Son.az Trend-ə istinadən bildirir ki, nümayəndə heyəti əvvəlcə ümummilli lider Heydər Əliyevin Quba şəhərinin mərkəzində ucaldılmış abidəsini ziyarət edərək xatirəsini ehtiramla anıb. Sonra 1918-ci ildə Qubada cinayətkar erməni silahlı dəstələri tərəfindən törədilmiş soyqırımı qurbanlarının dəfn edildiyi yerdə ucaldılmış abidə ziyarət olunub.

Muzeylə tanışlıq zamanı bildirilib ki, burada ermənilərin 1918-ci ildə Quba qəzasında soydaşlarımıza qarşı törətdiyi soyqırıma dair Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının sənədləri, xəritələr və çoxsaylı fotoşəkillər Azərbaycan, rus və ingilis dillərində təqdim olunur. Sonra QHT-lərin 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımının 100 illiyi ilə bağlı qəbul etdiyi Bəyanat oxunub.

Bəyanatda deyilir: "Ötən əsrin əvvəllərində ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdiyi soyqırımdan 100 il ötür. 1918-ci ilin mart ayından etibarən erməni silahlı dəstələri yalnız milli və dini mənsubiyyətinə görə on minlərlə azərbaycanlını ən qəddar və vəhşi üsullarla qətlə yetirib, həmçinin xalqımıza məxsus nadir tarixi və mədəniyyət abidələrini, ibadət ocaqlarını və qəbiristanlıqları dağıdıblar.

Azərbaycan torpaqlarında "böyük Ermənistan" qurmaq xəyalını gerçəkləşdirmək üçün ermənilər 1918-ci ildə soyqırım, etnik təmizləmə və deportasiya siyasəti apararaq regionun siyasi xəritəsini dəyişdirməyə cəhd göstərirdilər. Qısa zaman ərzində ermənilər Şamaxı, Quba, İrəvan, Zəngəzur, Qarabağ, Şirvan, Naxçıvan, Lənkəran və digər ərazilərdə misli görünməmiş qırğınlar törədiblər.

1918-ci ilin ilk beş ayı ərzində Qubada xüsusi vəhşiliklə 16 000-dən artıq insan öldürülüb, 167 kənd məhv edilib. Bu kəndlərdən 35-i yer üzündən silinib. Şamaxının 70-dən çox kəndi tamamilə məhv edilib, 7000 nəfər öldürülüb. Zəngəzur qəzasında 10.068 nəfər qətlə yetirilib, 115 kənd dağıdılıb.

Ermənilər həmçinin Qubada digər yerli xalqlara qarşı da açıq qətliam törədiblər. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti azərbaycanlılara qarşı törədilmiş zorakılığın araşdırılması məqsədilə 15 iyul 1918-ci ildə Fövqəladə İstintaq Komissiyası yaradıb. Bu, azərbaycanlılara qarşı törədilmiş soyqırım siyasətinin siyasi və hüquqi qiymətləndirməsi üçün atılan ilk addım idi. Ancaq Cümhuriyyətin süqutu bu prosesin başa çatdırılmasına imkan vermədi.

Soyqırımdan sonra tarixi torpaqlarımıza - İrəvana, Zəngəzura, Qarabağa, Naxçıvana və digər bölgələrə İran və Türkiyədən minlərlə erməni ailəsi köçürülüb.