1. Huş itməsi olmasa belə, epileptik tutma baş verə bilər 

Epilepsiya tutmaları beyin hüceyrələrində müvəqqəti meydana gələn anormal fəaliyyətin nəticəsi kimi yaranır. Epilepsiya dedikdə çox vaxt ani qışqırma ilə birlikdə şüurunu itirib, yerə yıxılan, sərt qıcolmalarla ağzından köpük axan xəstələr ağla gəlir. "Grand mal" adlanan klassik epileptik tutmalarla yanaşı, huşun itməsi baş verməyən, xəstənin qolunda yüngül bir atma, ya da titrəmə kimi lokal epileptik tutmalar da ola bilər.

2. Epilepsiyaya təkcə uşaqlarda deyil, istənilən yaş qrupuna aid insanlarda rast gəlinə bilər

Epilepsiya xəstəliyində genetik faktor əsas sayılsa da, xəstəlik hələ də səbəbi məlum olmayan xəstəlik qrupundadır. Epilepsiya xəstəliyinin uşaqların xəstəliyi olduğu yanaşması cəmiyyətdə geniş yayılıb. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, hər yaş qrupunda epilepsiyanın fərqli formalarına rast gəlinir. Adətən uşaq yaşlarında rast gəlinən tutmaların çoxu ərgənlik dövründən sonra keçib gedir. İdiopatik epilepsiya deyilən, səbəbi bəlli olmayan epilepsiyalara isə hər yaşda rast gəlinir. Tutmalar bəzi hallarda travma, şişlər, qanama kimi yanaşı xəstəliklərin simptomu kimi özünü göstərir.

3. Hər travma və yüksək temperatur epilepsiyaya səbəb olmaz

Yataqdan yıxılan, kəllə-beyin travması alan, ya da yüksək temperaturla xarakterik olan xəstəlik keçirən bütün uşaqların epileptik tutma keçirəcəyi kimi yanlış fikir formalaşıb. Bunların hansı hallarda epileptik tutmaya səbəb ola biləcəyi həkimlə müzakirə olunmalıdır.

4. Kilidlənən çənəni açmağa çalışmaq əvəzinə, tutmanın keçməsini gözləyin

Son.az e-tibb.az-a istinadən bildirir ki, epileptik tutmalar əsnasında çox vaxt qıc olan və çənəsi kilidlənən xəstənin dilini dişləməsinin qarşısını almaq üçün çənəni sərt bir alətlə açmağa çalışırlar. Tutma keçirən xəstənin ağzına sərt bir alət soxmaq, ya da çənəni açmağa çalışmaq dişlərin qırılmasına və ağızda yaralara səbəb olur. Ağıza yerləşdirilən alətin boğaza girərək tənəffüsə mane olması, daha ciddi problemlərə yol açması kimi hallar da baş verə bilər. Epileptik tutmanın öz-özünə keçdiyi unudulmamalı, xəstəni qoruyacaq şərait yaradılmalıdır. Titrəmə yaşayan xəstənin başını sərt bir yerə vurması, ağızda yaranan köpüyün nəfəs yollarına keçməsinin qarşısını almaq üçün həmin şəxs yanı üstə uzadılmalıdır. Xəstənin ətrafında özünə zərər verə biləcək əşyaları uzaqlaşdırmalı, gözündə eynəyi varsa, çıxardılmalıdır. Lazımı tədbirlər görüldükdən sonra, adətən, 1-1,5 dəqiqə davam edən epileptik tutmanın keçməsi gözlənilməlidir. Daha uzun davam edən tutmalarda xəstə təcili tibbi yardım vasitəsi ilə xəstəxanaya çatdırılmalıdır.

5. Soğan qoxusu xəstəni ayıltmaz

Tutma keçirən xəstəyə soğan qoxlatmaq ən çox edilən səhvlər arasındadır. Epileptik tutmalar keçici koma halı kimidir. Epileptik tutma keçirən xəstəyə nə iylədirsiniz iylədin, heç bir faydası olmayacaq.

6. Epilepsiyalı xəstələr idmanla məşğul olub, avtomobil idarə edə bilər

Xalq arasında yayılmış fikrin əksinə olaraq, epilepsiyalı xəstələrin idmanla məşğul olması, ya da avtomobil istifadə edilməsi qadağan deyil. Ancaq vücudun müqavimətini aşağı salan halların tutmaların ortaya çıxmasında vacib rol oynadığı unudulmamalıdır.

Həddindən artıq yorğunluq, infeksiya, stress, yuxusuzluq və aclıq tutmaları xəstəliyi provokasiya edə bilər. Qrup şəklində oynanılan, risk təşkil edən və bədəni yoran futbol, basketbol, dağ idman növləri kimi idmanlardan xəstələr uzaq durmalıdır. Yaşanan tutmalar nəzarət altına alınıbsa və xəstə dərmanlarını vaxtlı-vaxtında içirsə, avtomobil idarə edə bilər.

7. Epilepsiya xəstəsi qadın ana ola bilər

Epilepsiyalı qadınların ana olması üçün xəstəlik əngəl deyil. Ancaq hamiləlik planlayan epilepsiya xəstələri ən az 6 ay əvvəldən həkim məsləhəti almalı və dərman qəbulunu dayandırmamalıdırlar. Epilepsiyanın müalicəsində istifadə edilən bəzi dərmanların ana bətnindəki körpəyə mənfi təsir edə biləcəyi unudulmamalıdır. Hamiləlik zamanı birdən-birə kəsilən dərmanlar şiddətli tutmalara və tutmalar nəticəsində düşüklərə səbəb ola bilər. Bütün bu səbəblərlə bağlı ailə quracaq insana və ailəsinə xəstəlik haqqında məlumat verilməlidir.