərkəzləri təşkil edir. Bu təşəbbüslər tələbələrin həm emosional, həm də fiziki sağlamlığını qorumağa kömək edir.

Azərbaycanda bu problemlərin həlli üçün təhsil sistemi səviyyəsində kompleks tədbirlər həyata keçirilməlidir. İlk növbədə, məktəb və universitetlərdə stress idarəetməsi və emosional sağlamlıqla bağlı maarifləndirmə proqramları təşkil olunmalıdı". Asya Son.az

Vaxtı keçmiş kosmetika istifadə edirsinizsə,  bu xəstəlik "qapınızdadır" like
  • 22 Dek 12:09  
Digərləri Vaxtı keçmiş kosmetika istifadə edirsinizsə, bu xəstəlik "qapınızdadır"

Gözəllik eksperti, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, Zerapy intellektual k

arrow Ətraflı
Telefondan uzaqlaşaraq oxumağa necə geri qayıda bilərik?  Professor sirrini açdı like
  • 22 Dek 12:00  
Digərləri Telefondan uzaqlaşaraq oxumağa necə geri qayıda bilərik? Professor sirrini açdı

Oksford Universitetində İngilis ədəbiyyatı müəllimi, professor Conatan B

arrow Ətraflı
“Çoban Xanış”ın böyük oğlu vəfat etdi like
  • 22 Dek 11:57  
Digərləri “Çoban Xanış”ın böyük oğlu vəfat etdi

Ümummilli lider Heydər Əliyevin yaxın dostu olmuş lerikli fermer, "Ço

arrow Ətraflı
Toy evində kütləvi DAVA ilə bağlı araşdırmalar başlayıb like
  • 22 Dek 11:41  
Digərləri Toy evində kütləvi DAVA ilə bağlı araşdırmalar başlayıb

"Ucarın Bağman kəndində dekabrın 20-si, gecə saatlarında "ciyə

arrow Ətraflı
Çində meşə ilə örtülmüş nəhəng mağara tapıldı like
  • 22 Dek 11:30  
Digərləri Çində meşə ilə örtülmüş nəhəng mağara tapıldı

Çində 192 metr dərinliyində nəhəng bir mağara tapılıb. Tədqiqatçılar

arrow Ətraflı
Sumqayıtda yaşayış binasında yanğın like
  • 22 Dek 11:21  
Digərləri Sumqayıtda yaşayış binasında yanğın

Sumqayıt şəhərində üçmərtəbəli yaşayış binasının zirzəmisində y

arrow Ətraflı
Bakıda “Mercedes” yandı like
  • 22 Dek 11:11  
Digərləri Bakıda “Mercedes” yandı

Bakı şəhərinin Xəzər rayonunda "Mercedes" markalı minik avtomob

arrow Ətraflı
Doğum tarixinə görə 2025ci ildə sizi nə gözləyir? like
  • 22 Dek 11:02  
Digərləri Doğum tarixinə görə 2025ci ildə sizi nə gözləyir?

Doğum tarixinə görə numerologiya, rəqəmlərdən istifadə edərək yaxın

arrow Ətraflı
Ağstafada minik avtomobili aşıb, xəsarət alan var like
  • 22 Dek 10:52  
Digərləri Ağstafada minik avtomobili aşıb, xəsarət alan var

Ağstafada yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib.

arrow Ətraflı
Keçi otaran çobandan maraqlı kəşf  İnsanları xoşbəxt etdi like
  • 22 Dek 10:30  
Digərləri Keçi otaran çobandan maraqlı kəşf İnsanları xoşbəxt etdi

800-cü illər idi, bu günə qədər Efiopiya adını verdiyimiz Habeşistanın

arrow Ətraflı
FHN İsmayıllıda baş verən yol qəzası ilə bağlı məlumat yaydı like
  • 22 Dek 10:27  
Digərləri FHN İsmayıllıda baş verən yol qəzası ilə bağlı məlumat yaydı

Fövqəladə Hallar Nazirliyinin "112" qaynar telefon xəttinə İsmay

arrow Ətraflı
"Youtube" bu müğənnimizi SEVİNDİRDİ like
  • 22 Dek 10:23  
Şou-biznes "Youtube" bu müğənnimizi SEVİNDİRDİ

"Youtube" platforması müğənni Günay İbrahimlini sevindirib.

arrow Ətraflı
Zaqatalada 8 otaqlı yaşayış evi yanıb like
  • 22 Dek 10:18  
Digərləri Zaqatalada 8 otaqlı yaşayış evi yanıb

Zaqatalada 8 otaqlı fərdi yaşayış evi yanıb.

arrow Ətraflı
Bu 3 tip kişi heç vaxt xəyanət etməyəcək like
  • 22 Dek 10:10  
Digərləri Bu 3 tip kişi heç vaxt xəyanət etməyəcək

Mütəxəssislərin yeni kəşflərindən məlum olub ki, kişilərin heç də h

arrow Ətraflı