Yayda soyuqdəymə: İsti havada insanlar niyə xəstələnir?


Digərləri 04 May 2025 14:11:00 61 0

Yayda soyuqdəymə: İsti havada insanlar niyə xəstələnir?

Soyuqdəymə adətən qış fəslilə əlaqələndirilsə də, bir çox insan elə yayın qızmar günlərində bu xəstəliyə tutulur. Bəs isti havada virusla yoluxmaq necə mümkün olur?

Son.az xəbər verir ki, ukraynalı pediatr Darya Vlasenko bu suala öz "Instagram" səhifəsində aydınlıq gətirib.

İsti havada insanlar niyə xəstələnir?

Yay mövsümündə gözlənilmədən burun axması, boğaz ağrısı, öskürək və digər virus infeksiyasına xas əlamətlər ortaya çıxa bilər:

burun axması

boğaz ağrısı

asqırma

bədən ağrıları

öskürək

halsızlıq

baş ağrısı

qızdırma

İsti aylarda enteroviruslar, rotaviruslar və adenoviruslar aktiv dövrə daxil olur. Yay infeksiyaları adətən həzm pozğunluqları, dəri səpgiləri və burun tutulması ilə müşayiət olunur.

İl ərzində fərqli fəsillərdə aktivləşən 200-dən çox virus soyuqdəyməyə səbəb ola bilər. Rinoviruslardan sonra enteroviruslar isti havada daha çox yayılır və ikinci ən yayğın səbəb sayılır.

Bu viruslar əsasən hava-damcı yolu ilə - yəni xəstə şəxsin öskürməsi, asqırması və ya danışması zamanı yayılan tüpürcək və selik damcıları ilə, eləcə də çirklənmiş səthlər vasitəsilə yayılır.

Virusların genetik materialını qoruyan zülal qılafı (kapsid) olur. Bəzilərində isə əlavə olaraq lipid (yağ) qılafı da olur. Lipid qılaflı viruslar (məsələn, qrip, RSV) istiyə və quruluğa həssas olduqları üçün əsasən qışda yayılır. Qılafsız viruslar isə yüksək temperaturda da davamlı olur və yayda asanlıqla yayıla bilir.

Qışda olduğu kimi, yayda da soyuqdəymə 7-10 gün davam edə bilər. Bu müddət insanın ümumi sağlamlığı və immunitetindən asılıdır.

Havadan yayılan bu viruslar ilin istənilən fəslində yoluxucudur. Onlar burun və ağızdan çıxan kiçik damcılarla digər insanlara keçir.

Yay soyuqdəyməsini qrip, allergiya və COVID-19-dan necə fərqləndirmək olar?

Həkimin sözlərinə görə, soyuqdəyməni allergiya və ya qripdən fərqləndirmək hər zaman asan deyil. Xəstəlik əlamətləri hiss etdikdə evdə qalmaq, digərlərlə təmasdan uzaq durmaq, COVID-19 və qrip testi vermək tövsiyə olunur.

Yay aylarında səfərlər və kütləvi toplaşmalar infeksiyalara yoluxma ehtimalını artırır. Aeroportlar, otel otaqları, üzgüçülük hovuzları və uşaq meydançaları mikroorqanizmlərin mübadiləsi üçün ideal mühit sayılır.

Həmçinin qeyd olunur ki, günəş altında uzun müddət qalmaq immun sistemini zəiflədir və yoluxma riskini artırır.

Məsələn, +32°C isti havadan +22°C hava kondisionerli otağa keçid zamanı bədən üçün termal stress yaranır. Araşdırmalar göstərir ki, 7°C-dən çox temperatur fərqi tənəffüs yolu infeksiyaları riskini 35% artırır.

Bundan əlavə, hava kondisionerləri təkcə soyuqluq mənbəyi deyil, həm də bakteriya yığınının mənbəyidir. Əgər cihazların filtrləri mütəmadi təmizlənməzsə, zatürre və bronxit kimi xəstəliklərə səbəb ola bilər. Uşaqlara birbaşa kondisioner havası yönəltmək qəti şəkildə tövsiyə olunmur.

Soyuqdəymənin müalicəsi necə aparılmalıdır?

Adi soyuqdəymə üçün effektiv antivirus preparatları yoxdur, lakin əlamətləri yüngülləşdirmək mümkündür:

kifayət qədər istirahət və yuxu

bol maye qəbul etmək

baş ağrısı və qızdırma üçün asetaminofen (məsələn, Panadol) qəbul etmək

boğaz ağrısı üçün isti duzlu su ilə qarqara, boğaz spreyləri və ya lozenqlərdən istifadə etmək

Kənan Son.az

"Ailə saadəti" serialının əsas aktyor heyəti bəlli oldu like
  • 04 May 13:59  
Şou-biznes "Ailə saadəti" serialının əsas aktyor heyəti bəlli oldu

Türkiyə televiziyasının yeni layihələrindən biri olan "Ailə saadət

arrow Ətraflı
Deputat Azər Badamov Moskva aeroportunda saxlanıldı, deport edilir like
  • 04 May 13:50  
Siyasət Deputat Azər Badamov Moskva aeroportunda saxlanıldı, deport edilir

Məlum olduğu kimi, Rusiya tərəfinin dəvəti və Abşeron RİH-in təşkilat

arrow Ətraflı
Günəşdən gələn təhlükə  Yeni araşdırma həyəcan siqnalı verir like
  • 04 May 13:46  
Dünya Günəşdən gələn təhlükə Yeni araşdırma həyəcan siqnalı verir

1859-cu ildə baş vermiş "Carrington hadisəsi" tarixdə qeydə alı

arrow Ətraflı
Bu gün 27 mindən çox şagird imtahan verdi like
  • 04 May 13:33  
Digərləri Bu gün 27 mindən çox şagird imtahan verdi

Bu gün Azərbaycan dilindən fərqli dillərdə tədris aparılan ümumi təhsi

arrow Ətraflı
Ukraynalı Nataliya Semyonoviç üçüncü dəfə Bakı marafonunun qalibi oldu like
  • 04 May 13:21  
Digərləri Ukraynalı Nataliya Semyonoviç üçüncü dəfə Bakı marafonunun qalibi oldu

Bakı marafonunun qalibi olmaq artıq üçüncü dəfədir ki, mənim üçün re

arrow Ətraflı
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyevanın Naxçıvan səfəri Ordubad rayonunda davam edib like
  • 04 May 13:20  
Digərləri Leyla Əliyeva və Arzu Əliyevanın Naxçıvan səfəri Ordubad rayonunda davam edib

Mayın 3-də Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti, IDEA İctimai Birliyinin

arrow Ətraflı
May ayında 6 bürc üçün gözlənilməz maliyyə qazancı like
  • 04 May 13:05  
Digərləri May ayında 6 bürc üçün gözlənilməz maliyyə qazancı

May ayı altı bürc üçün dönüş nöqtəsi ola bilər. Astroloqlar xəbərd

arrow Ətraflı
Qubada ağır qəza  ölən və yaralanan var like
  • 04 May 12:54  
Digərləri Qubada ağır qəza ölən və yaralanan var

Quba şəhərinin Heydər Əliyev prospektində ağır yol nəqliyyat hadisəsi

arrow Ətraflı
Sürücülər silinən zolağa görə 3 bal və 100 manat cərimələnirlər  AÇIQLAMA like
  • 04 May 12:40  
Digərləri Sürücülər silinən zolağa görə 3 bal və 100 manat cərimələnirlər AÇIQLAMA

Paytaxtın Hüseyn Seyidzadə küçəsindəki piyada zolaqları silinib.

arrow Ətraflı
Sabah Bakıda yağış yağacaq, şimşək çaxacaq  PROQNOZ like
  • 04 May 12:26  
Digərləri Sabah Bakıda yağış yağacaq, şimşək çaxacaq PROQNOZ

Mayın 5-də gözlənilən hava şəraiti açıqlanıb.

arrow Ətraflı
“Nüvə silahı olmasa da, Rusiyanın kifayət qədər gücü var”  Putin like
  • 04 May 12:23  
Digərləri “Nüvə silahı olmasa da, Rusiyanın kifayət qədər gücü var” Putin

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin bəyan edib ki, nüvə silahı olmadan da ölk�

arrow Ətraflı
Bakıda “Volkswagen" yandı like
  • 04 May 12:06  
Digərləri Bakıda “Volkswagen" yandı

Bakı şəhərinin Xəzər rayonunda "Volkswagen" markalı minik avtom

arrow Ətraflı
"General Motors" 721 min avtomobili geri çağırır like
  • 04 May 11:54  
Digərləri "General Motors" 721 min avtomobili geri çağırır

ABŞ-nin avtomobil nəhəngi "General Motors" (GM) V8 tipli mühərri

arrow Ətraflı
Bir az popcorn götürün  bu filmlər sizi təəccübləndirəcək like
  • 04 May 11:43  
Digərləri Bir az popcorn götürün bu filmlər sizi təəccübləndirəcək

Mükəmməl bir ssenari və yaddaqalan xarakterlər axtarırsınız? O zaman bir

arrow Ətraflı
Yaxın günlərdə asılılıqlardan qurtulacaq 3 bürc like
  • 04 May 11:30  
Digərləri Yaxın günlərdə asılılıqlardan qurtulacaq 3 bürc

Astroloqlar may ayının ilk həftəsində bir neçə bürc üçün güclü dəy

arrow Ətraflı