Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin İKM-nin direktoru Sərxan Talıbzadə valyuta.az-a bildirib ki, burada əsas məqam öyrənmə prosesidir:

"Öyrənməni iradi və qeyri-iradi olaraq iki yerə bölə bilərik. İradi öyrənmədə insanlar məqsədli şəkildə, şüurlu qərarla təhsil müəssisələrinə və ya kurslara üz tuturlar. Qeyri-iradi öyrənmə isə təsadüfi şəkildə baş verir. Məsələn, telefonlardan istifadə zamanı yenilənən tətbiqlərlə tanış olmaq və ya internet üzərindən alış-veriş zamanı sistemləri öyrənmək bu kateqoriyaya daxildir. İnsan fərqinə varmadan bir çox texnoloji bilikləri bu şəkildə mənimsəmiş olur.

Nəyi necə öyrəndiyiniz vacibdir

Sərxan Talıbzadə deyir ki, öyrənmə həmçinin könüllü və məcburi olaraq da iki yerə bölünür: "Könüllü öyrənmədə insanın marağı, motivasiyası və məqsədi olur. Bu zaman öyrənmə daha səmərəli və davamlı olur. Məcburi öyrənmədə isə kənar faktorlar təsir edir. Məsələn, iş yerində yeni sistemlərin, proqramların tətbiqi və.s. Əgər bu sistemləri mənimsəməsən, performansın aşağı düşür və bu da işini itirmək riskini yaradır. Nəticədə, zamanla bu texnoloji bacarıqları öyrənmiş olursan. Əlavə olaraq, öyrənmə vasitələri də formal və informal olaraq iki yerə bölünür. Formal öyrənmədə ali təhsil, kurslar və ixtisasartırma kimi sistemli yanaşmalar əsas götürülür. Bu zaman sonda diplom, sertifikat və ya şəhadətnamə əldə olunur. İnformal öyrənmədə isə proses sistemsiz və sərbəst şəkildə baş verir. Sosial şəbəkələr, tanışlar və ya praktiki təcrübə vasitəsilə bu biliklər əldə edilir. Rəqəmsal bacarıqların çoxu məhz bu informal üsulla mənimsənilir".

Texnologiya sürətləndikcə stress artır

S.Talıbzadə bildirir ki, bütün bu öyrənmə proseslərinin fonunda texnoloji stress və texnoloji adaptasiya deyilən mərhələlər durur: "Texnoloji stress odur ki, insanlar texnologiyanın yeniliklərini mənimsəyə bilmirlər, bu zaman stress yaşayır və özünəinamları aşağı düşür. Texnoloji stress həm informayisanın alınmasını ləngidir, həm də insanın yenilənən cəmiyyətdə sosial statusunu aşağı salır.Təəssüf ki, bu texnoloji stress "Digital divide" deyilən rəqəmsal bölünmə yaxud rəqəmsal bərabərsizliyə gətirib çıxarır. Bu da bütün dünyada gedən prosesdir. Təbii ki, inkişaf etmiş ölkələrlə bu keçid daha sürətlə baş verir. Bizim kimi ölkələrdə isə informasiya texnologiyalarının nüfuzetmə nisbəti yüksək olmadığı üçün proses adətən ləng gedir. İkinci isə texnoloji adaptasiyadır, texnologiyaya alışma prosesidir. Bu proses insanın yaşına, təcrübəsinə və mühitə görə fərqli olur.

Bəs insanlar rəqəmsal bacarıqları öyrənmək üçün nə etməlidir?