- 2017-ci ili Azərbaycan biznesi üçün necə dəyərləndirərdiniz?

2017-ci il biznesimiz üçün çox ciddi və dərin dəyişikliklər ili oldu. Faktiki olaraq biz idarəçiliyin fəlsəfəsinin qaçınılmaz transformasiyasınn şahidi olduq.

Öncəki dövrdə Azərbaycan biznesini bir neçə sözlə belə ifadə etmək olar : "sürətli, nəzarətsiz və təhlükəli böyümə". Şirkətlər coğrafi, finansal, fiziki baxımdan böyüyürdülər, amma bu ona görə təhlükəli idi ki, biznesin ən vacib sərmayəsi olan insan resursları eyni sürətlə böyümürdü. Təhlükə isə ondadır ki, şirkətlər öz böyümələrini "həzm" edə bilmirdilər. Nəticəsə isə firmaların qısa müddətli uğurları onların uzun müddətli uğursuzluqlarının nəticəsi olurdu.

2017-ci ildə biznes anlamağa başladı ki, satış və mühasibatlıqdan başqa insan resurslarının idarə edilməsi, motivasiya, müştərilərlə əlaqələr və onlara qarşı fərdi yanaşma kimi stratejik istiqamətlər var və buna görə də sahibkarlar daha çox işə peşəkarları cəlb etməyə başladılar. Sevindirici hal odur ki, insan resurslarının idarə edilməsi kimi şirkətlərin vacib istiqamətinin rolu artmaqdadır.

Əgər öncəki dövrlərdə HR ancaq kadrlar bölməsini, işə götürmənin ən primitiv formalarını və satış departamentinin ehtiyaclarının qarşılanmasını nəzərdə tuturdusa, bu gün artıq bir çox şirkətlərdə HR ona layiq yeri tutmağa başlamışdır.

İdarəçilərin xüsusiyyətləri dəyişməyə başlamışdır: bu gün biznes üçün lazım olan idarəçi - effektivlik, məhsuldarlıq kimi məqamlara əhəmiyyət verən və əlində olan imkanlarla maksimum mənfəət əldə edə bilən, komandanı birləşdirmə bacarıqlarına malik bir mütəxəssisdir.

Bütün bu dəyişikliklərə isə istiqaməti verən Cənab Müştəridir.

Məşhur "Ölkələrin rəqabət üstünlükləri" kitabında Maykl Porter bunu yazır : "İstehlakçıların tələbkarlığı şirkətləri məcbur edir ki, yenilikləri daha tez və sürətli tətbiq etsinlər və rəqabər üstünlüyü əldə etsinlər.

Yerli istehlakçıların dünyada ən çox seçici və tələbkar müştərisi olduğu zaman şirkətlər güclü rəqabət üstünlüyünü əldə edirlər".

Bu günün Azərbaycanlı istehlakçısını belə ifadə etmək olar : daha rasional olub, etdiyi ödəniş qarşılığında ən yaxşı keyfiyyət və xidmət tələb edir, öz haqlarını və bunları necə tələb edəcəyini yaxşı bilir.

Rəqabətin artdığı dövrdə şirkətlər, müştəriləri ilə sıx əməkdaşlıq mövzularına daha ciddi yanaşmağa başlayıblar və satış fəaliyyətlərində daha da aktivləşiblər. Paradoksal bir məqamı qeyd edim: ölkəmizdə satışların artdığı dövrlərdə satış sözünün klassik anlamında satış yox idi, çünki satıcılarımız satmırdı - müştərilər alırdı. Bu gün vəziyyət dəyişməyə başlayıb və şirkətlər artıq nəinki aktiv satış komandalarını formalaşdırırlar - həm də bu mütəxəssislərin effektivliyini də ölçürlər.

Biznesin mənfəət mövzusuna qarşı yanaşması da dəyişmişdr. Belə ki, onun artırılması üçün artıq ancaq gəlirlər üzərində iş getmir, həm də xərclərə də nəzarət edirlər. Və bu sonsuz prosesdir, çünki xərclərin optimizasiyası üçün hər zaman imkanlar var və bu da üst idarəçilərin ən mühüm funksiyalarından biridir.

Biznes anlamağa başladı ki, şirkətin strategiyasının bünövrəsinə ancaq qısa müddətli məqsədləri qoymaq olmaz - uzun müddətli məqsədlər və eyni dəyərlər ətrafında toplaşan güclü komanda lazımdır. Tək strategiya lazım deyil- gələcək üçün komandanı ətrafında birləşdirəcək böyük gələcək məqsədlər də lazımdır.

Təbii ki, bütün bu dəyişikliklərdə müəyyən məqamlar da var.

- misal üçün, biznesdə işə müxtəlif sahələrin peşəkarları cəlb edilməyə başlandı. Amma burada kiçik bir məsələ var - şirkət sahibləri hələ də fikirlərini sərbəst ifadə etməyə alışmış bu mütəxəssislərlə necə işləyəcəyini və bunlar üçün lazımi şərtlərin təmin edilməsinin lazım olduğunu tam hiss etmirlər;