"Burnout" sindromu: səbəbləri, simptomları və mübarizə yolları

Digərləri 04 Apr 2025 12:21:00 395 0

Müasir iş mühitində əməkdaşlar tez-tez yüksək stress və təzyiqlə üzləşirlər. Bu da bir çox hallarda emosional tükənmə sindromu, yəni "burnout" ilə nəticələnir. "Burnout" uzunmüddətli və idarə olunmayan iş stressinin nəticəsi olaraq yaranan emosional, fiziki və zehni tükənmə vəziyyətidir.

Son.az valyuta.az-a istinadən aşağıdakı məqalədə "burnout" sindromunun səbəbləri, simptomları və onun qarşısının alınması yollarını təqdim edir:

Səbəbləri

"Burnout" sindromunun yaranmasına bir sıra amillər təsir edir. Əsas səbəblərdən bəziləri aşağıdakılardır:

- Həddindən artıq iş yükü: Daimi və ağır iş yükü əməkdaşların fiziki və emosional cəhətdən tükənməsinə səbəb ola bilər. Uzun iş saatları və fasiləsiz iş rejimi bu prosesi sürətləndirir.

- Lazımi dəstəyi görməmək: Rəhbərlikdən kifayət qədər dəstək almamaq və ya işçilərin səylərinin qiymətləndirilməməsi motivasiyanın azalmasına və nəticədə "burnout" sindromuna gətirib çıxara bilər.

- Qeyri-müəyyən gözləntilər: İş vəzifələrinin və məsuliyyətlərinin dəqiq müəyyən edilməməsi əməkdaşlarda qeyri-müəyyənlik yaradır və bu da stressi artırır.

- İş və şəxsi həyat balansının pozulması: İşin şəxsi həyata müdaxiləsi və istirahət üçün kifayət qədər vaxtın olmaması tükənməyə səbəb olan əsas amillərdən biridir.

- Şəxsi xüsusiyyətlər: Perfeksionizm, yüksək məsuliyyət hissi və "yox" deməkdə çətinlik çəkən şəxslər "burnout" riskinə daha çox məruz qalırlar.

Simptomları

"Burnout" sindromu müxtəlif fiziki, emosional və davranışsal əlamətlərlə özünü göstərə bilər:

- Fiziki simptomlar: Daimi yorğunluq, baş ağrıları, yuxu problemləri və immun sisteminin zəifləməsi.

- Emosional simptomlar: Motivasiya itkisi, işə qarşı mənfi münasibət, özünə inamın azalması və ümidsizlik hissi.

- Zahiri simptomlar: İşdən yayınma, məsuliyyətlərdən qaçma, iş keyfiyyətinin düşməsi və sosial izolyasiya.

Mərhələləri

Herbert Freudenbergerin tədqiqatlarına əsasən, "burnout" sindromu bir neçə mərhələdə inkişaf edir:

1. Həddindən artıq öhdəlik götürmə: Şəxs özünü sübut etmək üçün həddindən artıq işləyir.