Bir gilə üzümə görə birbirini öldürənlər –


Digərləri 19 Apr 2018 23:35:00 258 0

Bir gilə üzümə görə birbirini öldürənlər –

Aşağıda Mövlana Ruminin altı cildlik fəlsəfi-didaktik mənzum hekayələr toplusu, dünya şöhrətli "Məsnəvi" əsərindən seçdiyimiz bir neçə hekayənin tərcüməsini təqdim edirik. Mənzum hekayələrində Ruminin misranın poetik deyimi üzərində çox da durmadığını nəzərə alıb hekayələri nəsrə çevirdik. Tərcümə zamanı "Məsnəvi"nin rusca nəşrindən yararlanmışıq. Hekayələrə ad qoymaqda sərbəstliyimiz onların fəlsəfi mahiyyətinə güzgü tutmaq məqsədi güdüb.

Son.az lent.az-a istinadən Fəxri Uğurlunun yazısını təqdium edir

Əmirin atı

Birisi əmirdən at istədi:

- Ya əmir, evim çox uzaqdadı, nolar, bir at ver, minim gedim.

- Ata qızırqalanmıram,- əmir dedi, - odey, o çal atı min, get.

- Hansını verirsən ver, ancaq bu at olmasın, ya əmir, - at istəyən yalvardı. - Bu at heç yorğa yerimir. Həm də gedəndə dalın-dalın yeriyir!..

Əmir dedi:

- Nolar ki, sən də atın arxasını öz evinə sarı çevirərsən. Tamah və ehtiras səltənətində onsuz da hər kəs dalın-dalın yeriyir.

Yeyən kimdi, yeyilən kim...

Quş bir soxulcan tapıb dimdiyinə vurdu. Pişiksə kirimişcə quşu pusurdu. Və quş bu fani dünyada yedi də, yeyildi də... Sən demə, dünyada yeyənlə yeyilənin elə bir fərqi yoxmuş.

Göz yaşı

Şagird müəllimin ağladığını görəndə özü də oturub ağlamağa başladı. Səs-səsə verib ağlaşırdılar, ancaq şagird bilmirdi ki, müəllimi ağladan nədi...

Müəllim ürəyini boşaldıb kiridi. Şagird də susdu. Onda müəllim ona belə dedi:

- Nə qədər ürəkdən ağlasan da, səmimi deyilsən. Çünki səni ağladan səbəb yoxdu, səninki ancaq yamsılamaqdı. Sənin göz yaşların mənim göz yaşlarıma qarışa bilməz, çünki onları sən özün qondarmısan. Ürəyində doğulmayan göz yaşlarıyla öz günahlarını suvarma!..

Məcnun

Leylinin dərdindən Məcnunun bədəni görünməz oldu. Üzüqoylu səhraya döşəli qalmışdı, damarlarında qanı qaynayırdı. Bir həkim rəhmə gəlib Məcnunun quru qaraltısına əlac eləmək fikrinə düşdü. Buyurdu ki, gərək xəstədən qan alınsın.

Dəllək gəldi. Məcnunun qolunu bərk-bərk sıxıb damarını çərtmək istədi. Məcnun dəlləyin əlini itələyib:

- Çıx get, - dedi, - sənin həkimliyin mənə gərək deyil!

Dəllək dedi:

- Səhrada aslanları başına yığan sən deyildinmi?! İndi bir qaşıq qanındanmı qorxursan?..

- Yox, məni qorxudan bu deyil, - Məcnun dedi, - mənim daş səbrim çox ağrıya güc gəlib. Ancaq sevgim qanımın hər damlasına hopandan Leyli ilə mənim aramdan pərdə götürülüb. Odu ki, qorxuram ülgücünlə sevgimi yaralayasan.

Alın yazısı haqqında hekayə

Birisi hasardan aşıb özgənin bağına təpildi, acgözlüklə döşəndi meyvələrin canına. Bağ yiyəsi bunu görüb:

- Oğru lələ, - dedi, - gözümün qabağında arsız-arsız bağımı talan eləyirsən, ancaq utanıb-qızarmaq, ya rüsxət istəmək heç ağlına da gəlmir. Məndən qorxmursansa, heç olmaya Allahdan qorx!

- Mənim nə günahım var, - oğru dedi. - Mən Allahın quluyam. Bu meyvələri bizə Allah verib. Mənim bura gəlməyim də ancaq Allahın işidi.

Bağ yiyəsi dedi:

- Nə deyirəm, ola bilsin, sən haqlısan. Əgər dünyada hər işi Allahın adına yazmaq olarsa, onda mən Allahın qəzəbinin icraçısı kimi səni - Allahın günahkar bəndəsini Allahın ağacına sarıyacam!

Bağ yiyəsi dediyi kimi də elədi, sonra da bir ağac götürüb döşəndi oğrunun canına. Oğru qışqırmağa başladı:

- Aman, neyləyirsən, əl saxla! Heç nəyin üstündə Allahın yaratdığına əl qaldırıb özünü günaha batırma!

Bağ yiyəsi də belə dedi:

- Bu dərsi mən səndən aldım, oğru lələ. Burda sənin məntiqindən qıraq nə var ki - Allah bəndəsi Allahın ağacıyla Allah bəndəsini döyür. Mənim qəzəbim də, əllərim də, sənin cəmdəyin də, bu ağac da - hamısı Allahındı!

Sufilərin sevgisi

Divardan asılan boş torbanı görcək sufi göz yaşı tökməyə, yaxasını yırtıb-dağıtmağa başladı.

- Yalnız sənsən məkrdən, xəyanətdən uzaq olan, - dedi sufi, - dilənçilərin şahlığı, dərdlərin dərmanı yalnız səndədi!