Yol kənarlarında, kafelərdə, sanitar qaydalara riayət edilməyən obyektlərdə satılan dönərlərdən zəhərlənmə ehtimalı böyükdür. Yaz-yay aylarında isə zəhərlənmə riski daha da artır. Mütəxəssislərə görə, havalar isindikcə bakteriya və mikrobların artması və inkişafı qida zəhərlənmələrinə səbəb olur. Bu, özünü daha çox "fast-food" adlandırdığımız qidalarda, xüsusilə dönərdə göstərir.

Mütəxəssislərin fikrincə, əslində zəhərlənmə faktı dönərin ətinə görə baş vermir. Zəhərlənməyə səbəb ətə vurulan əlavə qatqılar və saxlama şəraitinə əməl olunmamasıdır.

Son.az Sputnik Azərbaycan-a istinadən bildirir ki, qida eksperti Elsevər Fərzəliyevin sözlərinə görə, dönərə əlavə edilən inqrediyentlər normal halda zəhərlənmə verməməlidir. Bunun da əsas səbəbi saxlanma şərtləri ilə bağlıdır: "Ət. eləcə də inqrediyentlər saxlanarkən tərkib dəyişkənliyinə məruz qalır və əmələ gələn "toksin" birləşmələr qida zəhərlənməsi yaradır".

Ekspert qeyd edir ki, düzgün və normal şəraitlərdə saxlanmama, "defros" (donun açılması) prosesinin anormal aparılması, "kimyəvi" çirklənmələr və bu kimi digər səbəblər qida məhsullarından istifadə zamanı zəhərlənmə faktorunu şərtləndirə bilər.

Həkim-terapevt Mətanət Cəfərovanın sözlərinə görə, istər toyuq, istərsə də ət dönərində yeyilən zaman keyfiyyətsiz qidaların heç bir dadı hiss edilmir. Zəhərlənmə əlamətləri qida qəbulundan bir neçə saat sonra üzə çıxır. Zəhərlənən şəxsdə ishal, qusma, qarında sancılar, halsızlıq, hərarətin qalxması və s. müşahidə edilir.

Həkim məsləhət görür ki, bu əlamətlərdən birini hiss etdiyiniz zaman bol su içməklə müalicəyə başlaya bilərsiniz: "Qida qəbulunu dayandırın, həkimə müraciət edənə qədər su için. Bundan sonra həkim məsləhəti ilə müalicə qəbul edə bilərsiniz. Xəstənin vəziyyəti də həkim tərəfindən qiymətləndirilməlidir".

Həkimin sözlərinə görə, keyfiyyətsiz dönərin qəbulundan sonra ishal, qusma titrəmələr, halsızlıq əlamətləri 4-72 saat ərzində ortaya çıxır. Bu isə, artıq təhlükəlidir. O səbəbdən həkimə gedib, müalicəyə başlamaq lazımdır.

"Bundan başqa atsormentlərin - zəhəri özünə çəkən dərmanların qəbulu mütləqdir. Bəzi hallarda həkim təyinatı ilə antibiotik müalicəsinə də başlamaq olar. Buna ancaq həkim tərəfindən qərar verilir", - deyə həkim bildirir.

Cəfərova bildirir ki, toyuq ətində bakteriya daha çox yığılır: "Toyuq ətinə daha çox kampilo bakteriya və salmonellanın növlərindən biri toplanır. Hər iki bakteriya qırmızı ətdə, süddə və yumurtada da ola bilər. Bakteriyaya yoluxmuş toyuq əti normal qaydada bişirilmədikdə zəhərlənməyə və xəstəliyə səbəb olur. Çünki bu zaman bakteriyalar ölmür".

"Ət normal qaydada dondurucuda saxlandıqda, dondurulanda yoluxmuş bakteriyalar ölə bilir. Birbaşa kəsilib dönərxanalara verilən ətlərdə bu mikroblar və bakteriyalar qalır və xəstəlik törədir. Ət normal bişirilsə və ya normal dondurulsa belə, çiy ətin olduğu yerlə təmas edərsə, yəni bişmiş ət çiy ətin doğranıldığı yerdə doğranılarsa, bu ət zəhərlənməyə və ya xəstəliyə səbəb ola bilər", - həkim əlavə edir.

Terapevt vurğulayır ki, eyni zamanda yuyulmamış, donu açılmamış və təmizlənməmiş ət bişirildikdə və ya ət sanitar qaydalara cavab verməyən yerdə bişirildikdə xəstəliyə və ya zəhərlənməyə səbəb ola bilər.

Onu da qeyd edir ki, toyuq əti bişirilərkən verilən istiliyin dərəcəsi və miqdarı da önəmlidir. Toyuq ətində olan solmonella bakteriaysının məhv olması üçün 3-5 dəqiqə 75 C-dən artıq istilik verilməlidir.

Həmçinin toyuq əti bişirilərkən onun tikələrinin qalınlığına da fikir verilməlidir: "Qalın tikələrdə solmonella bakteriyası ölməyə bilər. Tarixi keçmiş ətin və toyuğun da zəhərlənməyə və ya xəstəliyə səbəb ola bilər. Çünki bütün məhsullarda olduğu kimi bu məhsulların da son istifadə tarixi var. Tarix keçdikdə ətdə və ya toyuqda müxtəlif bakteriyalar yaranır və bu da xəstəliyə və ya zəhərlənməyə səbəb olur".