Bəs, siqaretin qiymətinin bahalaşmasının səbəbi nədir?

Son.az xəbər verir ki, məsələni dəyərləndirən tanınmış iqtisadçı-ekspert Razi Abbasbəyli "Ajans.az"a söyləyib ki, ötən ilin dekabrın 27-də Vergi Məcəlləsinə bir sıra dəyişikliklər edildi:

''Bu dəyişikliklərdən biri də tütün və bu qəbildən olan məhsullara tətbiq edilən aksiz dərəcələrinin artırılması idi. 2025-ci ilin yanvar ayından etibarən aksiz rüsumlarının artırılması qüvvəyə mindi. Siqaretin bahalaşması gözlənilən idi. Hətta fevral ayının ortalarından qiymət artımının baş verəcəyini düşünürdük. Çünki aksiz dərəcələrinin artırılması idxal olunan tütün məhsullarının bahalaşmasına səbəb olacaqdı.

Unutmaq olmaz ki, Azərbaycanda tütün məhsullarının tədarük göstəriciləri aşağı düşüb. Tütünçülük sahəsində statistik göstəricilər də ürəkaçan deyil. Bu baxımdan qiymət artımı bazarın təbii halıdır. Qiymətlərin 10 qəpik yüksəlməsi bazarda ciddi təsir yaratmayacaq. Təəssüf ki, Azərbaycan tütün istehlakına görə MDB məkanında ilk üç ölkədən biridir. Ölkədə ərzaq istehlakı xərclərinin 20 faizi tütün və spirtli içkilərə ayrılır ki, bu da narahatedici göstəricidir.

Vətəndaşların sağlamlığının qorunması məqsədilə bir sıra ölkələr tütün məhsullarının qiymətini qaldırır. Azərbaycanda isə siqaretin qiymətləri o qədər də yüksək deyil. Əgər inkişaf etmiş Avropa ölkələri, MDB dövlətləri, eləcə də Gürcüstan və Türkiyə ilə müqayisə etsək, ölkəmizdə siqaretin qiymətinin daha ucuz olduğunu görərik. Üstəlik, bazarda keyfiyyətsiz tütün məhsullarının çeşidi kifayət qədər çoxdur. Bu sahənin tənzimlənməsinə ciddi ehtiyac var. Buna görə də qiymət artımı istiqamətində atılan addımlardan biri də idxal rüsumlarının artırılması olmalıdır.

Eyni zamanda, ölkə daxilində tütünçülüyün inkişafı ilə bağlı bir sıra tədbirlər görülməlidir. Məsələn, 2024-cü ilin statistikasına əsasən, Azərbaycanda hər il 60 min ton tütün istehsal olunurdu. Lakin son 5 ildə bu göstərici 2-3 min tona qədər azalıb. Tütünçülüyün inkişafı ilə bağlı bir sıra dövlət proqramları qəbul edilsə də, ölkədə bu sahənin inkişafına ciddi şəkildə nail olunmayıb''.

Ekspert diqqətə çatdırıb ki, dünya bazarında əla növ tütünün qiyməti 5 dollar, birinci növ tütünün qiyməti 4 dollar, ikinci növ tütünün qiyməti isə 2 dollar təşkil edir:

''Araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycana əsasən 2 dollar dəyərində olan ikinci növ tütün məhsulu idxal edilir. Ucuz tütün alınaraq ölkədə qablaşdırılır, lakin bütün bunlara baxmayaraq, qiymətlər hələ də adekvat deyil, yəni kifayət qədər ucuzdur. Yeni tədarük dövrünə qədər tütünlə bağlı idxal rüsumlarının da artırılması gözlənilir''.