Doğrudur, Alfred Nobel heç vaxt Bakıda olmayıb. Amma onun qardaşları - Robert ilə Lüdviq, həmçinin Nobel nəslinin digər nümayəndələri onilliklər ərzində Bakıda yaşayıblar. Onlar zəngin neft mədənlərilə əhatə olunmuş "Villa Petrolea" malikanəsində məskunlaşmışdılar.

Nobel qardaşları Bakıya təkcə biznes məkanı kimi baxmayıb. Onlar bu şəhəri və Azərbaycanın unikal tarixini sevib.

Amma Nobel Komitəsinin ən nüfuzlu mükafatını SSRİ-nin eks-prezidenti Mixail Qorbaçova verməsini istehza ilə xatırlayıram. Çünki onun adı zorakılıqla, cinayətlərlə anılır. Məsələn, vaxtilə məhz Qorbaçovun qərarı ilə Azərbaycanda yüzlərlə günahsız, mülki vətəndaş qətlə yetirilib. Üstəlik, belə qətliamlar təkcə bizim xalqımıza qarşı törədilməyib...

Qorbaçova Nobel sülh mükafatının təqdim olunmasından cəmi 10 ay əvvəl 26 minlik Sovet ordusu onun əmrilə Bakıya daxil olmuşdu. Onlara dinc nümayişə çıxmış insanları öldürmək əmri verilmişdi. Nümayişçilər Azərbaycanın Sovet İttifaqından müstəqil olmasını tələb edirdi...

Beləliklə, 1990-cı il yanvarın 20-də Sovet ordusunun qanlı qətliamı nəticəsində yüzlərlə kişi, qadın, uşaq qətlə yetirilib, təxminən 1000 nəfər yaralanıb. "Human Right Watch" təşkilatı bu qətliamı sonradan "kollektiv cəzalandırma" aktı kimi xarakterizə edib. Bu, Sovet ordusunun tarixində ölkə şəhərlərindən birini güc yolu ilə ələ keçirdiyi ilk hal idi. Həmin vaxt Bakıda müsəlmanlarla yanaşı, xristianlar, yəhudilər də qətlə yetirilib. Həmin soyuq günlərdə Bakıda hər kəs təhlükədə idi. İnsanları azadlıq arzularına görə evlərində belə, "ovlayırdılar".

Sovet İttifaqı dağılırdı. Bakı Qorbaçovun hakimiyyətinə və regiondakı terror siyasətinə qarşı müqavimət göstərən sonuncu şəhər idi. Xoşbəxtlikdən, Qorbaçov uğursuzluğa düçar oldu. Tarixə "Qara yanvar" kimi düşmüş qanlı hadisənin növbəti günü 1 milyondan çox azərbaycanlı küçələrə axışmışdı. Onlar 20 Yanvar qurbanlarına yas saxlayırdı. O günlərdə zərbaycanlılar bütün dünyaya Sovet İttifaqının təcavüzünə rəğmən, qorxu içərisində yaşamayacaqlarını nümayiş etdirdi. Göstərdilər ki, əksinə, onlar ayağa qalxacaqlar. Sovet İttifaqı Azərbaycanın müstəqilliyinə mane olmaq üçün sonuncu addımını atsa da, azərbaycanlılar qalib gəldilər...

Həmin vaxt azərbaycanlılar Sovet İttifaqının qəddarlığı nəticəsində həyatlarını itirmiş həmvətənlərinin şərəfinə 40 gün yürüşlər keçirdi, ümumxalq tətilinə getdi və s. O anda Azərbaycan xalqının milli hissi, inkişaf və sülh yolu ilə getmək istəyi, həmçinin zorakılığa qarşı cəsarəti yenidən dirçəlmişdi.

Bütün bunların nəticəsində, Azərbaycan öz suverenliyini elan etmiş ilk Sovet ölkəsidir. O, müstəqilliyini 1991-ci ildə - Sovet İttifaqı dağılar-dağılmaz elan edib.