100 min kvadrilyon dollar dəyərində qızıl ehtiyatı Yer orbitində fırlanır


Dünya 07 Okt 2025 20:23:00 62 0

100 min kvadrilyon dollar dəyərində qızıl ehtiyatı Yer orbitində fırlanır

NASA-nın 2023-cü ilin oktyabrında başlatdığı "Psyche" missiyası diqqət mərkəzinə çevrilib. Missiyanın hədəfi Marsla Yupiter arasında yerləşən və "16 Psixeya" adlanan nəhəng asteroidin araşdırılmasıdır.

Qızıl və nadir metalların "kainat xəzinəsi"

Son.az xarici mətbuata istinadən xəbər verir ki, The Daily Galaxy-nin məlumatına görə, bu kosmik obyektin tərkibində təxminən 100 min kvadrilyon ABŞ dolları dəyərində qızıl və digər qiymətli metallar var. Elm adamları hesab edirlər ki, "Psixeya" Yer sərhədlərinin kənarında gizlənən nəhəng sərvət potensialının rəmzinə çevrilib.

Lakin hələlik bu sərvətlərə çatmaq mümkün deyil. Kosmosda mədənçilik ideyası texnoloji baxımdan inkişaf etsə də, real hasilat üçün tələb olunan texnologiyalar və maliyyə resursları hələ kifayət qədər yetkin deyil.

"Qızıl planetin" sirləri

Diametri 226 kilometrdən çox olan "16 Psixeya" alimlərin fikrincə, dağılmış bir ilkin planetin açıq nüvəsi ola bilər. Digər asteroidlərdən fərqli olaraq, o, əsasən dəmir, nikel, platin, palladium kimi metallardan ibarətdir - bunlar həm elektronika, həm də avtomobil sənayesi üçün strateji əhəmiyyət daşıyır.

Bununla belə, NASA-nın "Psyche" missiyası sərvət toplamaq məqsədi daşımır. Layihənin əsas məqsədi planetlərin daxili təbəqələrinin necə formalaşdığını öyrənməkdir. Alimlər bu obyektin tədqiqinin gənc planetlərin metal nüvəsini anlamaq üçün nadir imkan yaratdığını bildirirlər.

Mədənçilik texniki cəhətdən mümkündür, amma hələ tezdir

Mərkəzi Florida Universitetinin planetar fizikası üzrə mütəxəssisi Filip Metsger qeyd edir ki, asteroidlərdə hasilat texniki cəhətdən mümkündür, lakin bir çox çətinliklər qalır:

"Əsas məsələ avadanlığın aşağı cazibə qüvvəsi və yüksək radiasiyaya dözümlü olmasıdır."

Onun sözlərinə görə, kosmosda işləyə bilən robot və alətlər artıq laboratoriyalarda hazırlanır, lakin onların çoxu hələ NASA-nın TRL sistemində 3-5-ci səviyyə arasındadır. Real missiyaya başlamaq üçün bu texnologiyalar 6-7-ci səviyyəyə, yəni kosmik şəraitdə sınaqdan keçmiş mərhələyə çatmalıdır.

Özəl şirkətlər yarışa qoşulur

Hazırda dövlət agentlikləri əsasən elmi tədqiqatlara fokuslanır, lakin "AstroForge" və "TransAstra" kimi özəl şirkətlər gələcək kosmik mədənçiliyi üçün sistemlər hazırlayır. Bununla belə, onları həm maliyyə, həm də logistika problemləri gözləyir.

Kolorado Mədənçilik Məktəbinin dosenti Kevin Kennon isə hesab edir ki, bu ideya hələ iqtisadi baxımdan səmərəli deyil:

"Missiyaların xərcləri çox yüksəkdir. Hətta platina kimi bahalı metallara tələbin azalması bazar qiymətlərini də aşağı sala bilər."

Kosmosda istifadə - daha real məqsəd

Ekspertlərin fikrincə, ən real istiqamət asteroidlərdəki resurslardan birbaşa kosmosda istifadə etməkdir. Məsələn, su ilə zəngin asteroidlərdəki sudan hidrogen və oksigen ayrılaraq raket yanacağı kimi, metallar isə peyklərin və orbital stansiyaların istehsalında istifadə oluna bilər.

Beləliklə, "100 min kvadrilyon dollarlıq qızıl xəzinəsi" hələlik əlçatmaz qalsa da, bu missiya gələcəkdə kosmik resurslardan istifadəyə doğru atılmış mühüm elmi addım sayılır.

Hüseyn Son.az

MUMda külli miqdarda pul mənimsəyən satıcı həbs edildi like
  • 07 Okt 20:11  
Kriminal MUMda külli miqdarda pul mənimsəyən satıcı həbs edildi

Mərkəzi Univermaqda satıcı işlədiyi zaman müştərilərin qızıllarını

arrow Ətraflı
Niyə bəzi insanlar çox yesələr də kökəlmirlər?  Açıqlama like
  • 07 Okt 20:10  
Digərləri Niyə bəzi insanlar çox yesələr də kökəlmirlər? Açıqlama

Arıqlama metodu hər insan üçün fərdi olmalıdır.

arrow Ətraflı
Britni Spirs ciddi zədə aldı: "Həqiqətən dəhşətli idi" like
  • 07 Okt 19:57  
Şou-biznes Britni Spirs ciddi zədə aldı: "Həqiqətən dəhşətli idi"

Amerikalı pop ulduz Britni Spirs bədbəxt hadisə nəticəsində xəsarət al�

arrow Ətraflı
İş günü qısaldılacaq  Bu tarixdə like
  • 07 Okt 19:36  
Digərləri İş günü qısaldılacaq Bu tarixdə

Azərbaycanda 7 noyabr qısaldılmış iş günüdür.

arrow Ətraflı
Azərbaycanlı aktrisaya ağır İTKİ like
  • 07 Okt 19:29  
Şou-biznes Azərbaycanlı aktrisaya ağır İTKİ

Aktrisa Nigar Bahadırqızına ağır itki üz verib.

arrow Ətraflı
Azərbaycanlılara ən yaxın xalq aşkarlandı, Putin rusiyalı deyil  MÜSAHİBƏ like
  • 07 Okt 19:26  
Digərləri Azərbaycanlılara ən yaxın xalq aşkarlandı, Putin rusiyalı deyil MÜSAHİBƏ

Genetik tədqiqatçı Orxan Xansuvarın "Teleqraf" İnformasiya Agentl

arrow Ətraflı
Əməkdar artist qızına toy etdi like
  • 07 Okt 19:19  
Şou-biznes Əməkdar artist qızına toy etdi

Əməkdar artist Rövşən Kərimduxtun ailəsində toy olub.

arrow Ətraflı
Hava ilə bağlı polisdən XƏBƏRDARLIQ like
  • 07 Okt 19:13  
Digərləri Hava ilə bağlı polisdən XƏBƏRDARLIQ

Oktyabrın 8-də ölkə ərazisində gözlənilən hava şəraiti ilə əlaqəda

arrow Ətraflı
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmişlərin ifadələri dinlənilib like
  • 07 Okt 19:10  
Siyasət Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmişlərin ifadələri dinlənilib

Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin sülh və insanlıq əley

arrow Ətraflı
Bakının bəzi ərazilərində qaz olmayacaq like
  • 07 Okt 19:07  
Digərləri Bakının bəzi ərazilərində qaz olmayacaq

Qaz xətləri üzərində qoruyucu atıcı klapanın quraşdırılması və orta

arrow Ətraflı
Bu dərmanlar mədəni sağaltsa da, bağırsaqlara zərər vurur like
  • 07 Okt 19:00  
Digərləri Bu dərmanlar mədəni sağaltsa da, bağırsaqlara zərər vurur

Mədə yanmasına qarşı dərmanların tez-tez və nəzarətsiz istifadəsi ba�

arrow Ətraflı
Viktor Orbanın Azərbaycana səfəri başa çatıb like
  • 07 Okt 18:43  
Siyasət Viktor Orbanın Azərbaycana səfəri başa çatıb

Macarıstanın Baş naziri Viktor Orbanın Azərbaycan Respublikasına səfəri

arrow Ətraflı
Ərdoğanın Azərbaycana səfəri başa çatıb like
  • 07 Okt 18:37  
Siyasət Ərdoğanın Azərbaycana səfəri başa çatıb

Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycan R

arrow Ətraflı
AQTAdan Zaqatalanı basan böcəklərlə bağlı məsləhət verdi : "Tozsoranla toplayın!" like
  • 07 Okt 18:32  
Digərləri AQTAdan Zaqatalanı basan böcəklərlə bağlı məsləhət verdi : "Tozsoranla toplayın!"

Zaqatalanın böcəklərin hücumuna məruz qalması barədə xəbər vermişdik

arrow Ətraflı
Rövşanənin yeni iş yeri like
  • 07 Okt 18:28  
Şou-biznes Rövşanənin yeni iş yeri

Aparıcı Rövşanə Ağasəfqızı özünə yeni iş yeri tapıb.

arrow Ətraflı