“30 ildir sektordayam, hələ belə hadisəni xatırlamıram”


Kriminal 14 İyl 2025 21:36:00 56 0

“30 ildir sektordayam, hələ belə hadisəni xatırlamıram”

"30 ildir bu sektordayam. Azərbaycanda "darknet"də reallaşan bir cinayətin açılması, burada "məskunlaşan" kibercinayətkarın tutulması ilə bağlı hadisəni xatırlamıram".

Bu fikirləri Azərbaycan İnternet Forumunun Prezidenti Osman Gündüz DTX-nın ifşa etdiyi kiberəməllərlə bağlı paylaşımında bildirib.

O.Gündüz əlavə edib ki, real dünyada cinayət yolu ilə əldə olunanların leqallaşdırılması üçün ofşor şirkətlər və banklardan, müxtəlif əmlaklara yatırımlardan, sənət əsərləri alqı-satqısından, "çirkli kassalar", qumarxanalar və "landromatlat"lardan istifadə olunur:

"Rəqəmsal dünyada isə bu proses qlobal şəbəkənin "darknet" deyilən seqmentində həyata keçirilir. Yəni rəqəmsal dünyada oğurlanan nə varsa burada satılır.

Dövlət və özəllərdən oğurlanan datalar, bank kartları, fərdi məlumatlar, prezidentlərdən tutmuş ən adi səviyyəyədək olan şəxslərin telefon nömrələrinin alqı-satqısı "darknet"də həyata keçirilir. Ən peşəkar, ən bacarıqlı xakerlər burada "oturuşublar". Xırda işlərlə məşğul olmurlar.

Alqı-satqı prosesi də elə qurulur ki, heç bir izi-tozu qalmır, adətən anonim şəbəkələrdən, anonim brauzerlərdən, kriptolardan istifadə olunur.

Dərhal qeyd edim ki, dünyada cəmi bir neçə ölkədə "darknet"də baş verən cinayətlərin aşkara çıxarılması halları sahəsində təcrübə formalaşıb. Ən müasir kibertexnologiyalardan istifadə edilməklə bunlar həyata keçirilir.

İndi məlum olur ki, DTX bu istiqamətdə uğurlu bir əməliyyat keçirib".

O vurğulayıb ki, Azərbaycanda ilk dəfə olaraq "darknet" üzərindən fəaliyyət göstərən kibercinayətkar qrup DTX tərəfindən ifşa olunub. Dəstə üzvləri hətta kritik hesab olunan qurumlara kiberhücumlar etməklə uzun müddət xeyli "iş" görə biliblərmiş:

"Təsəvvür edirəm ki, onlarda kimlərlə və hansı qurumlarla bağlı hansı datalar ola bilərdi.

Xeyli sayda vətəndaşlarımızın şəxsi və maliyyə məlumatlarını ələ keçirmək üçün saxta saytlar, zərərli mobil tətbiqlər, "spoofing" zənglər (istənilən şəxsin telefon nömrəsini təqlid etməklə zəng etməyə imkan verən proqram) və "phishing" texnikaları vasitəsilə sistemli şəkildə fəaliyyət göstəriblər".

Azərbaycan İnternet Forumunun Prezidenti qeyd edib ki, bu səviyyədə gizli və texniki cəhətdən güclü qruplaşmanın aşkara çıxarılması sadəcə təsadüf və ya şikayət əsasında aşkarlanan bir hal ola bilməz:

"Bunun ehtimalı sıfra bərabərdir. "Darknet"də təsadüflər olmur. Düşünmək olar ki , DTX kritik sektorun kibertəhlükəsizliyi ilə bağlı son illərdə əldə etdiyi səlahiyyətlərdən sonra kiberəməliyyat potensialını xeyli inkişaf etdirə bilib və artıq "görünməyən internet"ə də real müdaxilə edə bildiyini göstərir.

Aparılan əməliyyatın xarakterinə əsasən demək olar ki, qurum ciddi texniki, texnoloji resurslar və insan kapitalı formalaşdıra bilib.

İstisna etmirəm ki, beynəlxalq əməkdaşlıq da olmamış deyil.

DTX qaranlıq dünyada olan bu kibercinayətin izinə necə düşə bilib?

Əlbəttə, bir neçə versiya söyləmək olardı, amma düşünürəm ki, bu, bu yazının mövzusu deyil.

Hər bir cinayətkar hansısa izi buraxır, kiber dünyada da belədir.

Beləliklə, DTX bununla sübut etmiş oldu ki, darknetdə data bazarlığı, xüsusən də kritik qurumlar və "şəxslərlə" bağlı data bazarlığı da gizli qalmayacaq. Çox təqdirəlayiqdir. Burada daha bir incə məqam var.

Həbs edilən əsas fiqur - Nihad Hacıyev - şübhəsiz ki, texniki-texnoloji cəhətdən yüksək hazırlıqlı bir gəncdir.

Onun fəaliyyəti cinayət xarakterli olsa da, bu qədər kompleks texniki biliklərin zərər üçün deyil, ölkənin kiber müdafiəsi üçün istifadə olunması daha faydalı olardı. Bəlkə də belə gənclər üçün alternativ cəza və reabilitasiya mexanizmləri düşünməyə ehtiyac var. Yoxsa biz potensial "mühafizəçi"ni "kiberhücumçu" kimi itirəcəyik.

Çünki rəqəmsal təhlükələr də hər gün artır, amma bu təhlükələri zamanında anlayan və qarşısını alan kadrlar da çox azdır".

Bu dərmanlara boşuna pul xərcləməyin  Dövlət pulsuz verir  SİYAHI like
  • 14 İyl 21:24  
Digərləri Bu dərmanlara boşuna pul xərcləməyin Dövlət pulsuz verir SİYAHI

"Əlilliyi olan şəxslərin dərman preparatları, tibbi xidmət və ölk�

arrow Ətraflı
Tanınmış aparıcı İTVdən getdi like
  • 14 İyl 21:12  
Şou-biznes Tanınmış aparıcı İTVdən getdi

İTV-nin aparıcısı vəzifəsindən gedib.

arrow Ətraflı
"Bakı mədəniyyətlərin və ideyaların mühüm kəsişmə nöqtəsidir"  VİDEO like
  • 14 İyl 21:06  
Kriminal "Bakı mədəniyyətlərin və ideyaların mühüm kəsişmə nöqtəsidir" VİDEO

Bakı mədəniyyətlərin və ideyaların mühüm kəsişmə nöqtəsidir.

arrow Ətraflı
"Deyirdilər ki, türkləri buraya niyə gətirmisiniz?"  FOTO like
  • 14 İyl 21:05  
Digərləri "Deyirdilər ki, türkləri buraya niyə gətirmisiniz?" FOTO

Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində sülh və

arrow Ətraflı
8 kənd qazsız qalacaq  Bu tarixdən... like
  • 14 İyl 21:00  
Digərləri 8 kənd qazsız qalacaq Bu tarixdən...

İyulun 15-də Masallı rayonunun 8 kəndində qaz təchizatı dayandırılacaq.

arrow Ətraflı
Zaxarova Departamentin bu qərarını lağa qoydu like
  • 14 İyl 20:48  
Dünya Zaxarova Departamentin bu qərarını lağa qoydu

ABŞ Dövlət Departamentində dövlət xərclərinin optimallaşdırılması v�

arrow Ətraflı
İspaniyada istidən 1180 nəfər öldü like
  • 14 İyl 20:36  
Dünya İspaniyada istidən 1180 nəfər öldü

Son iki ayda isti hava dalğaları İspaniyada 1180 nəfərin həyatına son qoy

arrow Ətraflı
Motosikletlə avtoxuliqanlıq edən sürücü həbs olundu  VİDEO like
  • 14 İyl 20:35  
Digərləri Motosikletlə avtoxuliqanlıq edən sürücü həbs olundu VİDEO

Bakı Şəhər DYP İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən həyata keçirilə

arrow Ətraflı
Polkovnik Ələsgər Ələsgərova yüksək vəzifə verildi like
  • 14 İyl 20:24  
Digərləri Polkovnik Ələsgər Ələsgərova yüksək vəzifə verildi

Polkovnik Ələsgər Ələsgərov Naxçıvan Muxtar Respublikasının fövqəlad

arrow Ətraflı
İtaliya parlamentində süni intellekt dövrü başladı like
  • 14 İyl 20:12  
Dünya İtaliya parlamentində süni intellekt dövrü başladı

İtaliya rəqəmsal siyasətdə yeni mərhələyə qədəm qoyur. Belə ki, ölk

arrow Ətraflı
Yay fəsli bu üç BÜRC üçün dönüş nöqtəsi olacaq like
  • 14 İyl 20:00  
Digərləri Yay fəsli bu üç BÜRC üçün dönüş nöqtəsi olacaq

Yay fəsli ilə birlikdə bir çox insanın həyatında yeni dövrlər başlayac

arrow Ətraflı
Sabahın havası ilə bağlı xəbərdarlıq like
  • 14 İyl 19:48  
Digərləri Sabahın havası ilə bağlı xəbərdarlıq

Abşeron yarımadasında iyulun 15-də durğun və qızmar diskomfort hava şər

arrow Ətraflı
Azərbaycanda maşının yürüşünü çəkənlər 3 min manat cərimələnə bilər  VİDEO like
  • 14 İyl 19:36  
Digərləri Azərbaycanda maşının yürüşünü çəkənlər 3 min manat cərimələnə bilər VİDEO

Sifarişlə Azərbaycana gətirilən avtomobillərin bəzilərinin kilometrajı

arrow Ətraflı
Tramp AzərbaycanErmənistan münasibətlərindən danışdı like
  • 14 İyl 19:32  
Dünya Tramp AzərbaycanErmənistan münasibətlərindən danışdı

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normall

arrow Ətraflı
Prostat xərçənginin necə yarandığı məlum oldu like
  • 14 İyl 19:24  
Digərləri Prostat xərçənginin necə yarandığı məlum oldu

Alimlər prostat xərçənginin inkişaf mexanizmini daha yaxşı anlamağa imka

arrow Ətraflı