Nəzərə almaq lazımdır ki, bəzən məktəbdə müəllim və dərs proqramı eyni olsa da, şagirdlərin dərsdə nailiyyətləri fərqli olur. Çünki bu, birbaşa olaraq şagirdlərin psixoloji və pedaqoji yaşı ilə bağlıdır.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, valideynlər övladlarını məktəbə yazdırmazdan əvvəl mütləq şəkildə onların psixoloji yaşını müəyyən etməlidirlər.

Son.az azedu.az-a istinadən bildirir ki, psixoloji ədəbiyyatda uşağın inkişaf prosesi haqqında iki müxtəlif fikir mövcud olub.

Bunlardan birinə görə bu inkişaf prosesi fasiləsiz, digərinə görə diskret - qeyri-bərabər xarakter daşıyır. Birinci fikrə görə inkişaf dayanmadan, sürətlənmədən, ləngimədən baş verir. Ona görə də bir mərhələni di­gərindən fərqləndirəcək hər hansı dəqiq sərhəddi müəyyənləşdirmək mümkün deyil.

İkinci nöqteyi-nəzərə görə, inkişaf qeyri-rəvan, qeyri-bərabər şə­kildə gedir. Onun sürəti gah arta, gah da azala bilir. Bu isə inkişafın keyfiyyətcə bir-birindən fərqlənən mərhələlərini, yaş dövrlərini müəyyən­ləşdirməyə imkan verir. Bu fikrin tərəfdarları hesab edirlər ki, hər bir mərhələdə inkişaf səviy­yəsini şərtləndirən əsas, aparıcı amillər mövcud­dur. Bununla yanaşı, fərdi xüsusiyyətlərindən asılı olmayaraq bütün uşaqlar inkişafın hər bir mərhələ­sini, onlardan heç birini buraxmadan, qabağa qaçmadan keçirlər.

Psixi inkişafın yaş dövrləri haqqında həmin konsepsiya psixoloji ədəbiyyatda özünə geniş yer tap­mış və uşaqların təlim-tərbiyəsində geniş isti­fadə olunan konsepsiyadır.

Adətən insan bütün həyatı boyu özünün tələbat­larını ödəmək üçün bir çox fəaliyyət növlərindən istifadə edir. Lakin müəyyən yaş dövründə həmin fəaliyyət növlərindən biri digərlərinə nisbətən "əsas", "aparıcı" fəaliyyət növü hesab olunur. Əsas fəaliyyət növü uşağın müəyyən inkişaf mərhələsində onun tələbatlarını ödəyən, onun psixi proseslərinin və şəxsiyyətinin fərdi psixi xassələrinin inkişa­fını şərtləndirən fəaliyyət növüdür. Uşağın əsas fəaliyyət növünün dəyişməsi onun yeni yaş mərhələ­sinə keçməsini göstərən əsas amildir.

D.B.Elkoninə görə uşaq anadan olandan 17 yaşa qədər olan dövrdə ardıcıl olaraq aşağıdakı əsas fəaliyyət növlərindən istifadə edir və buna müvafiq olaraq yaş dövrləri müəyyənləşdirilir:

bilavasitə-emosional ünsiyyət; əşyavi-manipulyativ fəaliyyət; rollu oyunlar; təlim fəaliyyəti; intim-şəxsi ünsiyyət; təlim-peşə fəaliyyəti.

AzEdu.az psixoloji yaşınızı müəyyən etmək test təqdim edir:

Testdəki fikirlərlə,

Tam razısınızsa - 4 bal. Qismən razısınızsa - 3 bal. O qədər də razı deyiləm - 2 bal. Qəti razı deyiləm - 1 bal.

1.Məncə,gözəl yumor hissim var.

2.Mənim intuisiyam pis deyil,hər zaman da digərlərinin nə nəzərdə tutduğunu anlayıram.

3.Ümid edirəm ki, gələcəkdə məni çoxlu yaxşı şeylər gözləyir.

4.Məncə insanlara mənimlə ünsiyyət saxlamaq xoşdur.

5.İnsan mənə oxşamasa və baxışları mənim baxışlarımla üst-üstə düşməsə də o insan mənə simpatik ola bilər.

6.Mən uşaqları sevirəm.

7.Mən müxtəlif vəzifələri həll etməyi xoşlayıram.

8.Hansısa işi görəndə,onu daha yaxşı etmək üsulu tapmağa çalışıram.