Tarixdə iz qoyanlar: Azərbaycan gerbini hazırlayan knyaz Aleksandr Servaşidze kim idi?
Digərləri 24 Mar 2020 15:36:00 118 0
Son.az Modern.az-a istinadla Azərbaycan gerbini hazırlayan knyazla bağlı yazını təqdim edir:
Rubrikamızda vaxtilə Azərbaycanda məşhur olmuş adlı-sanlı simalar barəsində arxivlərimizdə toz basmış materiallara işıq salınır. Tariximizdə iz qoymuş bu şəxslər bəlkə də yaşlı nəslin yadından çıxmayıb, amma orta və gənc nəsil onlar haqqında ya çox az bilir, ya da məlumatlı deyil.
Bu səbəbdən də arxivlərdə qorunan materialların dərc olunması kimlər üçünsə gərəkli sayıla bilər.
1918-ci il mayın 28-də Tiflisdə, keçmiş Qafqaz Canişinin sarayında sədr müavini Həsənbəy Ağayevin sədrliyi və M.Mahmudovun katibliyi ilə müsəlman Milli Şurasının keçirilmiş ilk iclasında İstiqlal Bəyannaməsi qəbul edildi. Azərbaycan xalqı keçmiş Rusiya imperiyasının dağıntıları üzərində öz müstəqilliyini elan etdi və yeni müstəqil dövlət olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini yaratdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqdan sonra dövlətin müstəqilliyini təcəssüm etdirən müqəddəs rəmzlərin-Dövlət Bayrağı, Gerb və Himnin layihələrinin hazırlanması Azərbaycan hökumətinin diqqət mərkəzində oldu. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin 23 mart 1919-cu il tarixli qərarı ilə ilk dəfə olaraq Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbinin və möhürünün layihəsinin tərtib edilməsi üzrə müsabiqə elan edildi. Həmin qərarla layihələrin 1919-cu il aprelin 20-nə təqdim edilməsi müəyyənləşdirilmişdi. Ən yaxşı layihələr üçün 2 (iki) mükafat təyin edilmişdi:
Birinci mükafat üzrə: gerb üçün - 1 min rubl, möhür üçün - 500 rubl, ikinci mükafat üzrə gerb üçün 500 rubl, möhür üçün 250 rubl müəyyən edilmişdi.
Lakin müsabiqəyə təqdim olunmiş layihələr çox guman ki, bəyənilmədiyinə görə qəbul edilməmişdi.
"Azərbaycan" qəzetinin 14 noyabr 1919-cu il tarixli buraxılışında Azərbaycanın gerbi və himn haqqında məlumat dərc edilib. Həmin məlumatda bildirilirdi ki, Xalq Maarif Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının dövlət gerbi və milli himninin işlənib hazırlanması məsələsi haqqında mülahizələrini hökumətə təqdim edib. Hökumətə təqdim olunmuş mülahizələrdə qeyd edilirdi ki, işlənib hazırlanmış ən yaxşı milli himnin seçilməsi üçün hazırlanmış layihələr 1920-ci il fevralın 1-dək müsabiqəyə təqdim edilməlidir. Ən yaxşı himn üçün mükafat olaraq 15000 rubl müəyyən edilmişdi. Müsabiqəyə arzu edənləri daha çox cəlb etməkdən ötrü Bakı və Tiflis qəzetlərində müsabiqənin geniş işıqlandırılması nəzərdə tutulmuşdu.
Dövlət gerbinin layihəsinin hazırlanması Nazirlik tərəfindən o zaman Bakıda olan və öz əsərləri ilə, xüsusilə də şərq ölkələrinin memarlığı, heykəltaraşlığı və rəssamlığına dair bilgiləri ilə böyük məşhurluq qazanmış rəssam knyaz Şervaşidzeyə həvalə olunması təklif edilmişdi.
Knyaz Aleksandr Şervaşidze (1867-1968) kim idi?