İnsan damarları öz funksiyalarına görə 2 cür olur: arterial və venalar.

Arteriyalar ürəkdən aldıqları, oksigen və qida maddələri ilə zəngin olan al-qırmızı arterial qanı orqan və toxumalara daşıyır. Tərkibindəki qida maddələri və oksigeni toxumalara verərək, maddələr mübadiləsi qalıqlarını və karbon qazını onlardan alır, "ağır", tünd qırmızı rəngə çevrilən venoz qanı isə venalar vasitəsi ilə ürəyə qaytarır.

Bu zaman aşağı ətraf venaları daha çox gərginliyə məruz qalır. Məhz bu gərginliyin nəticəsində aşağı ətrafdakı dərialtı venalar öz elastikliyini itirərək bir qədər dartılır, bəzi yerlərdə venoz düyünlər əmələ gəlir. Beləliklə də, venaların varikoz xəstəliyi yaranır. 

Son.az medicina.az-a istinadən Azərbaycanda Ağrı Mərkəzinin rəhbəri və baş həkimi, fleboloq, cərrah Zülfüqar Yusifovdan varikozun səbəbləri, müayinəsi və müalicəsi barədə ətraflı açıqlamasını təqdim edir.

Varikoz öldürürmü?

Bu xəstəlik tək estetik qüsur deyil, həm də 96 % xəstələrdə ayaqlarda şişkinlik, ağırlıq və istilik hissi, qaşınma, uyuşma, qıcolmalar, ağrı şikayətləri ilə müşayiət olunur. Ayaqda vena və kapillyarların nəzərə çarpan dərəcədə qabarması varikoz xəstəliyinin əlamətləridir.

Xəstəlik tədricən inkişaf edən xəstəlikdir. Vaxtında müalicə olunmadıqda venoz xoralar, tromboflebit, qanaxma riski yaranır. Venoz xora varikoz damarların trofiki pozğunluğu nəticəsində venanın zədələnməsidir. Tromboflebit varikoz damarın iltihablaşması olub, kəskin ağrı və ödemlə müşayiət olunur. Tromboflebit olan damarda tromboz riski və buna bağlı letal nəticə baş verə bilər".   Son zamanlar bu problemlə bağlı həkimə müraciət edən kişilərin sayı durmadan artır. Qadınlardan fərqli olaraq kişilər xəstəliyin daha ağır mərhələlərində həkimə müraciət edirlər.  Onlar ayaqlarında əmələ gələn damarların görüntüsündən narahat olmurlar və buna görə də xəstəliyin ilkin mərhələlərində həkimə müraciət etmirlər.

Həkimin sözlərinə görə, varikozun yaranmasına bir sıra faktorlar səbəb olur:

"Bu xəstəliyin yaranmasında genetika böyük rol oynayır. Həmçinin az hərəkətli həyat tərzi, oturaq iş, ağır fiziki yük, hündür daban ayaqqabı geymək, ayaqüstü iş, artıq çəki varikozun yaranmasının əsas səbəbləridir.

Oturaq və ya ayaq üstü vəziyyətdə işləyən insanların ayaqlarında venalar gərginliyə məruz qalır. Nəticədə damarların genişlənmə ehtimalı artır. Hədsiz isti (sauna, hamam) yerdə uzun müddət qalmaq da damar genişlənməsinə yol aça bilər.

Hamiləlik vaxtı qadınların 50%-də varikoz xəstəliyinin ilkin əlamətləri meydana çıxır. Orqanizmdə baş verən hormonal dəyişiklik venaların tonusunun azalmasına səbəb olur. Həmçinin, ana bətnində olan dölün böyüməsi nəticəsində, çanaq venaları sıxılır və aşağı ətraf venalarında təzyiq artır. Bütün bunlar hamilə qadınlarda damar genişlənməsini yaradır.