Ailə münasibətlərində tarazlığı


Digərləri 20 Yan 2019 19:05:00 711 0

Ailə münasibətlərində tarazlığı

Ailə kiçik dövlət sayıldığından bu dövlətdə hər kəsin öz hüquq və vəzifələri olur. Hətta bəzən ailənin kiçik üzvləri sayılan uşaqların belə ən xırda yanlış hərəkəti ailədəki tarazlığı alt-üst edir.

Bəs görəsən, ailə münasibətlərində tarazlığı necə qorumaq olar? Bu məsələdə ən çox yük ailə fərdlərindən kimin üzərinə düşür?

Son.az gencaile.az-a istinadən bildirir ki, mövzu ilə bağlı fikirlərini bildirən Bakı Hüquq Mərkəzi (BHM) hüquq şirkətinin hüquq məsləhətçisi Aqil Layıcov deyir ki, sivil ölkələrdə ailə münasibətləri spesifik qanınvericiliklərlə, yəni ailə-nikah qanunvericiliyi ilə tənzimlənir. Onun sözlərinə görə, bu münasibətləri tənzimləyən qaydalar isə ölkələrin inkişaf səviyyəsinə, sosial ehtiyaca görə fərqlənir: "Əslində ailə münasibətlərinin tarixi inkişaf mərhələsinə baxdıqda bu münasibətlərin ən klassik nümunəsi məhz Roma hüququ üçün xarakterikdir. Roma hüququnda ailə münasibətlərini tənzimləyən normalar olsa da, ancaq uzun müddət ərzində ailə rəisi məhz ata sayılırdı. O öz himayəsində olanlar üzərində sərhədsiz hakimiyyətə malik idi. Bu hakimiyyət patria potestas (atanın gücü) adlanırdı. Lakin sonralar klassik Roma hüququnda dəyişiklik olmağa başladı. Bu isə tədricən ailə xanımının da hüquqlarının yaranması və eyni zamanda, ər-arvadın bir birilərinə qarşı və həmçinin övladlarına qarşı hüquq və vəzifələrinin əmələ gəlməsi ilə nəticələndi. Bu gün hüquq ailə hüquq sistemimizin tərkibinə daxil olan aliment institutu məhz Roma ailə hüquq münasibətlərində baş verən dəyişiklik nəticəsində əmələ gəlib. Azərbaycanda da ailə münasibətlərini tənzimləyən qanunvericilik bazası mövcuddur".

Yeri gəlmişkən, ərlə arvad arasında əmlak münasibətləri həm Mülki Məcəllə, həm də Ailə Məcəlləsi ilə tənzimlənir. Ailə Məcəlləsinin 32.1-ci maddəsində nəzərdə tutulub ki, nikah müddətində ər-arvadın əldə etdikləri əmlak onların ümumi birgə mülkiyyəti sayılır. Ər-arvadın mülkiyyətinin müqavilə rejimi isə o deməkdir ki, ər-arvadın əmlak münasibətləri istər nikah dövründə, istərsə də nikah pozulduqda onlar arasında bağlanan sazişlə müəyyənləşir və bu sazişlə razılaşdırılmış şərtlər qanuni rejimin şərtlərindən fərqli ola bilər.

Ana və uşaqların mənafeyi müdafiə olunmalıdır

Aqil Layıcov bildirir ki, ailə münasibətləri çərçivəsində valideynlər həm də uşaqların maddi təminatını təmin etməyə borcludurlar. Ailəni "könüllülük və sevgi əsasında yaranan ittifaq" kimi dəyərləndirən həmsöhbətimiz hesab edir ki, ailə münasibətlərinin qanuni tənzimetmə mexanizminin əsas vəzifələri isə ailənin ümumbəşəri prinsiplər əsasında qurulması, ailə münasibətlərinin qadın və kişinin könüllü nikah ittifaqı, bütün ailə üzvlərinin maddi mülahizələrdən azad olan qarşılıqlı məhəbbəti, dostluğu və hörmət hissləri əsasında qurulması, ailədə uşaqların ictimai tərbiyə ilə üzvi əlaqədar şəkildə vətənə sədaqət ruhunda tərbiyə edilməsi, ana və uşaqların mənafeyinin hərtərəfli müdafiəsi və hər bir uşağın xoşbəxt həyatının təmin olunması, ailə münasibətlərində zərərli adətlərin aradan qaldırılması və uşaqlarda ailə və cəmiyyət qarşısında məsuliyyət hissinin tərbiyə edilməsidir. Onun sözlərinə görə, dövlət də öz növbəsində şəxslərin ailə qurmasını öz islahatları ilə təşviq etməli, ər-arvadın ailə münasibətləri çərçivəsində hüquq və vəzifələrinin həyata keçirməsinə nəzarət etməli, zərurət olduqda isə yardım və hüquqlara məhdudlardılıması yönündə adekvat və proporsional müdaxilə etməlidir.

"Ailə ictimai inkişafın əsas xüsusiyyətlərindən biridir"