Peyğəmbərlərin sonuncusu olan Həzrəti Muhəmmədə (s.ə.s.) isə ən böyük möcüzə kimi Qurani-Kərim göndərildiyindən, o öz təsirini bütün dövrlərə və zamanlara göstərməli idi. Həzrəti Peyğəmbər (s.ə.s.) özü buna belə işarə edərək deyir: "Hər peyğəmbərə ümmətinin imanına səbəb olan bir möcüzə verilmişdir. Mənə verilən möcüzə isə, mənə nazil olan ilahi vəhydir. Buna görə də ən çox tabe olunan peyğəmbər olacağıma ümid edirəm" (Buxari, Fədailu əl-Quran, 1). Həqiqətən də Muhəmməd Peyğəmbərə (s.ə.s.) nazil olan vəhyin ecazkarlığı nəinki dövrünün bütpərəst ərəblərinin ona iman gətirməsinə səbəb olmuş, hətta üstündən on dörd əsr keçməsinə baxmayaraq daim ona inananların sayını artırmışdır.

Ümumi olaraq Qurani-Kərimin möcüzəliyi və ecazkarlığı deyərkən "onun bütün insanları özünə bənzər bir kitab meydana gətirməkdə aciz qoyması" nəzərdə tutulur. Bu anlayışa görə Quran, oxşarını meydana gətirmə barəsində bəşər qüdrətinin aciz qalacağı çox yüksək bir mərtəbədədir. Yəni insan oğluna ona nəzirə yazmaq qüvvəti və qüdrəti verildiyi halda, möcüzəliyi onu fəsahət və bəlağət baxımından elə uca bir mərtəbəyə yüksəltmişdir ki, insanın artıq onun kimi bir söz deməsi qeyri-mümkündür. Qurani-Kərimin həm fövqəlbəşər bir kitab olmasını, həm üstünlüyünü heç sayanlara meydan oxumasını, həm də ona nəzirə yazılmamasını ecazkarlığının bariz nümunələrindən saya bilərik.

Muhəmməd peyğəmbərə (s.ə.s.) vəhy nazil olduğu o dövrdə ərəb qəbilələrinin ən çox qiymət verdiyi sahələrdən biri də ədəbiyyat və ədəbi sənətlər idi. Miladi Vl əsrə təsadüf edən o dövrdə ərəb dili şeir, xitabət, fəsahət və bəlağətin üslubda ən yüksək bir zirvəsinə çıxaraq sankı qızıl əsrini yaşayan dövrü idi.Çünki bu dövrdə ərəb ədəbi folkloru əsasən şeir və bəlağət üzərində qurulduğundan, onlardan istər bayramlarda şənlənmək, istərsə də döyüşlərdə sücaət göstərib düşmənə qalibiyyətini ədəbi üsulda dilə gətirmək vasitəsi kimi istifadə edilirdi. Məsələn, bu dövrdə şairin misrası ilə qəbilələr döyüşə başladıqları kimi, yenə şeirin təsirində qalaraq sülh bağlandığı tarixi mənbələrdə keçməkdədir. Şəhərin mərkəzi bazar meydanlarında şeir yarışları təşkil olunur və qalib gələn şairin şeirləri bir şərəf nümunəsi kimi Kəbənin divarlarından asılırdı. Bunun bir misalı olaraq "Mualləqat-i səb'a" (Yeddi asılmış) adı ilə məşhur olan klassik ərəb şeir nümunələri hətta müasir dövrə kimi gəlib çatmışdır.

O dövrün cahil ərəbinin dünya görüşündə bir şairin digərinə meydan oxuması və onu cəmiyyət içərisində həcv etməsi həqiqətən də çox əhəmiyyətli bir şey idi. Məhz belə bir zamanda Quran vəhy edilərək həm Kəbə divarından asılı olan şeirlərin səviyyəsini ortaya qoydu, həm də ərəblərə özünə bənzər bir söz düzümünün meydana gətirə bilməyəcəklərini isbat etdi. Onun yüksək ədəbi üslubu qarşısında Həsən ibn Sabit, Amr ibn Əkva, Tufeyl ibn Əmr, Əsvəd ibn Səri, Kəb ibn Zuheyr kimi bir çox şair və xətiblər baş əymişdilər. Buna baxmayaraq bəziləri o an sırf təslim olmamaq üçün mücərrəd bir iddia kimi "istəsək, biz də buna bənzərini deyə bilərik" (Ənfal, 31) fikrini ortaya ataraq, boş iddialarını sübuta yetirə bilməmişlər. Bunun müqabilində Allah, Quranın diliylə onun ilahi qaynaqlı bir kitab olduğuna qarşı çıxanlara meydan oxumuş, onlardan özünə bənzər kitab gətirmələrini istəmişdir. Ancaq bunu edərkən O, əvvəlcə: "(Ya Muhəmməd) De ki, əgər (iddianızda) haqlısınızsa, bu ikisindən (Qurandan və Tövratdan) daha doğru yol göstərən bir kitab gətirin,ona tabe olaq!" (Qəsəs, 49) ayəsiylə ondan daha üstün bir kitab gətirmələrini təklif etmişdir. Bunu bacarmadıqları təqdirdə: "Əgər insanlar və cinlər bir yerə yığışıb bu Qurana bənzər bir şey gətirmək üçün bir-birinə kömək etsələr, yenə də onun bənzərini gətirə bilməzlər" (İsra, 88) ayəsiylə də onların bu səylərinin boşa çıxacağını xüsusi bir vurğuyla bildirmişdir.

Quran bu mərhələdən sonra, meydan oxumaqda daha da irəli gedərək əvvəlcə on surənin, ən sonda isə bir surənin gətirilməsini istəmişdir. Lakin bütün bu tələblər hər dəfə də cavabsız qalmışdır. Qurani-Kərimdə bu barədə belə buyurulur:

"Yoxsa müşriklər: "Quranı özündən uydurdu!" -deyirlər. Onlara de ki, əgər doğru deyirsinizsə, onun kimi özünüzdən on surə uydurub gətirin və (bu işdə) Allahdan başqa, kimi bacarırsınızsa, onu da köməyə çağırın" (Hud, 13).

"Yoxsa: "(Peyğəmbər) onu özündən uydurdu!"- deyirlər. De ki, əgər doğru deyirsinizsə, ona (Qurana) bənzər bir surə gətirin və Allahdan başqa, kimə gücünüz çatırsa, onu da (köməyə) çağırın!" (Yunus, 10/38)

Quranın meydan oxumasına baxmayaraq muxalifləri onun bir surəsinin belə bənzərini gətirə bilmədilər. Tarix boyu ona ciddi mənada nəzirə yazılmaması, bundan sonra da yazılmayacağının açıq bir dəlilidir. Çünki əsirlər boyu alimlər, ədiblər, filosof və şairlər Quranın ecazkarlığını qəbul edərək, bəlağət, fəsahət və bəyanda onun dərəcəsinə çıxmaqda aciz olduqlarını etiraf etmişlər. Məsələn bir dəfə məşhur ərəb filosofu əl-Kindidən Qurani-Kərimə bənzər bir şey yazmasını istəyirlər. O da bəzi hissələrinə nəzirə yazmasına söz verir. Lakin aradan uzun bir müddət keçdiklən sonra bu işi bacarmayacağını anlayaraq belə deyir: "Allaha and olsun ki, mən ona bənzər bir şey yaza bilmədim. Heç kimin də buna gücü çatmaz. Belə ki, Qurani-Kərimi açdım və qarşıma Maidə surəsi çıxdı. Onun ilk ayəsi əhdə vəfa ilə başlayaraq anlaşmaları pozmağı qadağan etməkdə, (ov etməyi) ümumi olaraq halal qılmaqda, daha sonra istisnadan sonra bir istisnanı istisna etməkdədir. Daha sonra da qüdrət və hikmətini bildirir. Həm də bunların hamısı iki sətirdə verilməkdədir. Bu cür geniş ifadəni iki sətirə heç kim sığdıra bilməz. Belə geniş ifadənin başa salınması üçün cildlərlə əsərin yazılması lazımdır."